’Cijfers Planbureau hebben geen realiteitswaarde’

Als het PBL zijn rekenwerk nu over zou moeten doen, zou het wellicht „enkele procenten hoger uitkomen”, stelt PBL-directeur Hans Mommaas in een schriftelijke verklaring. Daarmee krabbelt hij terug ten opzichte van uitspraken in het AD vanmorgen. Daarin erkende een andere PBL-medewerker nog dat de kosten te laag zijn ingeschat en dat het gaat „om grote bedragen”. Woningbouwkoepel Aedes meent dat de doorrekening van het klimaatakkoord door de groene rekenmeesters vorig jaar ver afstaat van de realiteit. Corporaties vrezen wel 40 tot 50 procent meer kwijt te zijn aan het klimaatneutraal maken van hun woningen dan het PBL heeft berekend. En het is niet de eerste vlaag van kritiek op het groene rekenbolwerk. ’Begrip voor zorgen burgers’ „We begrijpen dat burgers en corporaties zich zorgen maken over de kosten die zij zullen moeten maken voor de warmtetransitie”, reageert PBL-directeur Mommaas. „In de analyse hebben wij gekeken naar de extra kosten voor de samenleving als geheel. Woningeigenaren kijken niet naar nationale kosten, maar naar wat ze in hun eigen portemonnee voelen. Voor hen zijn de extra kosten (bijvoorbeeld van BTW) reële kosten.” Het gaat, met andere woorden, om twee verschillende manieren om naar de werkelijkheid te kijken. Toch is het niet de eerste keer dat er bedenkingen klinken bij de PBL-doorrekeningen voor een klimaatneutrale woningbouw in Nederland. Volgens Taco van Hoek, directeur van het Economisch Instituut voor de Bouw EIB), hadden die cijfers vorig jaar al „geen realiteitswaarde”. Hij heeft verscheidene problemen met de inschattingen van het planbureau. Gasloze wijken „Het PBL gaat in zijn berekeningen uit van een onrealistische daling van de bouwkosten. Die zouden in 2030 tot dertig procent lager uitvallen. Dat is historisch gezien nog nooit vertoond, de bouwkosten stijgen juist gemiddeld iets harder dan de inflatie”, zegt Van Hoek, die zelf jarenlang bij het Centraal Planbureau als rekenmeester heeft gewerkt. „Op de totale kosten scheelt dat nogal wat.” Wat betreft gasloze wijken rekent het PBL bij de infrastructuur volgens de EIB-directeur alleen met technische kosten en niet met omgevingskosten. „Dus wel wat kosten het graafwerk en nieuwe buizen, maar niet de obstakels die je zeker zult tegenkomen. Soms moet je veel dieper graven omdat je andere buizen tegenkomt, een andere keer stuit je op vervuilde grond. En er zijn omwonenden met wie je rekening moet houden. Ook die extra kosten zijn substantieel.” Ondanks de argumenten die Van Hoek vorig jaar al inbracht tegen de doorrekening van het klimaatakkoord door het PBL, hebben klimaatvoorzitter Ed Nijpels en het kabinet de uitkomsten altijd omarmd. Maar volgens Van Hoek „zijn op alle punten de meest gunstige voorspellingen op elkaar gestapeld”. Het gevolg naar zijn mening is dat de uitkomsten „geen realiteitswaarde” hebben. De Vereniging Eigen Huis durft voor haar leden geen grote conclusies te trekken uit de nieuwe onzekerheid over de werkelijke kosten van de klimaattransitie. Het is de vereniging van huiseigenaren onduidelijk of dit ook betekent dat haar leden meer geld kwijt zijn aan isolatie, verbouwing en nieuwe manieren van verwarming. „Wat ik wel zeker weet, is dat dit niet helpt voor het vertrouwen in de overheid”, aldus woordvoerder Hans André de la Porte. Het Planbureau voor de Leefomgeving geeft aan voor nieuwe berekeningen de meest actuele cijfers en inzichten te zullen gebruiken. Wat corporaties en huiseigenaren echt kwijt zijn voor de klimaatverbouwing, ligt volgens Mommaas ook aan het overheidsbeleid: „In hoeverre de verduurzaming van woningen écht tot hogere kosten voor hen gaat leiden, zal afhangen van onder meer subsidieregelingen en efficiencyverbeteringen in de bouwsector.”