Nieuwe klimaatrel VN: alarmerend rapport in tegenspraak met eigen data

Het gaat om de publicatie ’Human Cost of Disasters’ (De menselijke prijs van rampen). Daarin wordt gesproken van een „duizelingwekkende stijging van klimaatgerelateerde rampen over de laatste twintig jaar”. Hetzelfde stuk bevat echter een grafiek, waaruit blijkt dat het aantal natuurrampen sinds 2000 juist met 15 procent is afgenomen. Het is niet het enige omstreden element uit het rapport van de VN-organisatie voor Rampenrisicovermindering (UNDRR) uit Genève. Ook de gebruikte data zouden onbetrouwbaar zijn en de alarmistische taal van Mami Mizutori, de speciale VN-gezant voor Rampenrisicovermindering, lijkt wel ingefluisterd door actiegroepen als Extinction Rebellion. Met de ophef klinkt inmiddels de roep om ten minste rectificatie. „Dit is een enorme, beschamende blunder”, zegt Benny Peiser, directeur van de Global Warming Policy Forum, een Britse conservatieve denktank. „De Verenigde Naties moeten dit rapport onmiddellijk intrekken en zich verontschuldigen voor deze misleiding van het publiek.” Ook Roger Pielke jr., een gerenommeerd Amerikaans wetenschapper op het gebied van natuurrampen – en allesbehalve een klimaatontkenner – betreurt de scherpe stellingname door de UNDRR. In e-mailcontact met De Telegraaf oordeelt hij dat de opstellers „gebrekkige conclusies” hebben getrokken. Orkaangeweld Het is niet voor het eerst dat de VN worden beticht van klimaatoverdrijving. Unicef stelde vorig jaar dat orkaangeweld in de Cariben steeds meer kinderen op de vlucht jaagt. ’Pure bangmakerij’, oordeelde toen een orkaanspecialist. En een rapport van het klimaatpanel IPCC voorspelde ooit al eens dat de Himalaya in 2035 gletsjervrij zou zijn. Ook dat bleek een wetenschappelijke mispeer. Het UNDRR-rapport onderbouwt zijn stelling over toenemende klimaatrampen echter met data van het befaamde Belgische Onderzoekscentrum voor de Epidemiologie van Rampen (CRED). Tussen 1980 en 1999 telde deze Leuvense database 4212 rampen en vanaf de eeuwwisseling tot 2020 7348. Ergo: het klimaat is op hol geslagen. „Dit is duidelijk bewijs dat in een wereld waar de mondiale gemiddelde temperatuur in 2019 1,1 graad boven het voor-industriële tijdperk lag, de effecten voelbaar zijn van een toenemende frequentie van extreem weer, waaronder droogte, overstromingen, winterstormen, orkanen en branden”, aldus het rapport, waaraan ook CRED-onderzoeker Joris van Loenhout meewerkte. Onbetrouwbaar Maar ook hier slaat men de plank mis, waarschuwt Pielke jr. De data over rampen uit de vorige eeuw zijn, zo heeft het CRED zelf meermaals erkend, gebrekkig. En dus onbetrouwbaar. In de tijd van voor het internet werd nu eenmaal niet alles zo perfect gerapporteerd als nu. De Engelse blogger Paul Homewood ontdekte bovendien een ’sprongetje’ in het aantal geturfde rampen door het Belgische instituut vanaf 1998: precies het jaar dat het CRED een Amerikaans geldbedrag kreeg om statistieken te gaan publiceren. De datasets over de twee verschillende periodes zijn derhalve te verschillend van kwaliteit, stelt Pielke jr. „Je mag op basis hiervan geen conclusies trekken over een veranderende frequentie in klimaatextremen”, oordeelt de onderzoeker van de University of Colorado. ’Veel verbeterd’ Van Loenhout bestrijdt die kritiek. Desgevraagd erkent de aan de Universiteit Utrecht opgeleide onderzoeker dat het CRED voorheen weliswaar kritisch is geweest over de eigen database, maar dat er sindsdien veel is verbeterd. Van de gegevens, die teruggaan tot 1900, zijn misschien alleen de eerste zestig jaar ’nog niet helemaal compleet’. Maar in de VN-studie speelt dat probleem niet, stelt hij. „Vanaf ongeveer 1960-1970 is de volledigheid van de data veel groter, en het aandeel missende rampen veel kleiner. We zijn voortdurend bezig om de volledigheid te verbeteren, en dit gebeurt ook voor voorgaande jaren en decennia. Om die reden zijn statements gemaakt in 2004 en 2006 inmiddels enigszins achterhaald, aangezien de volledigheid van de database sindsdien is verbeterd”, formuleert Van Loenhout. Pielke jr. reageert verbaasd dat het Belgische instituut, naar zijn weten voor het eerst, zo overtuigd is van zijn oudere data. Ook is de Amerikaan het niet eens met Van Loenhouts kritiek dat Pielke jr. geen afnemende trend uit de afgelopen twintig jaar zou mogen afleiden. „Onzin. Natuurlijk mag dat wel, het is de definitie van een trend.” Bevolkingsgroei De felle botsing is wellicht verklaarbaar door de sterke afwijking van de UNDRR van de studies die Pielke jr. zelf altijd heeft gedaan. Keer op keer toonde hij aan dat er ondanks een toename van financiële schade door natuurrampen, (nog) geen verandering is te zien in de intensiteit van de meeste weersextremen. Toenemende schade komt eerder voort uit de groei van bevolking, vastgoed en bezittingen in kwetsbaar gebied. Het VN-klimaatpanel IPCC onderschrijft dit, benadrukt Pielke jr. „Alles wat ik zeg, komt overeen met het IPCC.” Eén veelzeggende trend die de Amerikaan vond, is dat het aantal dodelijke slachtoffers door natuurrampen in de afgelopen honderd jaar is gedaald met 95 procent. Ondanks de sterk gegroeide wereldbevolking. De UNDRR wijkt „verbijsterend” af van de bevindingen van haar zusterorganisatie IPCC onder dezelfde VN-paraplu. Het weerhoudt VN-gezant Mizutori er niet van om vol op het orgel te gaan. Ze prijst in het rapport VN-medewerkers en vrijwilligers die talloze levens hebben gered bij eerdere natuurrampen. „Maar het wordt hen steeds moeilijker gemaakt, vooral door industrielanden die vreselijk tekortschieten in het verlagen van hun broeikasuitstoot tot een niveau zoals is afgesproken in het Akkoord van Parijs.” GWPF-directeur Benny Peiser walgt van die beschuldigende vinger. Alsof inwoners van rijke landen schuldig zijn aan de toekomstige doden van natuurrampen in armere landen. „Dit is geen wetenschap meer, maar een puur politiek rapport.”