’Lichte verhoging in coronatijd? Ik ga dood!’

Normaal gesproken is het al vervelend om een hypochonder te zijn, maar met een pandemie is het helemaal geen doen. Je wordt de hele dag gebombardeerd met dodelijke ziektebeelden, hoge sterftecijfers in de afgelopen 24 uur, sombere vooruitzichten voor ouderen (ik ben 57, dat is behoorlijk oud) en lugubere doemscenario’s over samenzweringen en het einde van de wereld in stralend 5G. Ook is die wereld ineens bevolkt met gekken die het op je hachje hebben voorzien: natspattende idioten op racefietsen die van hun moeder nooit hebben geleerd hoe ver anderhalve meter is; jonge mensen en ondernemers die denken dat ze onkwetsbaar zijn en vinden dat verder iedereen vrolijk de corona kan krijgen; en overmoedige klusjesmannen die toch maar door je vrouw zijn ingehuurd, omdat ze nu zo lekker veel tijd hebben. Angst en paniek Mocht u niet weten wat dat is, hypochondrie, let dan even op want ik heb een medische sluitende definitie opgezocht bij thuisarts.nl: Mensen met hypochondrie denken steeds dat ze een ernstige ziekte hebben, terwijl er medisch niets te vinden is dat daarop wijst. Hypochondrie is een angststoornis. Door de hypochondrie let u voortdurend op uw eigen lichaam en voelt daardoor van alles. U ziet allerlei gewone lichamelijke verschijnselen (zoals een steek, jeuk of kramp, hoofdpijn of een droge mond) als teken van een ernstige ziekte. Lichamelijke klachten zijn al gauw reden voor angst en paniek. Echt waar? Echt waar. Mijn vrouw kan ik het ook niet aan haar verstand peuteren en ik snap ook wel dat u het maar vreemd vindt als u het zelf niet heeft. Ik zal het nog sterker vertellen: het is ook onbegrijpelijk als je het zelf wél hebt. Je doet echt heel rare dingen als je telkens denkt dat je laatste uur heeft geslagen. Stiekem checken Zo heb ik toen corona uitbrak meteen een ouderwetse, rectale thermometer gekocht. Onze oude oorthermometer gaf volstrekt willekeurige waarden tussen 35 en 43 graden aan en dan ben je in sommige gevallen al hartstikke dood zonder dat je het in de gaten hebt. Ik kocht die thermometer omdat koorts (boven de 38 graden) de enige aanwijzing is die voorkomt in alle checklists waarmee je kunt kijken of je het virus hebt. Dus ik dacht: als ik nou elke ochtend stiekem onder de dekens mijn temperatuur opneem, weet ik meteen of ik me vandaag moet opmaken voor een wisse dood of nog een dagje extra in dit mooie leven mag blijven rondlopen. Het leek een schitterend idee en het ging een weekje goed; met een vlakke lijn op 36,9 graden, de volmaakt voorgeschreven temperatuur voor het menselijk lichaam. Maar toen had ik ineens 37,4. Dan zult u zeggen: „Nou, dat is toch nog steeds helemaal normaal en ver binnen de veiligheids-marges?” Maar daar dacht ik dus heel anders over. Het is dat ik geen pyjama draag, maar anders was ik in mijn pyjama verlamd van angst beneden op de bank in de foetushouding gaan liggen. Alert op elk opvliegertje, kuchje of pijntje, in afwachting van de komst van de rest van de verschijnselen die het vonnis zouden bevestigen. Nou oké, ik deed dat ook, maar dan in een joggingbroek en een Star Wars-shirt uit 1980. Ik ga dood! Het werkende deel van mijn brein probeerde intussen als een razende de andere helft gerust te stellen: het hoefde toch niet direct corona te zijn? Het zou toch ook een verkoudheid kunnen zijn, of een onschuldig stukje hooikoorts vanwege de pollen? Of misschien was de temperatuur wel wat hoger omdat ik vanochtend een uurtje later had gemeten en in de tussentijd vijf kilometer had gewandeld, toch? Ja, maar ik voel een eng pijntje op de borst en een verstopping in de hoge luchtwegen! Mijn verstandige helft gooide het over een andere boeg. Oké, stel nou dat het corona was, dan hoefde dat toch nog steeds niet meteen het einde te betekenen? Verreweg de meeste geïnfecteerden komen er met een paar dagen snotteren of een mild griepje vanaf. En in het ergste geval, als je naar de intensive care moet, is er inmiddels in elk geval weer plaats en heb je best nog een behoorlijke kans dat je het overleeft. Die mensen weten echt wel wat ze doen en jij bent in een betere gezondheid dan je in jaren bent geweest. Dus je weerstand zou ook top moeten zijn… Hou je bek, ik ga dood! En zo ging een goed deel van de morgen verloren in de foetushouding op de bank, overmand door angst en doemgedachten, totdat mijn vrouw op het lumineuze idee kwam om anders nóg een keertje mijn temperatuur te meten. Tegen zoveel nuchterheid was zelfs mijn paniek niet opgewassen, dus ik sleepte me naar boven, schoof onder de dekens en deed mijn ding: 36,8. Niets aan de hand. Sukkel Ik kan u vertellen dat ik me zelden zo’n sukkel heb gevoeld. Een sukkel, een aansteller in de ogen van mijn vrouw en een slecht voorbeeld in de beleving van mijn kind. Ik pakte mezelf beet, ging naar beneden, smeerde een boterham en ging aan het werk. Het was meteen helemaal over. Niks meer aan de hand. Alsof het nooit was gebeurd. En ik kon me ook niet voorstellen dat ik er óóit nog zou intrappen. Maar diep vanbinnen wist ik beter. Later op de dag vroeg mijn vrouw of ik haar nog één keer kon proberen uit te leggen wat er nou precies met me gebeurt als ik zo’n heftige ’aanval’ heb. Ze had me wel vaker nerveus horen kuchen en kende al mijn zenuwtics van buiten, maar zo dol als vandaag – of eigenlijk de laatste tijd – was het zelden geweest. Ze maakte zich een beetje zorgen. Toen heb ik haar uitgelegd dat je er als partner misschien niet altijd wat van merkt, maar dat je als hypochonder letterlijk elke doodnormale dag al meer moeite moet doen dan een ’gewoon’ iemand om een beetje lekker en onbevangen van start te gaan. Je moet eerst alle pijntjes, tics en bange vermoedens waarmee je bent opgestaan, elimineren en jezelf resetten in de ’niks aan de hand, het wordt een heerlijke dag’-modus. Dan moet je tijdens de dag altijd nog een paar keer wat spoken en schrikbeelden verjagen. En je moet natuurlijk verder ook nog alles doen wat iedereen op een normale dag doet. Vermoeiend en energieslurpend, maar onder normale omstandigheden best te overzien en te hanteren en ik heb er dan ook normaal gesproken niet zo veel last van. Blijven ademen „Is er eigenlijk iets aan te doen, aan die hypochondrie?” drong mijn vrouw aan, die altijd het beste met mij voorheeft, maar ook niet goed tegen mekkerende mannen kan. „Zeker”, antwoordde ik opgewekt. „Wat in algemene zin helpt, is je afvragen of je angstgedachten wel kloppen en of je – bijvoorbeeld – écht elk moment kunt doodgaan als je een vleugje van een chemische verflucht hebt ingeademd. Dat is in de regel namelijk gemakkelijk en snel te controleren: als je twee minuten doorademt en nog niet bent gestikt, ga je dus niet dood. Niet op korte termijn, tenminste.” „Wat ook wel handig is: pijntjes onthouden, zodat je jezelf eraan kunt herinneren dat dit rare gevoel in je maagstreek, net als vorige keren, gewoon honger is, en die pijn op de borst je eigen schuld, omdat je altijd je schouders optrekt. Verder helpt het om jezelf af te leiden en iets leuks te gaan doen – wandelen of zo – of anderszins je lichaam aan het werk te zetten. Ook jezelf afvragen of er misschien iets is wat je dwarszit of gezellig even met iemand praten of bellen kan helpen. Je vrouw bijvoorbeeld, maar niet te vaak. Wat vooral werkt: duik in je angst en probeer die niet te verdoven of ervoor te vluchten. Ik weet dit, omdat ik het allemaal al doe en zoals gezegd: op die manier valt er goed mee te leven.” Hypochonder-nachtmerrie Anders wordt het natuurlijk, zei ik tegen mijn vrouw, als je ergste hypochonder-nachtmerrie uitkomt: „Als er een onzichtbare besmettelijke ziekte uitbreekt waar veel mensen aan doodgaan, die je gewoon kunt krijgen van de buurman of van iemand bij de bakker en waar nog geen medicijn voor bestaat. En dat terwijl je net terug bent van skivakantie in Zuid-Tirol (Noord-Italië) en in de eerste week van de epidemie nog naar Ajax en het Boekenbal bent geweest. Dan wordt het dweilen met de kraan open en laat de paniek zich niet altijd gemakkelijk bedwingen. En dan moet je als partner maar een beetje geduld hebben, want heel veel alternatieven voor bovengenoemde tips en trucs zijn er eigenlijk niet. Je kunt natuurlijk bij de psycholoog in je jeugd naar een oorzaak gaan zoeken, maar ook daar heb je bepaald geen garantie voor succes.” „Misschien”, besloot ik opgewekt, „moet je proberen de positieve kant van de zaak een beetje in te zien. Wij hypochonders zijn net als de kanarie in de kolenmijn. Voordat jij ook maar een begin van onheil in de lucht bespeurt, hebben wij allang moord en brand geschreeuwd. Want we overdrijven misschien een beetje, maar geen gevaar ontsnapt aan onze waakzame blik. En misschien hebben we je daarmee al voor veel narigheid behoed.” Dit verhaal staat in het nieuwe VROUW Magazine (iedere zaterdag bij De Telegraaf). Als premiumlid kun je dit artikel nu ook online lezen.