Zó herken je een burn-out (en zo herstel je ervan)

Iedereen kent wel iemand met een burn-out. Maar wanneer ben je nu eigenlijk écht opgebrand en wat kun je doen om dat te voorkomen? Carien Karsten, psychotherapeut, coach en auteur van Uit je burn-out, helpt je op weg. Zij geeft antwoord op de vragen ’Wat is een burn-out?’ ’Wat zijn burn-out klachten?’ ’En hoe pak je burn-out-herstel aan?’. Hoewel het lijkt alsof een burn-out iets van de laatste tijd is, waren mensen twintig jaar geleden ook al regelmatig opgebrand. Alleen heette dat toen ’overspannen zijn’. Wel kwam het veel minder vaak voor dan nu: in 1999 had 1 op de 10 mensen een burn-out. Inmiddels raakt 1 op de 6 tijdelijk opgebrand. Hoe dat kan? Tja… Ook als we al op onze tenen lopen, vinden we dat we toch hard moeten blijven werken. Want we willen natuurlijk wel de beste van de afdeling zijn. En zodra de werkdag erop zit, proberen we thuis de fijnste moeder, partner, minnares en vriendin te zijn. En o ja, dan vinden we dat we moeten sporten, onze sociale contacten moeten onderhouden én moet ondertussen alles worden vastgelegd op Instagram. Want je omgeving mag voorál niet denken dat je niets interessants te melden hebt. Tot je lontje steeds een stukje korter wordt, je vaker zomaar in huilen uitbarst, ’s nachts geen oog meer dicht doet en uiteindelijk niet meer weet hoe je een kop koffie moet zetten. Wat is een burn-out? Als je Google laat zoeken naar ’burn-out’, levert dat ruim 1 miljard resultaten op. Niet zo gek dat er ook veel verschillende ideeën over bestaan. Ten eerste héb je geen burn-out, maar bén je burn-out, oftewel opgebrand. Er bestaat geen diagnose, wel een definitie voor de verzameling klachten: totale mentale uitputting met afkeer en soms zelfs walging van je werk. Je hebt het gevoel dat je niet goed genoeg meer presteert. Je weet niet meer hoe je bepaalde simpele handelingen uitvoert, hebt geen idee waar je plezier uit haalt en vergeet (belangrijke) dingen alsof je er nooit iets van geweten hebt. Er komt niets meer uit je handen. Psychotherapeut/coach Carien Karsten wil dat meteen nuanceren: „Niet iedereen ervaart een burn-out op dezelfde manier. De een is heel angstig, de ander heeft geen energie en weer een ander huilt de hele dag. En sommigen voelen dit allemaal tegelijk.” Waar onderzoekers en behandelaars het wel over eens zijn, is dat een burn-out voor het grootste gedeelte wordt veroorzaakt door werk(stress). Je bent natuurlijk niet van de ene op de andere dag opgebrand, dat gaat meestal heel geleidelijk. En er zijn verschillende factoren die invloed hebben op dat proces: Zo herken je klachten Hieraan kun je herkennen of een burn-out op de loer ligt: Goed om te weten bij een brun-out Er bestaat geen standaardrijtje burn-outklachten. Niet iedereen met burn-outklachten ontwikkelt ook een echte burn-out. Een burn-out komt voor in alle lagen van de samenleving. Qua leeftijd is dit de grootste risicogroep: 25 tot 35 jaar. Er staat geen vaste hersteltijd van een burn-out. Vaak kan iemand na drie maanden (gedeeltelijk) weer aan het werk, maar het kan ook twee jaar duren. Een burn-out gaat niet vanzelf over. Therapie of coaching is de beste behandeling. Daarnaast helpt dit: meer bewegen, veel naar buiten gaan en nieuwe, leuke dingen doen. Burn-out herstel: minder werkstress in 6 stappen Stap 1: Werk niet meer dan nodig. Een contract van 26 uur? Werk dan ook 26 uur en niet 38. Stap 2: Leg de laptop uit het zicht na je werkdag. Op die manier kom je niet in de verleiding ’toch nog even wat te doen’. Stap 3: Stel prioriteiten. Moet dat verzoek van die collega écht vandaag? Morgen is er weer een dag. Stap 4: Praat met collega’s. Heb je te veel op je bordje, geef dit dan aan bij je collega’s en leidinggevende. Je kunt dan met elkaar naar een oplossing zoeken. Als iemand begrip voor je toont, vermindert dat al je stressgevoelens. Stap 5: Verwijder de mail-app van je telefoon of zet de ’pingetjes’ uit. Zo voorkom je dat je na werktijd je mail blijft checken. Zet ook groeps-apps van je werk op stil zodra je vrij bent. Stap 6: Haal een frisse neus. Eet je lunch eens buiten op in plaats van bij je werkplek. Middagdip? Maak tijd voor een wandeling in de buitenlucht. Probeer dan niet aan die opdracht te denken, maar let op de vogels, de zon die door de wolken piept… Echt even ontspannen. Meer informatie over burn-outs Wil je meer weten over burn-outs, lees dan ook eens wat onze huispsycholoog Jeffrey Wijnberg te zeggen heeft over het herkennen en behandelen van een nieuwe burn-out. Hoe is het om een burn-out te hebben lees je in het interview met Sarah van Wolputte (43): Sarah had een burn-out: „Mijn kinderen logeerden bij familie.”