Trappelen voor een reisprik

Geruisloos zijn de wachtkamers bij de GGD voor de reizigersvaccinaties weer volgestroomd. Een prik halen voor een reis naar Afrika of Azië blijkt na corona zo populair dat niet iedereen direct geholpen kan worden. Waar het coronavaccin soms leidde tot hoogoplopende maatschappelijke onrust, daar verdwijnen prikjes tegen tropische ziekten als gele koorts, hepatitis A, DTP, knokkelkoorts en rabiës soepel in de armen van reislustig volk. „Voor corona hadden we 30.000 reizigers per jaar op het spreekuur, inmiddels zitten we alweer op 20.000 dit jaar”, zegt verpleegkundige Sara Klijzing, teamleider van het reizigersvaccinatiebureau van GGD Amsterdam. ’Inconsequent’ Ook reisbrancheorganisatie ANVR ziet reizen naar Afrika, Azië en Latijns-Amerika toenemen dankzij de versoepelde reisbeperkingen, zegt ANVR-baas Frank Oostdam. Over de vaccinatiebereidheid stelt hij dat het ’maar aangeeft hoe inconsequent we zijn’. Hij denkt dat reizigers naar verre landen snel de drempel over zijn voor een prik: „Ze zijn bereid om de nodige voorzorgsmaatregelen te nemen zoals de gele koorts- of coronavaccinatie.” Volgens het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering (LCR) zit het ’reizigersvolume’ intussen op ruim tachtig procent ten opzichte van 2019. „Het gaat sneller dan verwacht”, zegt LCR-directeur Jelle Doosje. Ook hij constateert dat de GGD’s en de particuliere travelclinics de benodigde vaccinaties maar nauwelijks kunnen bijhouden: „De teams moeten weer opgebouwd worden.” Tijdens corona is veel GGD-personeel elders gaan werken. Klijzing: „We proberen zoveel mogelijk mensen te helpen, maar we moeten sommigen teleurstellen. Het is druk.” Het beeld bij de GGD is dat jongeren vooral naar Costa Rica en Mexico trekken, terwijl gezinnen kiezen voor een safari in Afrikaanse landen als Tanzania, Zuid-Afrika en Namibië. „Ook Azië wordt steeds populairder nu daar veel versoepelingen zijn”, zegt Klijzing. Het zijn landen waar je behoorlijk enge ziektes kunt oplopen. Klijzing: „Tegen malariapillen is wat vaker weerstand – tegen malaria is geen vaccin. Met de vaccinaties hebben weinigen problemen.” Terwijl het vaccin tegen een ziekte als gele koorts flinke bijwerkingen geeft. Een injectie kan leiden tot (hoofd)pijn en verhoging. Waarom we wel reisvaccins halen, maar er enige weerstand was tegen coronaprikken, komt omdat tropenprikken als normaal worden gezien, zegt Paul van Lange, hoogleraar psychologie aan de Vrije Universiteit. „We gaan mee in het pakket: bij reizen horen prikken. We verdiepen ons er veel minder in. In het algemeen zijn mensen goed van vertrouwen als ze weten dat veel anderen het ook doen. Dat is een sterk psychologisch mechanisme.” Toch werkt de coronacrisis wel degelijk door naar het GGD-spreekuur, zegt Klijzing. „We merken dat er meer kritische vragen worden gesteld over vaccins. Die gaan vooral over de effecten op de lange termijn.” Nu eigen keuze Van Lange begrijpt goed dat veel Nederlanders staan te trappelen om een lange reis te maken. „Het kan weer, het geld is gespaard. Dan een prik nemen, is je eigen keuze. In coronatijd voelde voor sommigen een vaccinatie meer als druk van buiten jezelf.” Doosje: „Als het moet willen we niet, dat is ook een beetje de volksaard.” En nu willen we wel. Maar toch: als het niet hoeft, dan liever niet. „Ik wil zo min mogelijk prikken”, zegt Audrey Loman die met haar partner Alain Ruhé en hun kinderen Amélie en Noah op vakantie gaat naar Maleisië, Thailand, Cambodja en Indonesië. Ze laten zich op het spreekuur van de GGD voorlichten door arts Pepijn Oosterholt. Het grootste deel van Indonesië valt af: daar bestaat een stevige kans op malaria. En dat betekent pillen slikken, luidt het advies van Oosterholt. Alain: „Dat willen we echt niet. De bijwerkingen schijnen echt niet fijn te zijn.” Malariapillen kunnen onder meer leiden tot misselijkheid, diarree, ’levendig dromen’ en haaruitval. In Indonesië blijft vakantie-eiland Bali over: geen malariarisico, aldus Oosterholt. Ook het westen van Thailand is ’malariavrij’, zo vertelt hij. Een mazzeltje, daar wil het gezin heen. Twijfel is er even over de dubbele vaccinatie tegen rabiës (hondsdolheid). Oosterholt raadt het aan, zeker voor kinderen die misschien onbevangen een dier aaien en daardoor sneller gebeten kunnen worden. Kost bijna 700 euro voor het hele gezin. Alain: „Laten we het maar doen. Beter nu even slikken dan dat je jezelf achteraf verwijten maakt.” Tegensputteren van Amélie (’ik zal echt geen hond aaien’) helpt niet: het spuitje gaat erin. Alain: „Ik ben niet naïef. We luisteren naar deskundig advies.” Priklocatie Tegen corona is het complete gezin gevaccineerd. „De meeste landen willen dat je minimaal basis-gevaccineerd bent tegen corona. Dus dat je twee vaccins hebt gehad”, zegt Klijzing. Wie nog niet of half gevaccineerd is tegen corona kan zich bij de GGD laten prikken, maar niet op het reizigersspreekuur. Dat moet bij een priklocatie in de buurt.

Trappelen voor een reisprik

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

Het is heet en kurkdroog in Nederland: hoe uitzonderlijk is dat?

Huis te snel verkocht: boete van 50.000 euro

Oekraïens offensief onderweg: ’Kleine aanvallen niet representatief’

Migranten afkopen en flitsprocedures: hoe steekt de nieuwe asieldeal in elkaar?