Hoe zit het nu echt met… eierstokkanker?

We spraken Frederic Amant, hoogleraar gynaecologische oncologie en werkzaam in het Antoni van Leeuwenhoek. Welke symptomen heeft eierstokkanker? Amant: "Eierstokkanker wordt ook wel silent killer genoemd en dat is niet voor niets. De eierstokken en eileiders liggen in de buikholte. Kankercellen kunnen daar snel groeien zonder dat een vrouw dat doorheeft. De tumor drukt in het beginstadium namelijk niet tegen andere organen aan. De klachten ontstaan daardoor vaak pas als de kanker al is uitgezaaid in de buikholte. Die klachten zijn: een dikke buik die niet te verklaren is, pijn in de onderbuik, een zwelling, abnormaal bloedverlies, plasproblemen of problemen met de stoelgang. In 75% van gevallen wordt eierstokkanker vastgesteld in een vergevorderd stadium. Als signalen vaak pas komen als het al is uitgezaaid, waarom is er dan geen preventief bevolkingsonderzoek? Amant: "Eierstokkanker ontwikkelt zich zó snel dat bevolkingsonderzoek weinig uithaalt, zo is aangetoond bij een onderzoek onder 200.000 vrouwen in Engeland. Door een vaginale echografie te laten doen kun je heel dicht bij de eierstokken komen. Maar een vrouw die bij de controle geen afwijkingen vertoonde, kan zes maanden later vergevorderde eierstokkanker hebben. De kankercellen groeien veel sneller dan bij bijvoorbeeld darmkanker en baarmoederhalskanker." Is er dan geen enkele preventie mogelijk? Amant: "Jawel, bij 10 tot 20% van patiënten met eierstokkanker is er een genetische aanleg. Deze patiënten hebben vaak een afwijking in het brca-1 of brca-2 gen, hetzelfde gen dat ook borstkanker kan veroorzaken. Bij de dochters van deze patiënten kunnen we kijken of zij dezelfde dna-verandering hebben. Bij een afwijking in het brca-1 gen is de kans 40 tot 60% dat je borstkanker ontwikkelt en 40% dat je eierstokkanker ontwikkelt. Bij een afwijking in het brca-2 gen is de kans 16% dat je eierstokkanker krijgt. Wij raden vrouwen met afwijkingen in één van deze genen aan om hun eierstokken en eileiders te laten verwijderen als ze geen kinderwens meer hebben. Veel vrouwen doen dit ook, omdat ze bij hun moeder hebben gezien wat voor impact de ziekte heeft. Een bekend voorbeeld van iemand die haar eierstokken, eileiders en borsten heeft laten verwijderen is Angelina Jolie. Zij heeft een afwijking in het brca1-gen." Maar in de meeste gevallen is er dus geen erfelijke aanleg. Hoe kan eierstokkanker worden behandeld als het eenmaal is geconstateerd? Amant: "Behandeling bestaat bijna altijd uit een operatie en chemotherapie. Vrouwen hebben de beste kans als bij een operatie alle kankercellen worden verwijderd. Recente studies laten zien dat in sommige situaties het toevoegen van de HIPEC-behandeling (het spoelen van de buik met verwarmde chemotherapie, aansluitend op de operatie) en behandeling met immuuntherapie van meerwaarde kunnen zijn." Hoe groot zijn de overlevingskansen? Amant: "De overlevingskansen zijn de afgelopen twintig/dertig jaar niet veranderd, dat is echt beangstigend. Het ligt eraan in welk stadium de kanker wordt geconstateerd. Als dat al in het eerste stadium is, is de kans dat een vrouw na vijf jaar nog leeft 92%. Maar in 70% van de gevallen wordt de ziekte geconstateerd in stadium 3 of 4. Van stadium 4 leeft na vijf jaar nog maar 5%. Dan is de kanker al uitgezaaid naar de longen of lever." De kanker komt ook vaak terug na behandeling. Van de vrouwen bij wie de kanker in stadium 3 is ontdekt, krijgt 70% binnen achttien maanden opnieuw eierstokkanker." Is er hoop dat de overlevingskansen de komende twintig/dertig jaar wél verbeteren? Amant: "Gynaecologische kanker behoort niet tot de top vier van kankersoorten (darmkanker, borstkanker, prostaatkanker en longkanker), het komt veel minder voor dan deze kankersoorten. 2,6% van alle kankerpatiënten heeft eierstokkanker. Dat maakt dat er minder aandacht is voor eierstokkanker en dus minder geld voor onderzoek. Daarom wordt er minder snel vooruitgang geboekt op dit gebied. Maar er is wel hoop, want door de technische evolutie hopen we eierstokkanker eerder vast te kunnen stellen door een bloedtest. Zo kunnen we vrouwen die risico lopen eerder opsporen. En de HIPEC-behandeling en immuuntherapie bieden hoop. Ik denk dat binnen vijf tot tien jaar de overlevingskansen van vrouwen met eierstokkanker zijn verbeterd." JIJ op VROUW.nl Heb jij ook een verhaal dat je met ons wilt delen? Dat kan dan hier..