’Seks deed zoveel pijn dat het onmogelijk was’

Karina heeft een moeilijke jeugd gehad, ze werd seksueel misbruikt. Op 25-jarige leeftijd kreeg ze, na het laten zetten van een spiraaltje, veel last van herbelevingen. In deze periode werd vaginale penetratie zó pijnlijk dat seks niet meer mogelijk was. Vermijden Jarenlang kampte Karina met een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Karina: „Het zetten van dat spiraaltje bracht traumatische gebeurtenissen opnieuw naar boven, waardoor mijn lichaam op slot schoot.” Met hulp van EMDR-therapie zijn de herbelevingen gestopt, maar de seksuele klachten bleven aanhouden. Karina: „Uit angst voor de pijn begon ik intimiteit steeds meer te vermijden. Ik kon al verstijven als Jonas mijn arm of been aanraakte. Ook was ik bang om hem keer op keer teleur te stellen. Ik kon hem niets geven; niet intiem met hem zijn. Hoe vaker het niet lukte, hoe erger dat gevoel werd. Op een gegeven moment voelde ik me zelfs gehandicapt. Waarom lukte mij niet wat zo velen zo gemakkelijk afging? Ik heb verschillende reguliere behandelingen geprobeerd bij bekkenbodemfysiotherapeuten en bij seksuologen. Niets hielp. Daar kwam bij dat Jonas en ik zo ontmoedigd waren, dat we het geleidelijk aan steeds minder vaak probeerden. We spraken er wel over, maar zagen geen andere oplossing dan toch maar gewoon door te gaan met ons leven. Toch hebben we het ontbreken van seks in ons leven nooit kunnen accepteren, het was voor ons beiden een groot gemis.” Exposure Totdat Karina en Jonas besloten om een intakegesprek aan te gaan voor exposuretherapie in het Maastricht UMC+. Reinhilde Melles, klinisch psycholoog/seksuoloog begeleidde en behandelde het stel. Reinhilde: „Vrouwen met vaginisme zijn door een angstreactie niet in staat tot gemeenschap. Die angstreactie zorgt ervoor dat de bekkenbodemspieren verkrampen en de ingang van de vagina afgesloten wordt. Hierdoor lukt het vaak nog niet eens om een vingerkootje in te brengen. Bij begeleide exposure leren we vrouwen hun bekkenbodemspieren te ontspannen door vooral veel te oefenen. Vaginisme valt ook te omschrijven als penetratiefobie, en dus moedigen we vrouwen middels exposuretherapie aan om nu juist datgene te doen wat ze spannend vinden. Op deze manier kunnen we de negatieve spiraal van gedachten, spanning en vermijding doorbreken – door hen geleidelijk aan zelf te laten ervaren dat penetratie niet pijnlijk hoeft te zijn en mogelijk is.” Veel oefenen „Dat begint bij het rustig proberen inbrengen van één vinger, met behulp van glijmiddel. Hierbij wordt de vrouw begeleid door de seksuoloog, waarbij de partner altijd aanwezig is. Wanneer het met één vinger lukt, gaat de vrouw steeds een stapje verder. Twee vingers, drie vingers, oefenstaafjes, totdat zij, door bijvoorbeeld de vingers te spreiden, de omtrek van een penis bereikt. Dit doet ze in verschillende houdingen: zittend, liggend, hurkend en staand. Door op deze manier te oefenen, ervaart de vrouw zelf hoe zacht het van binnen is en dat het daar geen pijn hoeft te doen. Hierdoor worden de negatieve gedachten en angsten doorbroken.” De behandeling van herbeleving bij seksuele toenadering blijft bij vrouwen met seksueel misbruikervaring nog vaak onderbelicht. Voor deze groep vrouwen bouwen wij de behandeling rustiger op en wisselen exposuresessies soms af met partnerrelatiegesprekken en EMDR.” Intimiteit terug Ook voor Karina wierp de behandeling zijn vruchten af. Karina: „Het was heel fijn dat er niets voor mij werd bepaald. Ik mocht zelf het tempo bepalen en kon zo binnen mijn eigen grenzen steeds verdergaan. Door daarnaast veel met Jonas te blijven praten, ontstond steeds meer de behoefte om weer dichtbij hem te zijn. Ik begon de behoefte aan intimiteit weer te voelen en durfde verder te gaan dan alleen een kus en een knuffel. Ook dacht en droomde ik meer over seks; het was fijn om die mentale omslag te merken. Inmiddels hebben we een prettig seksleven waar ik weer van kan genieten. Wij hebben altijd het geluk gehad dat onze relatie ijzersterk is. Seks is nooit noodzakelijk geweest, maar dat het nu eindelijk lukt, is de kers op de taart.” *De namen van Karina en Jonas zijn gefingeerd.