Crisis in kabinet dreigt

Door door Jan-Willem Navis

17 dec. 2014 in BINNENLAND

Het kabinet raakt in crisis als de drie dissidente PvdA-senatoren vandaag niet meewerken aan een oplossing voor de impasse rond de beperking van de vrije artsenkeuze. Dat zegt een bron aan het Binnenhof na afloop van het nachtelijk beraad in het Torentje dinsdagavond.

Minister Schippers (Volksgezondheid) is niet van plan met een volledig nieuw voorstel te komen over de inkoopmacht van zorgverzekeraars. Wel is ze bereid om eerder met aanvullende maatregelen te komen. Die zorgen dat klanten van verzekeraars meer te vertellen krijgen over het beleid en dat er kwaliteitscriteria komen die zorgverzekeraars moeten gebruiken wanneer ze een specialist of verslavingskliniek willen weigeren.

Niet betalen

Dinsdag stemden de PvdA-senatoren Duivesteijn, Ter Horst en Linthorst tegen een wet die maakt dat zorgverzekeraars bij de goedkopere polissen geen doktersrekeningen meer hoeven te betalen wanneer er vooraf geen contract met het hospitaal is gesloten. Dit geldt voor geplande zorg, niet voor noodhulp. Huisartsen, apotheken en andere zorg dicht bij huis (eerstelijns) zijn ook uitgezonderd.

Tegen het plan stak de afgelopen maanden een storm van kritiek op, met name van zorgverleners. Die vinden nu al dat ze worden afgeknepen door de verzekeraars, die kortingen afdwingen door te dreigen geen zorg in te kopen. Vier grote verzekeraars hebben 90 procent van de markt in handen. Met de nieuwe wet zou hun positie nog machtiger worden. Veel senatoren vinden dat de vier dominante verzekeraars nu al te veel in de melk te brokkelen hebben.

Kwaliteit

Schippers beloofde aan de Tweede Kamer al dat ze ook maatregelen zal nemen om te zorgen dat verzekeraars niet alleen op prijs, maar vooral op goede kwaliteit in gaan kopen. Dit wilde ze pas gaan uitwerken wanneer de senaat met de wet had ingestemd. Dat geldt ook voor plannen om meer inspraak voor klanten op het beleid van verzekeraars mogelijk te maken.

Stuitte die volgorde veel senatoren vorige week al tegen de borst, voor de drie PvdA-Kamerleden was ze onaanvaardbaar. Dat hoorde Schippers gistermiddag al, maar toen hield ze voet bij stuk. Uitkomst van het urenlange beraad gisteravond is dat ze dit nu alsnog gaat doen.

Instemmen moet

De PvdA-senatoren moeten dan wel allemaal instemmen met de nieuwe plannen. Ook moeten de drie constructieve oppositiepartijen kunnen leven met de plannen.

De ChristenUnie schetste vorige week in de Eerste Kamer wat er te gebeuren staat. Verzekerden moeten in een soort ledenraad vergaande invloed krijgen op het beleid. Zo moeten ze inspraak krijgen in benoemingen van de raad van bestuur, de manier waarop zorg wordt ingekocht en ander beleid. Patiëntenverenigingen zouden er precies voor moeten kunnen zorgen „dat de inkoper van de zorgverzekeraar dat gaat doen wat de leden zelf willen”, aldus CU-senator Kuiper.

Het thema kwaliteit is een stuk ingewikkelder, omdat medici flink van mening kunnen verschillen over wat de beste behandeling voor een ziekte is. Wel weten medische beroepsgroepen en verzekeraars al heel veel over kwaliteit. Ze kijken bijvoorbeeld naar het aantal hersteloperaties, variatie tussen verschillende praktijken in de wijze en prijs van behandelingen en de hoeveelheid verstrekte medicijnen per kwaal.

Te veel macht

Of het gaat lukken om de drie dissidente PvdA’ers te overtuigen, is nog maar de vraag. Guusje ter Horst liet dinsdagnacht al weten dat wat haar betreft Schippers met een heel nieuw voorstel moet komen. „De verzekeraar heeft nu al teveel macht”, vindt zij. Die optie is voor Schippers echter onbespreekbaar. Wanneer de verzekeraars niet selectiever mogen inkopen, kunnen ze niet genoeg doen om de zorg op lange termijn betaalbaar te houden, is haar uitgangspunt.

Het is aan partijleider Samsom en vicepremier Asscher om de voltallige senaatsfractie hiervan vanochtend te overtuigen. Later in de vergadering zal ook Schippers zich bij de sociaaldemocratische senatoren voegen om hierover te praten.