Griekenland failliet, wat doet ECB?

Kredietbeoordelaars beschouwen de wanbetaling formeel niet als een default (wanbetaling), want het gaat om een wanbetaling van een overheid ten opzichte van een andere publieke instelling. Je kunt oeverloos discussiëren of het nu wel of niet een default is (zie dit artikel), erg relevant is dat niet.

De grootste schuld van Griekenland staat uit bij publieke crediteuren: het IMF, de Europese Centrale Bank en de eurolanden. Het gaat er dus alleen maar om wat zij van de wanbetaling vinden en welke consequentie ze eraan verbinden.

Eurogroepvoorzitter Jeroen Dijsselbloem stelde vanavond op CNN al duidelijk dat Griekenland morgen in default is. Niet alleen op het IMF, ook vanwege een lening van de Griekse centrale bank die niet kan worden terugbetaald. (Video hier.)

Weinig kans op coulance

De interne procedure bij het IMF duurt een tijdje. IMF-baas Christine Lagarde heeft niet de indruk gewekt dat ze coulant zal zijn als Griekenland een afbetaling mist. Integendeel. Maar dan nog leidt de default niet meteen tot concrete actie. Het IMF kan moeilijk beslag komen leggen op het Parthenon. (Lees hier hoe die procedure werkt en wat de sancties zijn.)

De eerste speler die zal reageren op de default, is de ECB. Woensdag komen de centrale bankiers samen voor een reguliere vergadering. En dan zullen ze moeten beoordelen of het faillissement van Griekenland consequenties heeft voor de bankensteun, de Emergency Liquidity Assistance (ELA). Die ELA-steun wordt verleend door de Griekse centrale bank, maar de ECB moet daar toestemming voor geven.

Waarde staatsleningen nihil

Griekse banken hebben liquiditeitssteun gekregen in ruil voor onderpand. Voor een belangrijk deel betreft dat Griekse staatsleningen. En wat is de waarde van een lening van een staat die failliet is? Nul. Of op z'n best nagenoeg nul. Als de waarde van een groot deel van het onderpand is verdwenen, hoe kan de ELA-steun dan overeind gehouden worden?

Dat belooft een pittige discussie tussen de hardliners en de milde ECB-bestuurders. Afgelopen weekend besloot de ECB de hoogte van de ELA-steun te handhaven. Daarmee trok ze niet zelf het kleedje onder de bankensector vandaan. Via een faillissement zorgt de Griekse staat zelf voor een nieuwe situatie. De facto heeft Griekenland zijn eigen banken failliet gemaakt.

Het is echter de vraag of de hardliners gaan winnen. Ewald Nowotny, president van de Oostenrijkse centrale bank, zet in op de softe lijn:

"Today, when a payment to the IMF was due, the payment was not made. That is not immediately a case of default. Rather, it is a delay in the repayment."

Ik ben benieuwd of Lagarde er net zo over denkt.

Nog een grotere haircut

De discussie in de ECB zou er ook toe kunnen leiden dat de ELA-steun als zodanig overeind blijft, maar dat tegenover het onderpand van Griekse staatsleningen minder liquiditeit kan worden verleend (een grotere haircut).

Voor de Griekse banken maakt dat nu niet zo gek veel uit, die blijven voorlopig wel dicht. Maar de ECB voert dan wel de druk op Griekenland op. En dan maar afwachten of dat bij het referendum tot het effect leidt dat de centrale bankiers voor ogen hebben.