Stressverzuim kost bedrijven miljarden

Minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken) is de initiatiefnemer van de campagne. Hij trapt de week af met een conferentie voor werkgevers en HR-professionals. Hun gezamenlijk doel: het terugdringen van werkgerelateerde psychische ziekten en het vergroten van het werkplezier.

Multinationals zoals Philips, ING en Brunel doen actief mee aan de week door medewerkers stressworkshops aan te bieden. Bekende ondernemers, zoals Arko van Brakel, directeur van opleidingscentrum De Baak, ruilen van baan met een van hun werknemers. En om iedereen vitaal en het brein fit te houden, geeft Leontien van Moorsel op woensdag bij Accenture een sportclinic.

'Groot maatschappelijk probleem'

Mirjam Sijmons, directeur van ArboNed, is blij met alle aandacht voor stress. „Dit is een serieus en groot maatschappelijk probleem.Terecht dat minister Asscher €1 miljoen heeft uitgetrokken om werkgevers en werknemers goed te informeren en met elkaar in gesprek te brengen over dit onderwerp.”

„Sinds 2013 is het ziekteverzuimpercentage in ons land erg laag: slechts 3,8%. Daardoor lijkt het alsof de BV Nederland heel gezond is. Maar schijn bedriegt. Want wie dieper in de cijfers duikt, ontdekt dat er een enorme toename is van psychisch verzuim. Dit is een direct gevolg van te lang te veel stress.”

Grote kostenpost

Dat psychisch verzuim een grote kostenpost kan worden, blijkt wel uit de gemiddelde verzuimduur bij dergelijke klachten: een werknemer die overspannen is, een burn-out heeft of met een depressie kampt, is gemiddeld 180 dagen uit de running. „Ervan uitgaande dat één verzuimdag gemiddeld €250 bedraagt, kost dit per geval de werkgever al snel €45.000”, rekent Sijmons voor. „Dat is exclusief de kosten voor inhuur van vervangend personeel.”

De economische crisis is grotendeels schuldig aan die toename van psychisch verzuim. „Mensen lopen vaak langer dan goed voor ze is door met klachten uit angst om hun baan te verliezen. Een op de drie mensen is tegenwoordig bang om zijn job kwijt te raken.”„Dat was voor 2008 wel anders.”

Crisis niet de enige oorzaak

Toch wil zij niet alles op het conto van de crisis schrijven. „We zien dat vijf jaar geleden uitval door stress voornamelijk kwam door een te hoge werkdruk. Tegenwoordig spelen er meerdere factoren een rol. Naast de te hoge werkdruk zijn dat bijvoorbeeld de onzekerheid over het behoud van werk, het geven van mantelzorg en het piekeren over geldzorgen.”

Ook de snelle opkomst van online werkmogelijkheden en sociale media veroorzaken stressklachten. „Door de technologische ontwikkelingen kunnen we overal en altijd werken, mails beantwoorden, iemand bellen. Handig en efficiënt, maar het geeft ook spanning. De grens tussen werk en privé vervaagt, waardoor mensen niet altijd voldoende rust vinden, die nodig is om de batterij weer op te kunnen laden.”

Volgens Sijmons, die onlangs samen met trendwatcher Adjiedj Bakas een boekje publiceerde over stress, onderkennen veel ondernemers de ernst van het probleem nog niet. „Zeker 90% van hen weet niet wat psychisch verzuim hen op jaarbasis kost. Ze zouden flink geld kunnen besparen als ze alerter zouden zijn op signalen van hun personeel.”

Een werknemer die langdurig stress ervaart, gaat zich anders gedragen. Hij kan sneller geïrriteerd raken, agressief reageren, zich terugtrekken of huilerig zijn. Managers zouden vooral alert moeten zijn op medewerkers die zich zo af en toe een dagje ziek melden om bij te tanken. „Kort frequent verzuim is een belangrijke indicator van stress en leidt in maar liefst 50% van alle gevallen na vier jaar tot langdurig verzuim”, aldus Sijmons.

Taboe doorbreken

Zij adviseert managers de risico’s in kaart te brengen en het onderwerp bespreekbaar te maken. „Mensen als voetbalcoach Marco van Basten of Akzo Nobel topman Ton Büchner zijn goede voorbeelden van mensen die het taboe durfden te doorbreken en openlijk toegaven de stress niet aan te kunnen. Het is duidelijk dat dit iedereen kan overkomen. Ook de toppers en helden van onze samenleving. Praat erover en los het samen op.”

Dat is ook wat Arko van Brakel, directeur van De Baak, benadrukt. „Geef duidelijk aan welke taken je wel kunt doen en welke niet. Ik ben zelf een aantal jaren geleden ook tegen een burn out aangelopen en ik durf te beweren dat mij dit niet nog eens zal overkomen. Ik heb geleerd prioriteiten te stellen. Niet altijd elke dag alle mails beantwoorden, maar kies bijvoorbeeld de twintig meest belangrijke.”

Leer van Steve Jobs

Hij vervolgt: „Wat helpt om meer balans in je werkzame leven te brengen, is ook alles met 100% aandacht te doen. Thuis, maar zeker ook op het werk. Dus niet appen tijdens een overleg. Heb volledige aandacht voor je gesprekspartner. En plan in je agenda ook rust en tijd voor jezelf in. Leer van topmannen zoals Mark Zuckerberg of Steve Jobs. Zij zijn en waren ook niet altijd de hele dag online. De meest succesvolle mensen weten wanneer ze moeten pieken en wanneer ze juist rust moeten nemen om opnieuw richting te bepalen in hun werk en leven.”

Opleidingen tegen werkstress biedt De Baak niet aan. „Gaan we ook niet doen”, zegt Van Brakel. „ „Wij willen geen trainingen geven waarin we uitsluitend focussen op iets dat je níet wilt in het leven. Het onderwerp komt indirect terug in al onze leiderschapsprogramma’s, die er op gericht zijn mensen in hun kracht te zetten, en waarin we stilstaan bij het nut en de noodzaak van reflectie. We kunnen niet altijd alleen maar doorjakkeren. Tijd voor onszelf en de ander hebben, ons echt verbinden met elkaar, dat is belangrijk. Daar worden mensen blij van en gelukkige werknemers zijn nu eenmaal productiever en minder vaak ziek."

Snel werkstress verminderen? Zet een plant op je bureau!