Shazia* schuift langzaam de mouw van haar blouse omhoog. Twee littekens worden zichtbaar. Het gevolg van messteken die zijn toegebracht door haar schoonvader, vertelt Shazia, die een half jaar lang in haar eigen huis werd opgesloten.

Opgesloten

De jonge Pakistaanse vrouw verruilt eind 2017 haar geboorteland voor Nederland en trouwt hier met een Pakistaans-Nederlandse man. Een man die al acht keer eerder was getrouwd, ontdekt ze later. Een uur na aankomst wordt ze opgesloten, vertelt Shazia. "Ik mocht niemand ontmoeten. Buren groeten was verboden. Mijn man zei: 'Dat zijn ongelovigen'. Hij wilde mij klein houden."

Zes maanden zit ze binnen. Ze mag alleen onder begeleiding van haar invalide man naar buiten. Een maatschappelijk werker negeert haar smeekbede om hulp. "Als mijn man thuiskwam, maakte hij ruzie. Ik was diep ongelukkig en huilde alleen maar. Het was een hel."

Plas bloed

Waarom is ze nooit gevlucht? "Ik zag totaal geen uitweg. Waar moest ik heen?", verzucht ze. Volgens haar schoonfamilie waren westerlingen zedeloze mensen. "Ik durfde daarom niet weg."

Tijdens een geweldsuitbarsting wordt Shazia thuis bijna gewurgd door haar zwager, terwijl haar schoonvader op de Pakistaanse vrouw insteekt, vertelt ze. Haar man kijkt toe. De stiefkinderen drukken in paniek op een speciale verplegingsnoodknop van de invalide echtgenoot van Shazia. De drie mannen vluchten daarop het huis uit. Een toegesnelde verpleger vindt haar op de grond. De hel eindigt in een plas met bloed.

Onzichtbaar

Over het aantal 'verborgen' vrouwen in Nederland bestaan geen harde cijfers. Omdat het uiteraard lastig is om een 'onzichtbaar' probleem in kaart te brengen, legt een woordvoerder van kenniscentrum Movisie uit.

Op basis van literatuurstudie, interviews, veldwerk en het raadplegen van experts komt het kenniscentrum uit op een 'beredeneerde schatting' van zo'n 600 tot 900 in Rotterdam, Amsterdam en Den Haag.

Maar het werkelijke aantal ligt veel hoger, ziet Shirin Musa van Femmes for Freedom. Ze heeft daarom de campagne Ontsnap uit je huis gelanceerd. Een film op YouTube en een folder vol tips voor vrouwen die op dit moment worden opgesloten, ook bruikbaar voor huwelijksmigranten die nog naar Nederland komen.

Sleutel

Niet alleen huwelijksmigranten zijn kwetsbaar, signaleert Musa. Ook jonge vrouwen die in Nederland zijn opgegroeid, lopen risico. Het overkwam Emine*: zij wordt op haar dertiende uitgehuwelijkt, krijgt een jaar later al een kind en wordt opgesloten.

"Mijn man zei: 'Als je andere mensen leert kennen, ga je mij verlaten'. Als mijn man naar buiten ging, deed hij de deur op slot. Ging hij slapen dan deed hij de sleutel onder zijn kussen. Ik kon nergens heen. Mijn huis was net een gevangenis.

In bed

Mannen hebben de macht en willen vrouwen onder de tafel houden. Kinderen baren, koken, schoonmaken en in bed van alles doen. Verder niets. Als er visite kwam, mocht ik er niet bij zijn. Ik moest op de deur kloppen als ik thee kwam brengen."

De situatie duurde maar liefst tien jaar. "De laatste vier jaar was ik maar met één ding bezig: hoe kom ik hier weg. Ik was altijd opzoek naar een uitweg." Familie oefende vooral druk op haar uit om niet te scheiden, vertelt Emine. Maar als haar man 's avonds een keer de sleutel vergeet op te bergen, grijpt ze haar kans en vlucht met haar kinderen het huis uit.

Crimineel

Een groot probleem is dat (schoon)familie de verborgen vrouwen vaak laat vallen als een baksteen. En daardoor de situatie in stand houdt en zelfs aanmoedigt, ziet Musa. Ze vergelijkt deze families met criminele organisaties die zich schuldig maken aan mensenhandel en uitbuiting.

"We kijken wel naar georganiseerde misdaad, als het gaat om motorclubs of drugs. Maar niet als het gaat om deze vormen van geweld. Die families komen daar veel te makkelijk mee weg."

Moslimgemeenschap

Ook zou de Nederlandse moslimgemeenschap zich moeten uitspreken, vindt zij. "Wat ik heel erg mis, is dat er zichtbaar wordt opgestaan tegen deze vormen van geweld. En dat mensen worden aangesproken op gedrag. Dat gebeurt echt veel te weinig. Er is wel solidariteit met oorlogsvluchtelingen, maar niet met deze vrouwen. Dat is heel eenzaam."

Feministen roeren zich evenmin nauwelijks, signaleert Musa. Waar zij in de jaren zestig de barricades opgingen, en recent luidkeels tegen president Trump in het geweer kwamen, blijft het nu oorverdovend stil. "Uit angst om voor racist of islamofoob te worden uitgemaakt. Reik deze verborgen vrouwen de hand. Zij zijn niet activistisch en zichtbaar. Maar ze zijn er wel!"

Desinteresse

Die stilte is onbegrijpelijk, vindt ook opiniemaker en feminist Marianne Zwagerman. "Ik vind het gek dat Arib (voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal) bijvoorbeeld niet veel harder op de trom slaat." Het is bij feministen overigens lang niet altijd politiek correcte onwil, signaleert ze.

"Ik denk dat veel mensen zich simpelweg niet realiseren dat het een probleem is." Maar ook: nonchalance en desinteresse, stelt Zwagerman: "Zolang het niet over ons gaat, vinden we het wel prima."

Ontwikkelingsland

Musa hoopt dat het onderwerp op de politieke agenda komt. Want ze vindt het ergerlijk dat Nederland miljoenen euro's overmaakt aan ontwikkelingslanden voor het bestrijden van vrouwendiscriminatie, terwijl er in ons land honderden en mogelijk duizenden vrouwen thuis worden opgesloten. "Wat dat betreft zijn we zelf ook een ontwikkelingsland."

Met Shazia en Emine gaat het naar omstandigheden goed. De vrouwen wonen inmiddels zelfstandig en hebben voorzichtig weer zin in de toekomst.

*gefingeerde naam.

Tekst: Wierd Duk. Dit verhaal staat vandaag in 'De Telegraaf'.