Documentairemaker Tessa: ’Mijn abortus is iets wat ik altijd met me meedraag’

Ze was 23 jaar ten tijde van haar abortus. Natuurlijk wist ze altijd al dat een abortus niet makkelijk was, maar toen ze eenmaal echt voor die keuze stond, bleek het nog veel ingewikkelder en aangrijpender dan ze zich had kunnen voorstellen. „Het overviel me meer dan ik had verwacht. Ik had twijfels en ben er best lang verdrietig over geweest. Zo’n keuze maak je niet in één keer en bracht ook ingewikkelde emoties met zich mee. Heb ik spijt? Ben ik verdrietig? En als ik verdriet heb, betekent dat dan dat ik de verkeerde keuze heb gemaakt? De situatie was heel verwarrend”, weet Tessa nog. Tijdsdruk Het voelt alsof je op een kruising staat, vertelt ze. „Of je gaat voor het pad waarbij je na negen maanden ineens moeder bent of je gaat terug naar het ’normale’ leven. Ik besloot voor de tweede optie te gaan. Mijn omstandigheden en het proces naar volwassenheid waar ik me toen in bevond, waren geen basis voor het verwelkomen van een kindje. Dat besefte ik me later ook en toen wist ik dat abortus de juiste keuze was. Dat gaf voor mij de doorslag. Toch zit er een enorme tijdsdruk achter zo’n keuze. Je weet dat het vruchtje iedere dag groter wordt en dat het alleen maar pijnlijker wordt om daar afscheid van te nemen. Daarnaast zit je propvol hormonen waar je nooit kennis mee hebt gemaakt en waarvan je ook niet weet in hoeverre dat invloed heeft op wat je voelt. Dat maakt het zeker niet gemakkelijk.” Eenzaam Pas na de abortus kwam voor Tessa echt de tijd en ruimte om haar emoties de vrije loop te laten. Toen pas kon ze helen van wat ze had meegemaakt. Ze had lang nodig voordat ze het een plekje kon geven, ondanks dat ze er altijd over kon praten met familie en vrienden. „Ik kon het zeker met mensen delen, maar wat ik heb onderschat of gemist - en dat verwijt ik niemand - is het gesprek erna. Het is vrij onbekend dat niet alleen de keuze zelf, maar ook de periode na de ingreep heel verdrietig kan zijn. En dat verdriet heb ik ook weleens verward met spijt, wat het er niet makkelijker op maakt. Van die fase daarna zijn weinig mensen zich bewust. Het is ook niet alsof je er alleen de eerste maanden last van hebt; het komt met vlagen. Soms dacht ik er weken niet over na, maar dan was het er ineens weer. Het voelde voor mij als iets dat ik in mijn eentje moest dragen. Ik voelde me daardoor regelmatig eenzaam”, vertelt Tessa. Herkenning Tijdens het maken van haar documentaire kwam ze erachter dat ze hier niet de enige in was. Ook andere vrouwen die een abortus hadden ondergaan, kampten met deze gevoelens. Tessa besefte dat ze zich enorm in elkaars ervaring herkenden. „Ik ontdekte onder andere dat een vriendin die dicht bij me stond ook zo worstelde met die gevoelens en soms zelfs droomde over het kindje. Ook sprak ik een vrouw van in de zestig die kinderen heeft gekregen, maar zich altijd verdrietig heeft gevoeld over een eerdere zwangerschap die ze heeft moeten beëindigen. Het is iets heel kwetsbaars wat je als vrouw meemaakt en ook niet iets waar je trots op bent. Daar niet of onvoldoende over kunnen praten vanwege het taboe is zó zonde.” Impact Inmiddels is Tessa moeder van een dochtertje van twee, maar dat neemt niet weg dat ze nog altijd denkt aan de zwangerschap die ze niet heeft afgemaakt. „Mijn dochtertje heeft me doen beseffen dat die keuze zó verdrietig was. Je hebt toch een soort verbinding met een kindje in wording. Mijn dochter heeft ervoor gezorgd dat ik eraan toe was om terug te blikken op mijn abortus. Des te dankbaarder ben ik dat ik toen die keuze heb kunnen maken, omdat ik nu zie hoeveel verantwoordelijkheid het opvoeden van een kind met zich meebrengt en hoe dat mijn leven beïnvloedt. Mijn tweede zwangerschap vond ik net zo bijzonder als mijn eerste, maar ook moeilijk omdat ik weet dat ik net zoveel van mijn eerste kindje was gaan houden als dat ik nu van mijn dochter hou. Het zal iets zijn wat ik altijd met me meedraag. ” Bespreekbaar maken De emotionele impact van de abortus en het gebrek aan bespreekbaarheid achteraf waren voor Tessa redenen om de documentaire te maken. Ze ontdekte dat het al die verschillende vrouwen die ze sprak, had geholpen om over hun complexe gevoelens te kunnen praten. Dat heeft naar haar idee toch nog steeds te maken met hoe de maatschappij tegen abortus aankijkt. „De reden dat ik zelf ook niet inga op de vraag van wie ik toen zwanger was, is omdat dat naar mijn idee irrelevant is en juíst vraagt om veroordelingen. Er wordt nog altijd gedacht dat je dom en slordig bent geweest als je een abortus ondergaat. En dat terwijl ik zoveel slimme, bedachtzame vrouwen heb gesproken die allemaal deze keuze niet wilden maken en waarvan een groot deel zelfs door de pil heen zwanger is geworden. Er open over kunnen praten zou in ieder geval een deel van het eenzame gevoel wegnemen. Blijf vertellen wat je meemaakt en voelt, of dat nu na een dag of vijf jaar later is. Ik hoop vurig dat de film hier iets aan bijdraagt.” De documentaire Overtijd, waarin het verhaal wordt verteld van drie jonge vrouwen die een abortus hebben ondergaan, wordt op donderdag 4 juni om 21.00 uur op NPO 3 uitgezonden.