Lise heeft een winterdepressie: November en december zijn voor mij een hel

In Niger was Lise echt een buitenkind. ,,Mijn ouders wilden een periode in het buitenland verblijven, maar besloten mij wel gewoon in Nederland naar school te laten gaan. Daarom gingen we op mijn 4de terug. Maar ja, in Afrika schijnt altijd de zon. Dat is in Nederland wel anders. Ik was gewend in mijn blootje te lopen. Ik kreeg allerlei klachten. Kortom: het was voor mij een enorme omslag, dat bewolkte en grauwe winterweer in Nederland.”

Seksuele ervaringen

Haar klachten wijtte ze vrijwel altijd aan dingen die ze in haar leven meemaakte, zoals een aantal negatieve seksuele ervaringen. Als gevolg van die ervaringen kreeg ze een depressie, maar toen ze daarvoor was uitbehandeld, bleven de klachten.

,,Telkens ging het op een gegeven moment weer goed met me, waarna ik de behandeling stopte. Dit was vaak het geval in de zomerperiode, maar na dat seizoen ging het dan weer minder. Dat is lang zo doorgegaan. Ik dacht telkens dat de depressie misschien weer terugkwam. Steeds vaker ging ik zoeken naar een oorzaak: ‘Waarom voel ik me zo lusteloos en down? Waarom kan ik me nooit langer dan een paar maanden gezellig voelen?’ Ik snapte er gewoon niets van.”

Ⓒ Jasper Groen

Winterdepressie

Tot een jaar of zeven terug. Haar partner zei ineens: ’Heb jij geen last van een winterdepressie?’. Dat was het moment waarop het begon te dagen. In de periode waarin Lise zich beduidend minder voelde, was het immers altijd winter. ,,Ik had het daar nooit aan gekoppeld, maar ineens begon ik het te snappen. November en december zijn voor mij een hel. December gaat nog enigszins door alle lichtjes en feestdagen, maar vervolgens is januari opnieuw een ramp.”

„Ik voel me dan erg depressief en moe, zie veel projecten als kunstenaar niet zitten, heb weinig energie en ben lusteloos. Ik zit niet lekker in mijn vel en mijn hoofd piekert en tobt maar. In de zomer maak ik veel kunst en werk ik lange dagen. Ik kom makkelijk uit bed en ben vaker op tijd. Soms kan ik dan nachten door, maar in de winter lukt dat niet.”

Sociale leven

Haar sociale leven staat deze maanden dan ook op een veel lager pitje. Ze heeft minder zin om met mensen af te spreken of leuke dingen te doen. ,,Op elk vlak doe ik even een stap terug. Voor mij is het echt worstelen om alles deze maanden voor elkaar te krijgen, vooral ’s ochtends.”

„Elk jaar denk ik: ’Daar gaan we weer; het seizoen waar ik niet van houd’. Vanaf oktober worden de dagen korter en vanaf november is het écht zo ver. Regen, kou… Ik heb er tot aan februari of maart last van.”

Daglichtlampen

Inmiddels weet Lise gelukkig beter hoe ze met deze periode moet omgaan. Zo schafte ze vorig jaar daglichtlampen aan, waar ze regelmatig vóór gaat zitten. Dat helpt. ,,Dat licht is alsof er even een zonnetje schijnt. Niet de warmte van de zon, maar het licht.”

Het maakt me wakkerder, ik heb er echt profijt van. Als ik dan in mijn atelier sta, ben ik een stuk opgewekter. Daarnaast helpt de zonnebank. Ik ga er naartoe om lekker even op te warmen, dat licht op mijn lijf te voelen. Dat geeft een boost. Zit ik niet lekker in mijn vel, dan ga ik naar de zonnebank.”

Dochter

Nu ze weet dat haar klachten door een winterdepressie komen, twijfelt ze minder aan zichzelf. ,,Ik kom er nu iets makkelijker doorheen, omdat ik in mijn achterhoofd houd dat ik deze maanden meer rust moet nemen. Ik blijf in ieder geval goed voor mezelf zorgen: voldoende inname van groenten voor energie, een goed ritme en geen maaltijden overslaan. Dat helpt me op gang te komen. Ook haal ik lekkere thee in huis en probeer ik van warme drankjes te genieten.”

„En na januari houd ik me vast aan het feit dat de dagen snel weer langer worden.” Of ze weleens denkt aan emigreren? ,,Mijn partner en ik hebben het daar soms wel over, maar inmiddels hebben we zelf een dochter van 4. Ik weet hoe groot die cultuurshock destijds voor mij was, dus ik laat haar liever hier opgroeien. Wie weet ooit.”