Turkse Yesim: Juist in Nederland doen we heel spastisch over seks

Als dochter van Turkse ouders en opgegroeid in Rotterdam, is Yesim Candan bicultureel. Toen ze een tijd in Turkije woonde, verbaasde ze zich over de openheid waarmee Turkse vrouwen over seks spraken. Zo werd het idee voor een boek geboren. Ze sprak tien hoogontwikkelde Turkse vrouwen over hun ervaringen en taboes en goot deze in een fictief Sex and the City meets Vijftig tinten grijs-jasje. „De personages maken de wildste dingen mee, die allemaal waargebeurd zijn”, vertelt Candan. „Ik keek er ook van op dat ze er in Turkije een veel wilder seksleven op na lijken te houden. De mensen die ik sprak deden allemaal aan trio’s of waren biseksueel. Dat verwacht je toch niet?” Hoe komt het dat wij zo’n ander beeld hebben? „Heel zwart-wit gezegd, denken veel mensen dat vrouwen onderdrukt worden in het islamitische Turkije, dat ze zielig zouden zijn. Dat beeld klopt gewoon niet. Ik benijd juist die hoogontwikkelde Turkse vrouwen: hoe ze hun eigen broek ophouden, er fantastisch uitzien én heel open praten over hun seksualiteit. Juist in Nederland doen we heel spastisch over seks!” Is dat niet meer persoons- dan plaatsgebonden? „Ik krijg weleens de reactie dat we hier toch heel vrij over seks praten, maar ik ervaar dat niet zo. We doen het allemaal wel, maar praten er niet over. Ik heb één vriendin die alle details van haar seksleven deelt, maar daar blijft het ook bij. Ik ben echt de grootste ouwehoer van Nederland en als ik ze dan niet tegenkom... Het is ook een misvatting dat alleen vrouwen uit Istanbul zo vrijgevochten zijn, ik weet dat ze ook op het platteland heel open over seks praten.” Het heeft volgens jou alles te maken met een piemeltrauma... Kun je dat uitleggen? „Turkse meisjes zien hun vader niet naakt. Ik heb mijn vader nog nooit zonder kleding gezien. Veel Nederlandse vrouwen hebben hun vader als klein meisje wel naakt gezien en het zou dus zomaar kunnen dat ze seks onbewust met hun vader associëren. Ik heb deze term bedacht met een knipoog, maar ik geloof wel dat dit écht een verschil maakt. Er is geen onderzoek naar gedaan, maar dat zou ik graag eens doen.” Wat zijn nog meer grote verschillen tussen Turkse en Nederlandse vrouwen? „Hygiëne is in Turkije extreem belangrijk. Het is ondenkbaar om na de seks te blijven liggen en niet meteen onder de douche te springen. Ook ontharen vrouwen én mannen alles, overal. Ik maak veel verschillen bespreekbaar: van onbesneden versus besneden tot de abortussen die in Turkije aan de lopende band worden uitgevoerd. Een gevolg van het daar doodnormale ’voor het zingen de kerk uit’-principe.” Wat vind je zelf het meest taboedoorbrekend? „Alle vrouwen die ik heb gesproken, hebben een ervaring met een homoseksuele man. Veel Turkse mannen hebben een vriendin voor de buitenwereld, voor status en de schone schijn. Ondertussen vallen ze op mannen, maar dat mag niet. Daarin is Turkije dus totaal niet vrij. Het paradoxale is dat transgenders en homo’s in de muziekwereld op handen worden gedragen... Alles is blijkbaar prima, zolang het maar een ver-van-mijn-bed-show blijft. Schrijnend vind ik dat.” Wat voor reacties verwacht je op je boek? „Ik ben benieuwd hoe de fundamentalisten mijn boek gaan ervaren. Ik vind dat ik iets positiefs schrijf, maar daarover zijn de meningen vast verdeeld. Ik kreeg laatst nog een reactie van ene Hassan dat ik niet meer over homoseksualiteit mocht schrijven, want dan zou hij of Allah mij straffen. Heel heftig, maar dat geeft me juist de wilskracht om door te zetten. Dan denk ik: ’Wie ben jij om iets van iemands liefde te vinden?’ Gelukkig krijg ik tot nu toe vooral positieve reacties. Eén vrouw zei bijvoorbeeld dat ze meteen gegoogeld had hoe duur een gigolo is. Dat is toch fantastisch? Grappig genoeg vragen veel Nederlandse vrouwen wat mijn man van dit project vindt. In Turkije is dat minder belangrijk.” Terwijl je juist zou denken... „... dat de vrouwen in Turkije zich vereenzelvigen met hun man. ’Dat vindt mijn man niet leuk’ antwoorden wanneer je naar iemands seksleven vraagt, is juist typisch Nederlands. Ik krijg daar echt braakneigingen van: je bent toch een individu? Ik heb mijn man ook niet gevraagd wat hij hiervan vindt; het is toch mijn project? In die zin werkt dit boek ook als een spiegel: we pretenderen in Nederland zo vrij te zijn, maar zijn we dat ook? Zijn de rollen niet juist omgekeerd?” Wat hoop je te bereiken? „Ik heb geprobeerd vrouwenerotica te schrijven die zowel grappig (anale seks doet pijn) als herkenbaar (tampon vergeten tijdens de seks) en taboedoorbrekend (homoseksualiteit in Turkije) is. Ik hoop een nieuwe seksuele revolutie te ontketenen, zoals Turks Fruit bijna vijftig jaar geleden dat heeft gedaan. Het kunnen praten over seks - over wat we wel én niet willen - is ook een vorm van feminisme en emancipatie. Uiteindelijk hoop ik meer edities te schrijven, bijvoorbeeld ook voor Marokko en Dubai. Ik verwacht dat ieder land weer andere taboes heeft. En het zou natuurlijk heel leuk zijn wanneer er een film of serie van het boek gemaakt wordt, dat is echt mijn grote droom.”