Het ongemak van de mannen

De Amerikaanse acteur Mark Ruffalo, bekend van zijn rol als de Hulk, heeft spijt betuigd op Twitter. Ooit dacht hij dat vrouwen het als een compliment beschouwden als hij ze nafloot. De #MeToo-actie op sociale media zette hem echter aan het denken. Met het schandaal rond de Amerikaanse filmproducent Harvey Weinstein is de geest uit de fles. Weinstein misbruikte zijn status om actrices seksueel te intimideren. Het leidde tot een onafzienbare stroom berichten op sociale media van vrouwen die zelf ook slachtoffer zijn van seksuele intimidatie of erger. Dat is op zich mooi, maar het verandert weinig aan de werkelijkheid en bovendien zet deze hype mannen wel erg in een kwaad daglicht, menen verschillende publicisten. Het zijn toch niet allemáál intimiderende rotzakken? En seksuele intimidatie is uit den boze, maar is iemand nafluiten dat ook? „Er zijn vrouwen die al beledigd zijn als de stratenmaker naar ze fluit, terwijl andere vrouwen juist beledigd zijn als hij dat niet doet”, zegt psycholoog Jeffrey Wijnberg. Het ene verhaal is het andere dan ook niet, meent Wijnberg. „Wat de een als intimiderend ervaart, vindt de ander de normaalste zaak van de wereld.” Dat zo veel vrouwen hun verhaal nu delen, vindt de psycholoog overigens uitstekend. „Zo’n hashtag nodigt wel uit tot vertellen wat je is overkomen en de schaamte opzij te zetten. Dat maakt het waarschijnlijk ook gemakkelijker om eventueel hulp te zoeken.” Jannet Vaessen, directeur van Women Inc, vindt het bovendien een mooie gelegenheid voor mannen om zich ook te laten horen. „Behalve dat vrouwen zich over hun negatieve ervaringen uitspreken met zo’n hashtag, zouden ook mannen zich moeten uitspreken. Hoe ervaren zij dit? Spreken zij elkaar aan op seksistisch of grensoverschrijdend gedrag, of niet?” Mark Ruffalo heeft die gelegenheid dus aangegrepen. Echt hard loopt het echter niet. De zelfverklaarde liefdesdokter Renzo Verwer ziet er ook weinig heil in. „Natuurlijk zijn Harvey Weinstein en Bill Cosby hartstikke fout. Voor verkrachtingen en aanrandingen heb ik geen goed woord over. Maar ik wil wel tegenwicht geven aan de #MeToo-beweging.” Want het is een eenzijdige discussie, signaleert de tegendraadse auteur van Liefde voor beginners en De liefdesmarkt. „Dit onderwerp is geheel gekaapt door vrouwen. Mannen houden zich stil, ze schamen zich plaatsvervangend en voelen zich ongemakkelijk.” En dat is niet helemaal eerlijk en nodig, vindt ook Jeffrey Wijnberg. „Vrijwel iedereen weet heel goed wat moreel wel kan en wat niet. Je kijkt gewoon of je ermee weg komt. Net als een kind dat aan tafel stiekem zijn of haar tablet pakt, terwijl de regel is dat je aan tafel niet met internet bezig bent. Misschien zeggen ze er wel niks van.” Ook Verwer is van mening dat mannen zich niet ineens schuldig hoeven te voelen over ál hun gedrag ten opzichte van vrouwen. „Wij mannen doen eigenlijk maar wat. De ene keer ziet een vrouw dat als lomp en de andere keer valt precies datzelfde wél bij haar in de smaak. Die fluitende bouwvakker is vervelend, totdat hij het nalaat.” Daarbij, stelt de liefdesauteur: „Veel vrouwen houden van een mannetje dat de veren opzet. Bij #MeToo gaat het om scheve machtsverhoudingen. Maar als de directeur wat met zijn ondergeschikte wil, kan zij toch gewoon ’nee’ zeggen? Als ik Jeroen Pauw hoor verklaren dat hij 200 vrouwen heeft gehad, dan denk ik dat hij er 196 te danken heeft aan zijn roem. En tussen die vrijwilligsters zaten er vast ook wel wat die via hem in het televisiewereldje wilden komen. Dat vrouwen belang bij seks kunnen hebben, vergeten ze gemakshalve.” „Ik noem hem maar bij wijze van voorbeeld hoor”, voegt Verwer er haastig aan toe. „Maar als een vrouw hogerop probeert te komen via het bed, is zij dan een slachtoffer? Nee! En zo wordt ze nu wel afgeschilderd.” Hij signaleert een grote man/vrouw-ongelijkheid. „Actrices kunnen via het bed een rol krijgen, acteurs zelden, tenzij het een homoseksuele castingdirecteur betreft.” Jeffrey Wijnberg heeft er een hard hoofd in dat de hashtag #MeToo veel zal veranderen aan de wereld. „Er is ieder jaar wel een soortgelijke hashtag. Net zoals er ieder jaar opnieuw aandacht is voor pesten en pestprotocollen. Op zich is dat niet verkeerd natuurlijk. Maar er zullen altijd mannen blijven die zich opdringen aan vrouwen en vrouwen die over de schreef gaan ten opzichte van mannen. Het zit in de menselijke natuur. Dat krijg je er niet zomaar uit.” Onder bouwvakkers is overigens wel degelijk iets veranderd. Op een bouwplaats in hartje Amsterdam laat Kris (22) weten dat niemand nog naar vrouwen fluit. „Het zal iets van vroeger zijn, maar toen waren het echt niet alleen de bouwvakkers.” „Je wordt er als bedrijf op afgerekend als dat gebeurt”, zegt uitvoerder Robert Rosendal op dezelfde bouwplaats. „Ik heb het nog nooit meegemaakt, maar ik zou zeker een waarschuwing uitdelen. En als er iets geroepen wordt wat niet kan, mag diegene vertrekken.” Ten slotte is de vraag hoe groot het probleem van de alarmerende hashtag nu werkelijk is. Seksuologe Astrid Kremers: „Er is momenteel heel veel media-aandacht voor seksueel geweld en seksuele intimidatie. Maar we moeten niet uit het oog verliezen dat mannen en vrouwen het meestal leuk hebben met elkaar.”