‘Vrouwen, stop eens met elkaar veroordelen’

„Uit mijn directe omgeving kreeg ik opmerkingen over het feit dat we met blote borsten op de cover van ons boek staan,” vertelt Milou. „Alweer?’ zeiden mijn beste vriendinnen. Ja dus. Ik ben een aanhanger van free the nipple, een beweging die zich richt op gendergelijkheid als het gaat om ontblote bovenlijven. Ik vind de dubbele moraal oneerlijk en zie gewoon niet waarom ik niet, net als mannen, mijn bovenlijf zou mogen ontbloten als ik dat wil. Dus plaats ik wel vaker foto’s op social media waarop mijn borsten te zien zijn en ging er zelfs een filmpje viraal waarop ik met blote borsten dans tijdens de Pride in Amsterdam.” Verbonden Daan: „Exact dat moment is wat ons enorm verbindt. We hadden toevallig die ochtend voor het eerst afgesproken, omdat ik haar zo inspirerend vond. Later zagen we elkaar weer. Het was bloedheet en op een gegeven moment stond Milou met ontbloot bovenlijf te dansen. Ze nodigde me uit om hetzelfde te doen... Ik heb welgeteld twee minuten zonder shirt gestaan, daarna durfde ik niet meer. En toen Milou die avond op Dumpert verscheen en iedereen helemaal losging over haar gedrag, was ik blij dat ik niet zo op internet stond. Ik kon amper geloven dat ze het niet deed voor de aandacht en tot mijn spijt veroordeelde ik haar gedrag. Daar baalde ik zo van, dat ik het eerlijk aan Milou opbiechtte. Dat ik haar ook veroordeeld had en graag van haar wilde leren hoe je je echt vrij van schaamte kan voelen. Zo ontstond het idee voor ons boek. En nu we tientallen vrouwen hebben gesproken en grondig hebben onderzocht waarom vrouwen elkaar spreekwoordelijk krabben en letterlijk bevechten, is dit de beste coverfoto denkbaar.” Ons lichaam, onze regels Milou: „Uit onze blik spreekt dat wij zelf bepalen wat we doen. Ons lichaam, onze regels. En het is op geen enkele manier seksueel geladen. Ik denk overigens dat het voor Daan een grotere stap was dan voor mij. Voor mij voelt het natuurlijker.” Daan: „Dat klopt wel. In mijn omgeving werd ook vaker gevraagd of bloot poseren het doel wel diende. Mijn moeder vond het ergens zelfs zielig voor mijn jongere broers, omdat anderen misschien zouden denken dat ik een slet of een ijdele aandachtzoeker ben, en dat mijn broers vanwege dat dan weer veroordeeld zouden worden. Ik begrijp dat gevoel heel goed, want dit is dus precies hoe het werkt. En waarom het nodig is dat we dit doen. We willen dat krabbengedag doorbreken.” Gemeen Milou: „Wij vonden het belangrijk om te onderzoeken waarom vrouwen zo onaardig over elkaar zijn, omdat we hopen dat te kunnen veranderen. In ieder geval bij onszelf. Bijna iedere vrouw die ik heb gesproken, is ervan overtuigd dat andere vrouwen gemeen, kattig, jaloers of zomaar onaardig zijn over andere vrouwen. Maar tijdens die gesprekken merkte ik altijd dat ze het zelf ook doen.” Daan: „We houden zo’n gek beeld over vrouwen in stand en iedereen lijdt daaronder. Maar ik ben ervan overtuigd dat we dat kunnen veranderen. Er is een bepaalde vorm van concurrentie tussen vrouwen waardoor we ons soms zo rottig gedragen. En in onze samenleving is er minder ruimte voor vrouwen: minder ruimte om boos of opgewonden te zijn, voor hun gedachtes, gevoelens en meningen, zowel op de arbeidsmarkt als op andere machtige plekken. Daarom voelen we die concurrentie! Maar dat we elkaar vervolgens om die ruimte gaan bevechten, heeft geen zin. Het belangrijkste is dat we moeten stoppen met elkaar krabben, want alleen dan kan er iets veranderen. In plaats van elkaar bevechten, moeten we elkaar uit die krabbenmand helpen.” Veroordelen Milou: „Toen we op onderzoek gingen, kwamen we erachter dat vrouwen niet of amper erkennen dat ze zélf andere vrouwen veroordelen. Onbewust doet iedereen het. Ook mijn moeder (journaliste en schrijfster Barbara van de Beukering, red.) is zich daar veel bewuster van geworden nu ze ons manuscript heeft gelezen. Ze had het idee dat ze vrouwen helemaal niet veroordeelde. Maar daar komt ze nu op terug, ze krabt ook.” Daan: „Ik ben me ook veel bewuster geworden van mijn eigen gedrag. Hoe heftig de aannames over seksualiteit zijn, is bijvoorbeeld ongelooflijk. Het zit er zo ingebakken dat vrouwen niet seksueel actief mogen zijn. Dat alleen de man zijn lustgevoelens mag laten zien en de vrouw daar dan alleen maar passief op reageert. Kijk hoe naar iedereen deed toen Katja Schuurman uitsprak dat ze veel plezier aan seks beleeft. Daar is zij enorm op afgerekend, en vooral door vrouwen. Of het misplaatste idee dat wanneer een vrouw heel succesvol is, dat altijd ten koste van iets moet gaan. Dan zeggen vrouwen dat ze misschien wel een toffe baan heeft, maar er daardoor dus nooit voor de kinderen is.” Geen zeuren „Een vrouw mag het gewoon niet allemaal hebben. En dat is iets wat we ons moeten realiseren: je mag het dus wél allemaal hebben. Een geweldige baan, een gezin, zin in seks en er uitzien zoals je zelf wil. Maar dan moeten vrouwen onderling wel stoppen met het veroordelen van elkaar. Daan: „Ik denk dat dit iets is voor alle leeftijden. Ook de generatie van mijn moeder zou moeten weten dat zij haar ruimte mag claimen in de maatschappij en dat als zij te maken krijgt met seksuele intimidatie, ze er absoluut over moet praten. Het is geen zeuren.” Voortrekken Milou: „We spraken voor ons onderzoek met heel veel vrouwen. Bijvoorbeeld met cultuurwetenschapper Margriet van Heesch, die vertelde dat het haar opviel dat op de universiteit oudere hoogleraren jonge mannen hun hele carrière door voortrekken. En dan heb je daarnaast vrouwen op dezelfde onderbetaalde posities die met elkaar om hetzelfde baantje moeten vechten. Dat gebeurt nog steeds.” „Anno 2020 is de patriarchale structuur, waarbinnen alles wat mannelijk is positiever wordt gezien dan alles wat vrouwelijk is, nog steeds een feit. Vrouwen die zich masculien kunnen gedragen, die over voetbal praten en bijvoorbeeld geen kinderen krijgen, komen makkelijker hogerop in de hiërarchische structuur. De eerste vrouwelijke hoogleraren waren bijvoorbeeld kinderloze, lesbische vrouwen. Zij konden die positie veroveren omdat vergaderingen precies werden gehouden wanneer de andere vrouwen hun kinderen van school moesten halen. Al het ‘vrouwelijke’ wat vrouwen ‘anders’ maakt, mag er soms gewoon niet zijn.” Daan: „Omdat we in een enorme beeldcultuur leven, is uiterlijk ook heel belangrijk. Een vrouw moet altijd aantrekkelijk zijn, maar het mag allemaal ook nooit té zijn. Van een man in een korte broek kijkt niemand op, maar komt een vrouw op diezelfde warme dag in een kort rokje, dan loopt ze het risico om als ‘sletterig’ veroordeeld te worden.” Lichaamsbeharing Milou: „En wat denk je van lichaamsbeharing? Als je je oksels niet scheert, vinden anderen daar iets van. Mannen hebben daar onderling echt geen last van. Die veroordelen elkaar niet, of stukken minder, om dergelijke dingen. Wat ik vooral heel fijn vond om te ontdekken en te begrijpen, is dat vrouwen geen krabben zíjn, maar zo worden gemaakt. We zijn niet van nature venijnig of naar over elkaar. Dat komt door bepaalde structuren of het patriarchaat.” Daan: „Ik ben me na alle gesprekken met bijzondere vrouwen ook veel vrijer in mijn lichaam gaan voelen. Ik was al op de goede weg, maar ik ben me er zoveel meer van bewust hoeveel schaamte ik had. Het is fijn om te beseffen dat ik heus niet altijd even aantrekkelijk moet zijn, dat ik echt wel mag vragen wat ik wil in bed en dat ik met blote borsten op de cover van een boek mag staan.” Slutshaming In 2017 verschijnt er een filmpje op Facebook dat viraal gaat: de toen 21-jarige Milou Deelen, lid van studentenvereniging Vindicat, houdt vellen papier omhoog met scheldwoorden die ze van haar vereniging naar het hoofd kreeg geslingerd: Hoer. Slet. Laag wijf. De kritiek op haar aanklacht tegen ‘slutshaming’ is niet mals; ook door vrouwen wordt ze stelselmatig uitgemaakt voor ‘aandachtshoer’. Het weerhoudt Milou er niet van om haar boodschap uit te dragen: veroordeel vrouwen niet omwille van hun seksualiteit.