Favelatoerisme

Via de Engelstalige website Guia das Favelas (guiadasfavelas.com/en/) wordt een bezoek aan een elftal sloppenwijken aanbevolen door de lokale VVV. Onder de attracties zijn een kabelbaan naar een hooggelegen uitzichtpunt (in Complexo do Alemão), lokale restaurants, bars en sambafeesten, historische rondleidingen en een heus bronzen beeld van Michael Jackson.

Niet alleen

Dit beeld staat in de interessante en veilige Favela Santa Marta in de wijk Botafogo. We bezoeken de wijk met gids Zé Carlos Pereira, die op bezoekers staat te azen bij een toeristenkiosk aan de voet van de berg (Rua São Clemente, ter hoogte van Praça Corumbá). Hoewel je ook zonder gids naar binnen kunt, raadt de VVV aan om de favelas niet alleen te bezoeken.

Zé, zelf een bewoner van de favela, begeleidt ons naar een liftje dat ons afzet op de top van de berg. Bovenop - pal onder de neus van het wereldberoemde Christusbeeld - ligt een voetbalveldje op de plek waar in 1996 Michael Jackson landde met een helikopter. ’The King of Pop’ dook daarop het labyrint van Santa Marta in voor de opname van een videoclip bij het nummer ’They don’t care about us’, een verwijzing naar de Braziliaanse overheden die in geen velden of wegen waren te bekennen.

De bewoners zijn nog steeds apetrots op het illustere bezoek, getuige het beeld en een Jackson-mozaïek in de Espaço Michael Jackson, een pleintje waar je ook een mooi uitzicht hebt over Rio’s benedenstad.

Geen schot gelost

Terwijl we tussen spelende Braziliaanse kinderen de steile trappen afdalen, vertelt Zé ons over de ingrijpende veranderingen van de laatste zes jaar. Santa Marta was in 2008 de eerste favela die werd bezet door de vredespolitie. ”Er is sinds het vertrek van de drugsbende niet één moord gepleegd, zelfs geen schot gelost”, verzekert Zé.

Keerzijde is wel dat het leven veel duurder is geworden voor de zesduizend bewoners. Huizenprijzen zijn geëxplodeerd en er moet tegenwoordig betaald worden voor elektriciteit en internetverbindingen, voorzieningen die de bewoners onder bewind van de drugsbende illegaal aftapten.

Zwijnenstal

Als we een paar huizen bezoeken, valt op dat woningen er van binnen keurig uitzien, terwijl het straatbeeld wordt ontsierd door afval en open riolen. ,,De wijk blijft een zwijnenstal. Maar het is fijn dat we niet bang hoeven te zijn voor verdwaalde kogels”, vertelt Maria Eliane Costa da Silva (59) terwijl ze ons welkom heet in haar huiskamer met een enorme klokkenverzameling.

We passeren wat souvenirwinkels en komen beneden uit op een plein dat door twee Nederlandse kunstenaars is omgetoverd tot een vrolijk gekleurd kunstwerk. Bij de uitgang van de wijk wordt er bij de populaire Bar do Tota sambamuziek gespeeld en ijskoud bier geschonken.

Contactgegevens gids José Carlos Pereira: zecarlostour@hotmail.com , Facebook: Favelatoursantamarta, tel: +55-21-7606-9599.

Kosten: circa 15 euro voor twee uur (over de prijs kan worden onderhandeld). guiadasfavelas.com/en/

Meer weten over Rio? Lees hier de reportage over het Oranjemekka.