Jaap de Groot: De pijnlijke les van Trencin

Na AS Trencin-Feyenoord werd de Rotterdammers vooral een gebrek aan beleving verweten. Zo werd voor de zoveelste keer de inhoudelijke discussie over oorzaak en gevolg omzeild. Terwijl het pijnlijke van de avond in Slowakije vooral was dat voetballers die twintig keer minder verdienen technisch beter waren, het positiespel beter uitvoerden, in balbezit vooral de diepte zochten en fysiek meekonden. Intussen stonden er op links linksbenige spelers en rechtsbenige op rechts. Dit weekeinde start de Eredivisie en veel coaches gaan dit seizoen voor het 5-3-2-systeem. Daarbij is de regie vooral in handen van de coach. Voetballers moeten looplijnen uit het hoofd leren en krijgen een vracht aan opdrachten mee. Er wordt voor ze gedacht, dus ontstaat er eerder kortsluiting zodra ’onherkenbare’ situaties opdoemen. Zoals donderdag in Slowakije het geval was. Daar hanteert het door de voormalige rechtsbuiten Tscheu La Ling geleide AS Trencin de 4-3-3-variant. Vanuit die basisvisie wordt er inmiddels tien jaar opgeleid, gescout en gespeeld. Omdat het de basis vormt van Totaalvoetbal, het handelsmerk dat sinds het WK van 1974 aan het Nederlandse voetbal kleeft. De speelwijze van 1001 systemen in één wedstrijd. Dus starten met 4-3-3 en daarna is het een kwestie om als elftal continu te schakelen. Van 5-3-2 naar 4-4-2 en noem iedere denkbare variant maar op. Zoals op de beroemde clip van Nederland – Uruguay (WK’74) te zien is, waar zelfs een soort van 2-6-2 wordt uitgevoerd. Het toont vooral de kern van Totaalvoetbal: het gaat niet om het systeem, maar hoe de ruimte wordt bespeeld. Daarbij is de regie niet in handen van de coach, maar van de spelers. Die moeten zelf de ruimte ’zien’. Dat is de essentie. Daarnaast zijn ze zo opgeleid dat ze in staat zijn om er technisch, tactisch en qua handelingssnelheid op te schakelen. AS Trencin liet tegen Feyenoord zien waar dit toe kan leiden. Zelfs met een begroting van twee miljoen euro en vijf spelers onder de 22 jaar. Die, in tegenstelling tot PSV tijdens het duel om de Johan Cruijff Schaal, druk naar voren blijven zetten en de diepte zoeken. En daarbij ook nog aantrekkelijk voetbal laten zien. In Eindhoven werd Feyenoord tegen een bijna identiek spelende tegenstander in de kaart gespeeld, maar in Slowakije zou de ploeg ruw uit de comfort zone worden gerukt. Hoeveel beleving er ook zou zijn geweest, het houdt gewoon op als de oplossing niet wordt gezien. Helemaal tegen een ploeg die heel goed heeft begrepen dat wie niet sterk is, vooral slim moet zijn. Zo werd pijnlijk duidelijk hoe het Nederlandse voetbal zichzelf een loer heeft gedraaid.