’Moet ik mijn dochter (6) een klas laten overslaan?’

„De leerkracht en schooldirecteur van mijn dochter hebben ons geadviseerd haar een klas over te laten slaan volgend schooljaar. Ze zit nu in groep 3 en neemt de lesstof zo snel in zich op, dat men op school verwacht dat ze er baat bij heeft volgend jaar naar groep 5 te gaan. Zij vermoeden dat ze hoogbegaafd is, hoewel we haar daarop nog niet getest hebben. Ik denk dat ze gelijk hebben (ze las al hele boeken in groep twee, leert inderdaad razendsnel en steekt monologen af waar je van staat te kijken), maar ik lees online zo veel verschillende informatie dat ik niet meer weet waar we goed aan doen.

Is het wel verstandig om haar op deze leeftijd een klas te laten overslaan? En als we dat doen, wat heeft ze dan nodig? Kan ik aanvullende eisen stellen aan de school? Of is het verstandiger om haar de basisschool ’gewoon’ te laten doorlopen en haar daarnaast meer uitdaging te bieden? De school heeft al aangegeven dat ze daarvoor de capaciteit niet hebben, dus dan zou ik mijn dochter naar een andere school moeten laten overplaatsen. Ook weer zoiets. Ik zit dus echt even in dubio en zie eigenlijk totaal niet meer welke kant de juiste is.”

Niet de oplossing

Nickey Smits is orthopedagoog en gespecialiseerd in de diagnostiek en begeleiding van hoogbegaafde kinderen. Een klas overslaan is nooit dé oplossing, stelt zij – en zeker niet zaligmakend op de lange termijn. „Ik ken dit meisje natuurlijk niet, maar als dit een meisje is dat sneller leert, zal het versnellen van haar basisschooltraject haar maar heel even uitdagen”, aldus Smits. „Na het overslaan van een klas zal ze weliswaar geconfronteerd worden met nieuwe stof, maar ook die zal ze weer sneller tot zich nemen. Dan kom je uiteindelijk dus op hetzelfde punt als waar ze nu staat.”

Compacten en verrijken

Liever pleit Smits voor het zogeheten compacten en verrijken: een onderwijsvorm waarbij hoogbegaafde kinderen de gelegenheid wordt geboden om de reguliere lesstof in een compactere vorm tot zich te nemen, en daarnaast verdiepende stof krijgen. „Dus bijvoorbeeld: in plaats van zes rijtjessommen, hoeven hoogbegaafden er maar één te maken. En bij herhalingen hoeven ze niet mee te doen. Om ze meer uit te dagen, krijgen ze lesstof die verdiepender is dan de reguliere stof, of die een ander domein aanpakt.”

Bekend probleem

„Aangezien de school nu al heeft aangegeven de capaciteit hiervoor niet te hebben, denk ik dit meisje er niet bij gebaat is op deze school te blijven. Helaas is dit een bekend probleem dat ik al veel vaker heb gehoord. Scholen besteden eerder aandacht aan kinderen die moeite hebben met leren, dan dat ze aanvullende programma’s bieden voor kinderen die juist snel leren. Dat begrijp ik ook wel: je wilt alle kinderen op een basisniveau krijgen om ze goed te laten doorstromen. Maar voor kinderen met hoogbegaafdheid kan dat op de langere termijn wel degelijk voor problemen zorgen.”

Negatieve gevolgen

Meisjes worden vaak stiller en verdrietiger wanneer ze niet uitgedaagd worden op school, legt Smits uit. „En bij jongens uit dat zich vaak meer in het expressieve: ze gaan bij wijze van spreken om zich heen slaan en worden mondiger. Bovendien leren ze niet wat ze moeten doen als iets moeilijk wordt, als ze niet na drie seconden al de oplossing zien. Daardoor kunnen ze op de middelbare school ineens voor grote uitdagingen komen te staan. Op 6- of 7-jarige leeftijd is het nog gemakkelijk om kinderen te begeleiden in situaties waarin het even moeilijk wordt. Op de middelbare school wordt dat al een stuk lastiger om te buigen als het kinderen altijd voor de wind is gegaan.”

Iq-test

Bovendien is het voor kinderen belangrijk om voldoening te krijgen op de basisschool. En of een hoogbegaafd kind nou een klas overslaat of niet; de reguliere lesstof is op een gegeven moment zo makkelijk dat die voldoening algauw buiten handbereik komt te liggen. Smits: „Einde schooldag heeft dit meisje dus waarschijnlijk nauwelijks iets geleerd, dus ze komt vol energie en misschien ook vol vragen thuis. Dat kan er weer voor zorgen dat ze slecht slaapt.”

„Kortom: een klas overslaan kan weliswaar een onderdeel zijn van de oplossing, maar het is nooit dé oplossing. Verdieping is echt essentieel. Tot slot zou ik deze moeder willen aanraden om een iq-test te overwegen. Het kan nuttig zijn om te weten waar haar dochter precies staat. Er is namelijk sprake van hoogbegaafdheid vanaf een iq van 130, maar er zijn ook kinderen die uitzonderlijk hoogbegaafd zijn en een iq boven de 145 hebben. Hoe hoger het iq, hoe meer aanpassingen nodig zullen zijn in het lesprogramma. Het is goed om daar rekening mee te houden, bijvoorbeeld als deze moeder op zoek gaat naar een nieuwe school.”

Meer VROUW

Wil je niets van VROUW missen? Speciaal voor de trouwste lezeressen versturen we elke dag een e-mail met al onze dagelijkse hoogtepunten. Abonneer je hier.