Aanvankelijk is er nauwelijks geloof in de missie van de PTT-postbezorger die al op jonge leeftijd een bestaan als professioneel darter voor ogen heeft. Geld verdienen met pijltjes gooien? Dat kan toch niet. Hij bewijst het tegendeel. De weg naar succes begint in 1984 wanneer hij als 17-jarig ’jochie’ zijn eerste officiële wedstrijd speelt.

Naam maakt hij pas elf jaar later in 1995 door als eerste Nederlander ooit de finale van het WK darts te halen. Op het befaamde Frimley Green is Barney dicht bij de hoofdprijs, maar loopt het tegen Ritchie Burnett fout af. Darts leeft, maar sponsors blijven uit. Drie jaar later gaan alsnog alle deuren open. Niemand zal het beeld snel vergeten: een emotionele Van Barneveld die na de winst tegen diezelfde Burnett op het podium door zijn knieën gaat. Bij zijn vrouw Silvia vloeien tranen van vreugde.

Popster Barney

Bij terugkomst in Nederland willen duizenden mensen bij Schiphol een glimp van de kersverse kampioen opvangen. Fotografen verdringen zich voor de beste kiek. De onbekende Hagenees wordt in één klap een bekende Nederlander. Zijn leven zal nooit meer hetzelfde zijn. Twaalf maanden later bereikt de hype zelfs een ongekende hoogte. Vier miljoen kijkers stemmen af op SBS om de WK-finale tussen Van Barneveld en Ronnie Baxter te aanschouwen. Hij prolongeert zijn titel.

De gekte neemt bizarre vormen aan. De ontvangst op de luchthaven is nóg grootser. Van Barneveld staat voor de draaiende camera’s perplex: „Ik zag ineens voetbaltaferelen voor me. Dat de mensen net zoals destijds bij Liverpool werden platgedrukt. Ik denk dat gaat hier ook gebeuren. Ik zag cameramensen over elkaar heen vallen en mensen vallen. Natuurlijk is het fantastisch dat ze allemaal komen, maar ik heb ’em wel even geknepen. Het is ongelooflijk wat ik heb losgemaakt.” Voor zijn eigen huis in Den Haag verzamelen honderden fans zich. „Raymond van Barneveld onthaald als popster”, luidden de koppen. Ook volgt dat jaar de benoeming tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau en ontvangt hij van voetbalclub ADO een seizoenskaart voor het leven.

Van Barneveld in 1999 nadat hij wereldkampioen is geworden.

Ⓒ ANP

Eén ding is duidelijk: Van Barneveld is de grote meneer binnen de BDO, maar bij tegenhanger PDC loopt ene Phil Taylor rond. Deze grootheid heeft op dat moment al zeven wereldtitels op zak. Iedereen wil een strijd tussen beide kampioenen en zo wordt the match of the century geboren. De voorbereiding is niet ideaal. Van Barneveld breekt enkele maanden voor het titanengevecht bij een stapavondje zijn enkel. Maar op zondag 7 november 1999 is hij gewoon present. In een uur durende partij op Wembley is Van Barneveld volstrekt kansloos (21-10 in legs). „Ik heb schandalig slecht gespeeld”, jammert hij. De klap komt hard aan. Het bedrag van 70.000 gulden, dat voor de verliezer klaarligt, kan hem gestolen worden.

Onthutsend voorval

Niet veel later, in januari 2000, gaat het helemaal mis. In de eerste ronde van het WK blameert hij zich in de eerste ronde tegen Chris Mason. Wat volgt, is onthutsend. De slechte verliezer loopt helemaal leeg. „Ik ben gewoon een loser. Ik heb zo’n schijt aan iedereen hier gekregen. Kijk ze eens met een brede grijns op het gezicht staan nu ik ben uitgeschakeld. Volgend jaar kom ik terug om iedereen ontzettend te vernederen.”

Een hoofdstuk om snel te vergeten. Van Barneveld kijkt jaren later terug op één van de zwartste momenten uit zijn carrière. „Veel mensen hebben me dat allemaal niet in dank afgenomen. Ineens was ik niet meer de goede lobbes, die postbode uit Den Haag, maar de onsportieve verliezer. Ik heb het mezelf nooit vergeven.” De zwaarlijvige knuffelbeer van weleer is in rap tempo verworden tot antiheld. Het duurt drie jaar totdat het publiek hem weer in de armen sluit. Daar heeft hij een nieuwe wereldtitel voor nodig. Een emotioneel moment. Hij draagt de Embassy-triomf van 2003 op aan zijn beste vriend Albert John, die een jaar eerder omkomt bij een ongeluk.

Abrupte ’scheiding’

Ook in 2005 volgt een wereldtitel. Zo onvoorspelbaar als Van Barneveld is, maakt hij daarna een onverwacht einde aan de samenwerking met manager Ad Schoofs, die aan de wieg stond van het vercommercialiseren van zijn pupil én van darts in Nederland. Het contract wordt onpersoonlijk per brief opgezegd. Een juridische afwikkeling volgt. „Dit verdient geen schoonheidsprijs. Het voelt als een mes in mijn rug”, is destijds de alleszeggende reactie van de verontwaardigde manager. Toch komt het in 2010 nog een keer tot een kortstondige samenwerking.

Ondanks de abrupte ’scheiding’ met Schoofs haalt Barney in 2006 opnieuw de WK-finale, maar tegen landgenoot Jelle Klaasen loopt hij tegen een gevoelige nederlaag op. In die tijd laat de ’mentaal zwalkende Hagenees’ zich onder handen nemen door haptonoom Marco van Gorp. Alternatieve uitstapjes zijn hem sowieso niet vreemd, aangezien hij zich in zijn loopbaan ook richt tot paragnost Henk de Gier. Allemaal met als doel om geestelijke rust te krijgen.

Zoete wraak

Uiteindelijk volgt een veelbesproken overstap naar de PDC. Een move die hem niet in dank wordt afgenomen. Barney zwicht voor het grote geld. Ook wil hij makkelijker revanche op Taylor kunnen nemen, want een jaar eerder (2005) wordt hij in Hengelo tot twee keer toe afgetroefd door de topdarter uit Stoke-on-Trent. Het publiek jouwt hem, spelend in de Nederlandse driekleur, massaal uit. Een bittere pil. Later spreekt ’het slachtoffer’ bij Holland Sport schande van het voorval. „Ik zal nooit meer in het rood-wit-blauw spelen. Ze hebben me daarin uitgefloten.” In 2010 en 2014 wordt hij met Co Stompé en Michael van Gerwen nog wel wereldkampioen bij de landenteams.

'Barney' en Phil Taylor

Ⓒ Lawrence Lustig

Het hoogtepunt en de ultieme wraak volgen snel. De PDC krijgt op de eerste dag van 2007 een gedroomde eindstrijd: de klassieker Taylor - Van Barneveld. Het wordt een partij om nooit te vergeten. Na twaalf zenuwslopende sets (6-6) brengt na 5-5 in legs een sudden-death leg de beslissing. Bij het ’bullen’ deelt Van Barneveld een mentale tik uit. De Nederlander wil dat Taylor zijn pijl in de enkele bull laat zitten. Vervolgens raakt hij zelf de volwaardige bull. „Een echte baas, als je dat op zo’n moment doet”, stelt dartsanalist Stompé. Met winst tot gevolg.

„Van alle finales die ik heb gespeeld, was dit de meest hoogstaande finale. Zo eerlijk moet ik zijn. Alle credits voor Raymond”, reageert Taylor. „Ik kan het niet geloven”, verklaart Barney. Ook in 2009 laat Van Barneveld zich gelden. Hij is de eerste speler die op een WK een negendarter gooit. Dat gebeurt in de kwartfinale tegen Klaasen. Zijn reactie is ingetogen, eerherstel na de eerder verloren BDO-eindstrijd is veel belangrijker. Dat lukt met 5-1 in sets. Uiteindelijk wordt hij in de eindstrijd door Taylor afgedroogd (1-7). Een jaar later gooit Van Barneveld tegen Brendan Dolan opnieuw een negendarter. Nu gaat hij compleet uit zijn dak. Tot de titel leidt het niet.

Privé-perikelen

Buiten het dartpodium drukken voor Van Barneveld negatieve zaken regelmatig een stempel op zijn leven. Het is geen geheim dat hij aan depressies en diabetes lijdt. Ook het drukke reisschema valt hem zwaar. Hij spreekt zelfs van een jarenlange burn-out. De overvolle wedstrijdkalender is naar zijn idee absurd. Ook privé gaat het hem niet altijd voor de wind. Zo komt tijdens de Premier League (29 april 2010) een verrassende verklaring voor zijn mindere presteren. „Ze hebben geprobeerd om me te chanteren.”

Een 26-jarige Rotterdammer eist 10.000 euro, anders dreigt hij een sekstape openbaar te maken. „Elke week waren er problemen. Daardoor kon ik me niet focussen op darten. Mijn familie heeft eronder geleden.” De dader wordt later veroordeeld tot anderhalf jaar celstraf, waarvan zes maanden voorwaardelijk. Sportieve hoogtepunten zijn daarna meer uitzondering dan regel. Mede daardoor duikelt hij op de wereldranglijst van de PDC.

Rel met Phil Taylor

Spraakmakende momenten rond Van Barneveld, die goed is voor zo’n drie miljoen euro aan prijzengeld, zijn er nog genoeg. Bijvoorbeeld op 30 december 2012 wanneer tijdens de halve finales van het WK een clash met Taylor in een ordinaire ruzie ontaardt. „Fuck off.” Dat zijn de felle woorden van winnaar Taylor, die vindt dat hij bij het feliciteren te hard aan zijn arm wordt getrokken. Beveiligers moeten de twee tot bedaren brengen. Een rel is geboren, al maakt Taylor een dag later zijn excuses en sluiten beide kemphanen snel vrede. „Ik heb zijn reactie nooit begrepen. Maar we zijn weer goede vrienden.”

De laatste jaren behoort Van Barneveld niet meer tot de favorieten, maar de voormalig kampioen weet af en toe te pieken. Zijn laatste grote zege dateert inmiddels wel van mei 2014. Op de finaledag van de Premier League klopt hij Taylor en de op dat moment regerend wereldkampioen, Van Gerwen. Schrijf hem nooit af. „Winnaars hebben een doel, verliezers een excuus”, luidt een van zijn uitspraken. Maar eigenlijk is bij de hoofdrolspeler in zijn eigen film het glas altijd halfleeg. Je weet het nooit bij hem. Een nederlaag vanavond in Ally Pally tegen Taylor zou geen verrassing zijn, maar het kan ook zomaar zijn dat hij op maandagavond 2 januari met de Sid Waddell Trophy in zijn handen staat. De wonderen zijn de wereld nog niet uit. Wil de echte Raymond van Barneveld nu dan wel opstaan?