De 6 dingen die ik leerde van mijn burn-out

Ruim acht jaar geleden kreeg tekstschrijver Maaike Helmer (39) een burn-out. Behalve ellendig was die periode ook ontzettend leerzaam. De inzichten die ze opdeed tijdens haar herstel deelt ze nu met anderen. Mijn burn-out overviel me, op een verder zo zonnige ochtend op Leiden CS. Ik was net uit de bus gestapt, wilde de trein pakken naar mijn werk bij een tijdschrift. En toen gebeurde het. De wereld veranderde van het ene op het andere moment van een georganiseerde structuur in een kakofonie van geluiden, kleuren, informatie, mensen… Mijn adem stokte en ik kon nog maar één ding denken: 'Ik moet nu naar huis, ik word gek'. Hoe ik thuis ben gekomen, kan ik me niet meer herinneren. Na die ochtend begon een periode van herstel. Met de nodige lessen. Les 1: Luister naar de voortekenen Ik zei net dat mijn burn-out me overviel, hè? Achteraf bezien waren de voortekenen al een tijdje aanwezig. Terugkerende virusjes. Telkens in holteontstekingen escalerende verkoudheden. Concentratieproblemen. Vergeetachtigheid. Gejaagdheid. Een kort lontje. Een wazig brein. Opmerkingen van mijn lief, dat ik 'Er niet bij was'. De oorzaak van mijn burn-out was een gevaarlijke cocktail van een aantal ingrediënten. Het magazine waar ik werkte stond op het punt van omvallen. Het mocht om die reden geen vaste contracten uitdelen. Maar ik hoopte intens dat ze voor mij een uitzondering zouden maken. Bevlogenheid sloeg om in verbetenheid. Liefde voor mijn werk werd angst. Daarnaast begonnen er diverse bedrijfspolitieke situaties te spelen, waar ik geen invloed op had. Ik werkte enorm hard en deed dingen die buiten mijn taakomschrijving vielen. Op zich was dat geen probleem, maar ik deed het vanuit de verkeerde motivatie en wist van geen ophouden. Andermans stress maakte ik mijn stress; ik lag wakker van problemen die onmogelijk mijn pakkie-an konden zijn. Iemand die zó gemotiveerd is, die ontsla je niet. Toch? Tóch? Ergens wist ik wel dat er iets niet klopte. Dat ik 'anders was geworden', werd bevestigd door meer mensen in mijn omgeving. Die vroegen bezorgd: 'Gaat het wel goed met je?' Daar had ik eigenlijk geen antwoord op. Ik wilde ook niet weten hoe het met me ging. Mijn doel, het vaste contract, dát was wat telde. Ik was eigenwijs, ging dóór. De klap kwam, die zonnige ochtend in Leiden. Het voelde verschrikkelijk. En als een opluchting. Ik hoefde nu niet meer bang te zijn: wat ik uit alle macht probeerde te ontlopen, was gebeurd. Had ik maar eerder geluisterd naar de signalen. Les 2: Stap tijdens het herstel niet opnieuw in je valkuil 'Een burn-out', constateerde de huisarts. Eerst maar uitrusten, was de opdracht. Maar hóe? Ik wist intussen niet beter dan dat ik dag en nacht in mijn hoofd bezig was met werk. Ik wist niet meer hoe dat moest: rustig aan doen. Ik maakte van mijn herstel dan ook meteen een plan van aanpak. Maar daarmee donderde ik onherroepelijk weer in mijn valkuil. Ik pakte mijn burn-out precies zo aan als mijn werk: kom, dit kan ik er ook wel bij hebben, dit gaan we aanpakken, hup, door. Ik voelde me schuldig naar mijn werkgever en was nog steeds bang voor het - sowieso - onvermijdelijke: dat ik geen vast contract kreeg. 'Project Herstel' trad in actie, onder de werktitel Vooruit met de geit. Daar dacht mijn lichaam anders over. 'De groeten, Maaike. Met je dit-doen-we-ook-wel-effe.' Mijn lichaam en geest gooiden voor straf alles totaal op de rem. Mijn concentratie ging van de resterende 5% naar 0% en mijn geheugen was nu zó slecht, dat ik soms de route naar de supermarkt nauwelijks nog kon vinden. De supermarkt was sowieso geen goed idee, want alle keuze in de schappen gaf me terstond een hartverzakking. Ik kon niet anders meer dan toegeven aan de burn-out. Ik sliep, huilde, staarde apathisch uit het raam, raakte af en toe flink in paniek bij de normaalste dingen (avondeten, hoe beslis je zoiets!) en probeerde te bedenken waar ik vroeger, in een ver verleden, plezier en rust uithaalde. Ik had werkelijk geen flauw idee. Nachten bracht ik starend naar het plafond door, mijn brein als een soort blender met negatieve gedachten, angsten en verwarring. 'Dit was dus uitrusten', realiseerde ik me later. Dat ik me niet rustig vóélde, kwam omdat het even duurde voor de snelheid uit mij was. Dat was nou juist de burn-out. De snelheid moest eruit. Ik moest tot stilstand komen. Les 3: Zorg voor een dagritme en begin klein De eerste weken van mijn burn-out was elke dag wazig, zonder enig systeem. Dat schijnt normaal te zijn. Maar na verloop van tijd drong tot me door dat ik op die manier zou verdwijnen in een moeras van apathie, van altijd een gat in de dag slapen en om vier uur ’s middags ontbijten. Ik voelde dat dat niet goed zou zijn voor mijn herstel. Gelukkig had ik in die tijd een hond. Daardoor zat er automatisch ritme in mijn dagen, ik moest minstens drie keer per dag met hem wandelen. Steeds liep ik hetzelfde rondje. Ik draaide die route af als een soort robot, maar dat was oké. De frisse lucht deed me goed. Ik wist uit onderzoek al dat de natuur stressverlagend werkt. Zag ik die eerste weken nauwelijks wat er om me heen gebeurde en was elke wandeling een bezoeking (al die geluiden, al die mensen, voertuigen), na een tijdje kon ik weer, steeds vaker en steeds een beetje meer, de schoonheid ervaren van ritselende bladeren en de eenden in het water. Maar dat gebeurde eigenlijk pas toen ik met mezelf aan de slag was gegaan. Les 4: Zoek uit wat werkt voor jóu Tijdens mijn herstel kwam ik erachter dat ik al een tijd een 'wandelend hoofd' was. Ik had totaal geen feeling meer met mijn lichaam. Gevoel vond ik maar een vies woord. Maar in mijn hoofd zat het ook niet allemaal op zijn plek. Ik was me gaan bedienen van allerlei patronen en gedrag dat me helemaal niet hielp. Ik onderzocht wat de beste behandeling was, maar zag door de bomen het bos niet. Het kwam erop neer dat ik maar zelf moest uitzoeken wat dan voor mij werkte. Gelukkig wist ik dat ik dus iets met mijn lichaam én mijn geest moest. En dan niet te zweverig. Om mijn grenzen te leren aanvoelen en bewaken ging ik naar een psycholoog. Om ook de signalen ervan in mijn lichaam te voelen, bezocht ik een haptonoom. Dit bleek voor mij een gouden combinatie. Mijn psycholoog ging niet in mijn verleden graven (hoewel ik best wat theorieën had over het ontstaan van mijn inzinking), maar ging voor cognitieve therapie, waarbij je focust op je gedrag en de resultaten daarvan. Ze confronteerde me met mijn eigenschap om iedereen te willen plezieren en mijn neiging soms werkelijk door roeien en ruiten te gaan om dingen te bereiken. Daarin kon ik nietsontziend zijn. Naar mijn omgeving, maar ook naar mezelf. Dat had zijn voordelen, maar ook zijn nadelen, zag ik nu. Ik voelde grenzen gewoon niet aan. Ik (h)erkende ze niet. En daar kwam de haptonoom in beeld. Bij hem leerde ik dat je lichaam een zeer kien systeem heeft, dat ik vakkundig had genegeerd. Ik leerde signaleren wanneer iets niet goed voelt (bij mij een soort steek in de maagstreek) en dit te benoemen. Letterlijk te luisteren naar mijn buikgevoel, dat wonderbaarlijk correct bleek. Les 5: Pas het geleerde toe - en vergeef jezelf als je op je bek gaat Van de begeleiding door de psycholoog en de haptonoom leerde ik van alles. Tijdens de reintegratie op de werkvloer werd het tijd om dat in de praktijk toe te passen. En dat was nog best moeilijk, want hoewel ík was veranderd, was mijn omgeving dat natuurlijk niet. Dus toen ik terugkwam op kantoor, moest ik mijn uiterste best doen om niet weer exact de dingen te doen die me in de problemen hadden gebracht. Dat ik had geleerd mijn grenzen duidelijker aan te geven, werd me ook niet door iedereen in dank afgenomen. Mensen behandelen je zoals ze je kennen. Correctie: kenden. Dat maakte het vaak ingewikkeld om toch op mijn strepen te blijven staan. En het ging dus ook niet altijd goed. Het vergde vergevingsgezindheid naar mezelf. Een misstap betekende niet dat ik niet hersteld was. Het betekende simpelweg dat ik moest blijven toepassen wat ik had geleerd. Tot het niet meer voelde als een oefening, maar als onderdeel van mijn persoonlijkheid. En, verrassing, hoe vaker ik het deed, hoe makkelijker het ging. Totdat ik eigenlijk niet beter wist en anderen ook niet en ik me afvroeg hoe ik het daarvoor altijd had gedaan. Les 6: Ga voor jóúw droom, niet voor die van een ander Toen ik uiteindelijk geen vast contract kreeg (niet lang erna werd het tijdschrift definitief opgeheven) zag ik dat in eerste instantie als een nederlaag. Want dat was toch hoe de carrière hoorde te lopen: vaste baan, nog een vaste baan, enzovoort? En: was mijn gevecht dan voor niets geweest? Maar na een tijdje realiseerde ik me dat ik mezelf had opgezadeld met een beeld van 'hoe het moet'. Dat ik dat vaste contract niet kreeg, was juist een blessing in disguise. Want toen dit wegviel, kwam de vraag: 'Wat wil ik het liefst, diep vanbinnen, als alles open ligt?' Voor mezelf te beginnen! Ik had zóveel ideeën, wat nu als ik die ging uitvoeren? Binnen een paar jaar bouwde ik een florerend bedrijf op in een vakgebied dat nog volledig in ontwikkeling was: het maken van content en concepten voor merken en reclamebureaus. Daarnaast schreef ik nog steeds voor (online) magazines. En uiteindelijk besloot ik een online magazine te beginnen. Omdat stress me altijd is blijven boeien, lanceerde ik eind 2016 Stressedout.nl over alles wat met stress te maken heeft. Ik creëerde zelf een droombaan, die bestond uit verschillende droombanen. Druk, maar dit keer vanuit liefde en niet vanuit angst. Dus ervaar ik nauwelijks stress. Als je mij voor mijn burn-out had verteld dat mijn leven er nu zo uit zou zien, had ik waarschijnlijk gezegd dat dat toch allemaal niet mogelijk was. Ik wil niet zeggen dat ik die burn-out niet had willen missen, maar in zekere zin ben ik ’m wel dankbaar. De lessen, de keuzes naar aanleiding van die lessen, de vaardigheden, de inzichten… Mijn online magazine was er simpelweg niet geweest zonder de burn-out. Ben ik nu een ander mens? Overkomt dit mij nooit meer? Nou, ik heb het voordeel dat ik me bewust ben van hoe het werkt. Het blijft opletten of ik niet weer in een valkuil stap. Maar als dat tegenwoordig gebeurt, dan trek ik mijn been er weer uit, klop mijn broek af, kijk wat ik ervan kan leren en loop verder. In de VROUW Glossy van augustus lees je alles om te ontspannen in de zomerperiode. Met onder andere tips om je koffer slim in te pakken, survivaltips voor vakantie met pubers en in de rubriek 'Dossier' alles over nachtrust. Lees ook verhalen van lezeressen die juist liever een actieve vakantie genieten. Verder 'De Grote Zomer Horoscoop', 'Verliefd ondanks een vooroordeel' en een uitgebreid interview met actrice Eva van de Wijdeven. Vrouw Glossy ligt nu in de winkel!

De 6 dingen die ik leerde van mijn burn-out

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

De zonnebril is hét accessoire voor deze zomer

’Thrillerboeken? Ik kan er ’s avonds echt niet van slapen’

Experts waarschuwen na dood Belgische vrouw: ’Kuren doen niks of zijn gevaarlijk’

Boodschappen duurder? Zo bespaar je heel makkelijk in de keuken!