Dominique (34) lijdt aan OCD: ’Eén van mijn angsten was de kleur rood’

Hoe is het om als moeder van drie jonge kinderen te moeten leven met een angststoornis? Dominique van Westenbrugge (34) lijdt aan OCD, een obsessieve compulsieve stoornis. „Sinds mijn kinderjaren lijd ik aan een obsessieve compulsieve stoornis, ook wel OCD genoemd. Ik schaam me er niet voor, ben er juist heel open over, maar ik wil mijn omgeving er zo min mogelijk bij betrekken of belasten. Het is iets van mij. De kinderen merken er ook weinig van, omdat ik ermee heb leren omgaan. Maar het is er nog wel; er spookt van alles door mijn hoofd. Zeker wanneer ik het te druk heb en de balans even kwijt ben. Gevecht Op zo’n moment ben ik gevoelig voor angstaanvallen en gaan alle alarmbellen af. Dan ben ik extra alert omdat ik me niet door angst wil laten leiden. Ik ben de baas, niet mijn angst. Dus waar een ander na een werkdag lekker kan ontspannen, moet ik het gevecht aangaan tegen een niet-realistische gedachte. Denk bijvoorbeeld aan een fijne douche na een lange dag. Heerlijk, toch? Maar ik kan onder de douche een overduidelijk pukkeltje aanzien voor iets groots en engs. Het is kanker, ik ga dood. Voorheen werd ik bijna onwel bij zo’n doembeeld, maar inmiddels heb ik geleerd rustig te blijven en het te zien voor wat het is: een gevoelig moment voor angst. Het is voor mij een duidelijk teken dat ik een stapje terug moet doen. Bijvoorbeeld door te sporten, mijn agenda anders in te richten en extra veel leuke dingen te doen. Maar dat heb ik wel moeten leren. Controleren Rond mijn vijfde levensjaar is het begonnen. Ik durfde geen vlees te eten, omdat ik bang was dat ik zou stikken. Mijn ouders probeerden me gerust te stellen en dwongen me gelukkig niet om te eten, maar ik bleef angstig. Enkele jaren later werd ik bang voor regendruppels die op mijn schuine dakraam vielen. Die angst was behoorlijk extreem, dusdanig dat ik obsessief dagelijks het weerbericht ging controleren. Nog steeds kan ik niet goed tegen dat tikkende geluid. Ik durfde ook niet naar een openbaar toilet te gaan. Op school probeerde ik zo lang mogelijk mijn plas op te houden en ik ging allerlei sociale activiteiten vermijden. We zouden bijvoorbeeld met schoolreis naar Parijs gaan in groep acht. Ik kreeg het Spaans benauwd bij de gedachte dat ik in de touringcar moest plassen en er pestende medescholieren op de deur zouden bonken. Mijn ouders hielden me uiteindelijk ziek thuis. Noodgedwongen, het ging gewoon niet. Middelbare school Op de middelbare school zat ik beter in mijn vel, had ik veel vriendinnen en leerde ik Stefan, mijn huidige man, kennen op een voetbalfeestje. Hij werd al snel deelgenoot van mijn irreële angsten. Toch namen ze niet af. Sterker nog: ik gaf mijn angsten steeds vaker voeding door allerlei controle- en dwanghandelingen uit te voeren. Ik had bijvoorbeeld een maandkaart van de NS, zodat ik naar mijn opleiding voor directiesecretaresse kon reizen. Een prijzig abonnement dat mijn ouders betaalden. Ik was bang dat ik die kaart zou kwijtraken en ging dan oneindig vaak controleren of ik ’m nog wel had. Dat ging zo ver dat ik ’s avonds extreem laat sliep, omdat ik alles maar bleef checken. Ik had op een gegeven moment mijn rijbewijs gehaald, maar was zo bang om een ongeluk te veroorzaken dat ik soms wel tweeënhalf uur deed over een ritje dat normaal nog geen tien minuten kostte. Ik reed namelijk de route een aantal keren opnieuw om er zeker van te zijn dat ik niemand onderweg had aangereden. Ik heb Stefan zelfs gevraagd om óók nog eens die hele weg te controleren. Hij deed het zonder klagen, wilde me geruststellen dat er niemand gewond langs de weg lag. Achteraf zo bijzonder. Stefan heeft me nóóit in de steek gelaten. Spookbeelden Werken ging prima, maar ik maakte heel lange dagen. Als intercedent controleerde ik bijvoorbeeld eindeloos lijsten met mailadressen, soms wel vierhonderd, als ik iets moest verzenden. En ik kreeg de dwang om te tellen. Als ik iets drie keer deed, zoals op een tafel tikken, zou ik bijvoorbeeld geen ongeluk krijgen. Het gevolg op korte termijn was dat ik met die dwanghandelingen de angst kon onderdrukken, maar op de lange termijn werden ze alleen maar heftiger. Het ging op een gegeven moment heel slecht met me, en ik dacht dat een vakantie naar Rhodos me goed zou doen. In het vliegtuig bekroop me het gevoel dat ik mensen had aangevallen. Ik zag spookbeelden. Stefan moest tegen mij zeggen dat iedereen in het vliegtuig echt nog oké was. Dat was natuurlijk waanzin. Ik zat op het randje van een psychose. Opname Het moment dat ik hallucinaties kreeg, was een kantelpunt. Ik had me al aangemeld bij Yulius, een instelling voor mensen met onder andere psychische problemen. Ik wilde enorm graag geholpen worden. Eind 2010 ben ik door mijn psycholoog doorverwezen naar een kliniek die onder meer gespecialiseerd is in angst- en dwangstoornissen. Zij was de eerste professional die me écht heeft geholpen en doorpakte. Ik ben daar uiteindelijk vrijwillig opgenomen. Ik slikte al medicijnen tegen psychoses, en antidepressiva, maar daar kreeg ik gerichte therapie. Eén van mijn angsten was de kleur rood, omdat dat voor mij stond voor bloed. En bloed is dood, dood is ongelukkig zijn, en dat laatste is de essentie voor mijn angst. Ik voelde me verantwoordelijk voor andermans geluk, wilde niemand ongelukkig maken. Door roestplekken ‒ in mijn hoofd waren dat bloedspetters ‒ aan te raken en te ervaren dat ik dan niet dood zou gaan, werd het een succeservaring. Verademing Zo gingen we ook naar een ziekenhuis en moest ik de trapleuning vasthouden. Een ziekenhuis is immers bloed, en bloed is dood, dood is ongeluk enzovoorts. Zo werkte mijn brein. Maar er gebeurde niks als ik de trapleuning vasthield. Weer een succeservaring. Ik werd steeds zekerder en kroop al snel uit die put vol angst. Wat een verademing! Die opname is intussen tien jaar geleden en er is veel veranderd. Ik heb ermee leren omgaan, ken mezelf inmiddels erg goed en het belemmert me niet meer. Sterker nog, het gééft me juist veel mooie inzichten. Angst is menselijk en het mag er zijn, alleen moet ik ervoor waken dat de angst te groot wordt en ik steeds kleiner. Gelukkig zijn de rollen nu omgedraaid. Daar ben ik trots op. Kinderen Ondertussen ben ik zelfstandig ondernemer en freelance managementassistent, pak allerlei projecten op en geniet elke dag van het leven. Stefan en ik zijn intussen ouders van drie dochters, Puk (6), Fien (5) en Cato (6 maanden). Natuurlijk is de verleiding er om mijn kinderen erover te vertellen, ze erin te betrekken. Maar Stefan en ik vinden dat het iets van mij is, niet van de kinderen. Dat willen we zo houden. Mijn meisjes hebben er ook geen hinder van. Iets waar ik extreem dankbaar voor ben en waar ik ook hard voor heb moeten werken ‒ nog steeds. Ik weet namelijk dat ik nooit helemaal van deze stoornis afkom. Soms komt er ook weer iets nieuws voorbij, zoals hypochondrie, de angst om ziek te worden. Daar heb ik nu last van. Ik heb inmiddels een fantastisch fijne huisarts die weet wat er bij mij speelt. Samen hebben we afgesproken dat ik eens per maand naar de huisarts ’mag’en alles met hem bespreek wat me dwarszit. En dan bepaalt hij of er iets is waar echt naar gekeken moet worden. Struikelblok Ik ben me er enorm van bewust dat dit mijnstruikelblok is, niet dat van de kinderen. Dus als het om mijn dochters gaat, bespreek ik mijn angst eerst met Stefan. De dokter neemt gelukkig zelf ook geen blad voor de mond. Ik heb hem gevraagd open en eerlijk te zijn als hij iets van een ziekelijke angst bespeurt als het om de kinderen gaat. Ik wil het bij mezelf houden, en gelukkig gaat dat hartstikke goed. Ik ervaar mijn angsten zelfs niet eens meer als stoornis. Wat niet wil zeggen dat ik altijd een uitgebalanceerd leven leid. Met grote regelmaat zet ik de agenda te vol en werk ik te veel. Extreme drukte of regen tegen het raam triggert nog altijd mijn angst, maar dan zeg ik tegen mezelf dat die er mag zijn en kom ik weer bij zinnen. De dag erna schijnt mijn zon weer en besef ik dat angst ook vanzelf weer wegebt.” Angststoornis ● Volgens bijzonder hoogleraar prof. dr. Gert-Jan Hendriks, gespecialiseerd in angst- en dwangstoornissen en verbonden aan GGZ-instelling Pro Persona, zijn er in Nederland evenveel mannen als vrouwen die aan OCD lijden. „Tussen de één en twee procent. Bij andere angststoornissen, of sociale fobieën zoals straatvrees of piekerstoornissen, zijn het twee keer zoveel vrouwen als mannen.” ● Hulp bij OCD blijft volgens Hendriks belangrijk. „Patiënten moeten altijd zelf alert blijven op het moment dat ze weer de neiging voelen om overmatig te controleren. Op het moment dat je toegeeft, kan het snel weer verergeren. Het is net als je conditie en gewicht bijhouden.” Meer VROUW Dit artikel staat in het nieuwe VROUW Magazine (elke zaterdag bij De Telegraaf). Als premiumlid kun je het ook (soms al eerder) online lezen. Wil je niets van VROUW missen? Speciaal voor de trouwste lezeressen versturen we elke dag een mail met al onze dagelijkse hoogtepunten. Abonneer je hier.

Dominique (34) lijdt aan OCD: ’Eén van mijn angsten was de kleur rood’

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

5 tips om de overgang van winter- naar zomertijd vlekkeloos te laten verlopen

’Daten boven de 40 is een andere tak van sport’

Joyce (46): ’We hebben geen enorme orgies’

Pippi (2) heeft down: ’Ze is ons gezin niet tot last, ze is juist een verrijking’