Pelé wordt 80: ’Beste voetballer aller tijden’ nog steeds magische naam

Pelé, vrij vertaald ’lappenbal’, dankte zijn fabelachtige techniek aan het feit dat hij als jochie op blote voeten voetbalde, maar een kind van de favelas was hij nu ook weer niet. Waar Romário, Ronaldo, Ronaldinho en Cafu opgroeiden in de sloppenwijken van Rio de Janeiro, Porto Alegre of São Paulo, daar bleef de zwaar gelovige Pelé de ultieme armoede bespaard. Pelé, zoon van een voormalige profvoetballer, had op elfjarige leeftijd immers al echte leren kicksen om zijn gouden enkels gekneld. Bovendien speelde hij niet met een bal van kousen, maar eentje van leer. In de jeugdafdeling van profclub Bauru. Al op vroege leeftijd werd het natuurtalent uit Três Corações, volmaakt tweebenig, pijlsnel en ondanks zijn geringe lengte (1.72 meter) sterk in de lucht, opgemerkt door de grote clubs uit Rio en São Paulo. Nooit brak een Braziliaanse stervoetballer zo snel door als Pelé. Op vijftienjarige leeftijd maakte hij zijn profdebuut, een jaar later stapte hij over naar het grote Santos. Weer een jaar later werd hij door de beroemde schrijver en journalist Nelson Falcão Rodrigues tot rei omgedoopt, koning. Volgens Rodrigues was de pas zeventienjarige Pelé niet alleen koning, hij vóélde zich ook koning. Op de vraag wie de beste middenvelder en spits ter wereld was, daar heb je ’m weer, antwoordde de aankomende wereldvoetballer: ik. Dat ene woordje van slechts twee letters werd een paar maanden later op niet mis te verstane wijze in Zweden bewaarheid. Hoewel Pelé door bondscoach Vicente Feola in de WK-selectie was opgenomen, ontbrak het fenomeen in de eerste twee duels. Naar verluidt omdat de Braziliaanse keuzeheren het elftal ’goddelijke kanaries’ zo blank mogelijk wilden houden. Maar nadat Pelé tegen Wales een wondertreffer had gemaakt waar stripheld Kick Wilstra ongetwijfeld jaloers op zou zijn geweest, was de donkere superatleet niet meer uit de Seleção weg te denken. Een ongekende zegetocht volgde. Nadat Pelé zich al had gekroond tot jongste doelpuntenmaker op een WK (een record dat nog steeds staat!), maakte hij tegen Frankrijk een hattrick en scoorde hij tweemaal in de gewonnen WK-finale tegen Zweden (5-2). De eerste wereldtitel van het voetbalmaffe Brazilië was een feit. Pelé zou nog tweemaal wereldkampioen worden, in 1962 (Chili) en 1970 (Mexico). Was de superster in 1970 wederom weergaloos, aan zijn tweede wereldtitel bewaarde Pelé minder goede herinneringen. Door een spierblessure werd niet hij, maar de onnavolgbare antiheld Garrincha de bejubelde Braziliaan. Het tweetal, o zo verschillend, zou decennialang in één adem worden genoemd. Pelé en Garrincha verschilden van elkaar als dag en nacht. Waar Pelé, streng opgevoed, leefde als een echte prof, daar zette de losbandige Garrincha, wiens linkerbeen zes centimeter langer was dan zijn rechter, de bloemetjes buiten. Garrincha, aan lagerwal geraakt, stierf op 49-jarige leeftijd met de fles in zijn hand, Pelé groeide uit tot een kosmopolitische beroemdheid die op voet van gelijkheid omging met andere groten der aarde, zoals de paus, koning Elizabeth en Robert Kennedy. Hij werd in eigen land benoemd tot buitengewoon minister van Sport, was te bewonderen in diverse films (waaronder Escape to victory met Sylvester Stallone) en bekleedde functies bij Unicef en UNESCO. Die taken legde hij neer toen hij werd beschuldigd van corruptie, een aantijging die echter nooit zou worden bewezen. Pelé was driemaal getrouwd en werd bij zijn eerste twee vrouwen vader van vijf kinderen. De ideale schoonzoon had overigens ook rafelige randjes: Pelé bleek de vader van twee buitenechtelijke dochters. Waar hij kwam, daar bracht Pelé mensen in vervoering en kwamen hordes mensen op de been. Zijn naam was magisch. Toen hij in 1967 meespeelde in een wedstrijd in Nigeria, dat werd verscheurd door een bloedige burgeroorlog, werd er prompt een wapenstilstand van 48 uur afgekondigd.