En ik ben feministe pur sang hè. Gelijke rechten, financiële onafhankelijkheid, baas in eigen buik; ik heb het allemaal hoog in het vaandel staan. Maar ik ben ook moeder. En vrouw. Niet alle vrouwen zijn moeder natuurlijk, dat moet wel even duidelijk worden gesteld. En van mij hoeft dat ook niet. Ik ga echt geen vrouwen het mes op de keel zetten om ze tot voortplanten te dwingen. Maar wel alle moeders zijn vrouwen. Daar is geen speld tussen te krijgen.

Een moeder is een vrouw

Ik ben moeder en ik ben vrouw. En daarnaast ben ik nog heel veel andere dingen: echtgenote, vriendin, collega, werkneemster, werkgeefster, brei- en haakdoos, hondenbezitster, een niet onverdienstelijke kokkin… Maar dat geldt niet voor alle moeders. Persoonlijk ken ik bijvoorbeeld een moeder die nog geen ei kan bakken. Zij rent daarentegen marathons en mag dus ook hardloopster in haar cv zetten, wat bij mij een keiharde leugen zou zijn. Een moeder is altijd een vrouw en wat ze allemaal nog meer is, verschilt per mens. Je hebt zelfs moeders die schipper zijn, zo blijkt uit het gedicht van Martinus Nijhoff waar de hele ellende mee is begonnen.

Vrouw aan het roer

Het CNPB, ook geschrokken van alle heisa, kwam met het volgende statement: “In ‘De Moeder de Vrouw’, ziet de dichter een schip over de Waal varen met een vrouw aan het roer. Hij stelt zich dan voor dat het zijn moeder is die daar vaart. Een sterke vrouw aan het roer, dat was het beeld dat wij centraal wilden stellen, in geen enkel opzicht een of ander traditioneel of conservatief idee over de rol van de vrouw.”

Allemaal vrouwen

Het zou absoluut ondoenlijk zijn voor een auteur om een Boekenweekgeschenk te schrijven waarin hij/zij al die aspecten van al die verschillende moeders belicht (zoveel pagina’s hebben de boekwerkjes meestal ook niet). Wij moeders hebben maar één ding gemeen: we zijn allemaal vrouwen. Ik kan dus met de beste wereld niks denigrerends ontdekken aan de titel: De Moeder de Vrouw. Nergens staat immers: Moeder, de Huissloof. Of Moeder, de Luierverschoonster… Er staat alleen De Moeder de Vrouw.

Boekenweekgeschenk

Afijn, twee mensen gaan daar iets leuks over schrijven; het Boekenweekgeschenk en een essay. Niet heel origineel (moeders in alle soorten en maten hebben al behoorlijk wat auteurs geïnspireerd), maar ach. Vorig jaar was het thema ‘Natuur’ en in 2017 ‘Verboden Vruchten’. Daar was ook al niet heel veel creativiteit in te ontdekken qua onderwerp.

Het zere been

Maar natuurlijk is er toch wel een klein beetje sprake van een zeer been. Ook bij mij. Want ik ben moeder en vrouw, dochter en schrijver. Daar zijn er veel meer van. Echt, het barst van de schrijfsters. En daar zitten er een heleboel tussen die net zo gepokt en gemazeld zijn als de beste auteurs van mannelijke kunne. Schrijfsters met vlijmscherpe pennen, met vlammende woorden, met de prachtigste volzinnen en een prima onderbouwde mening. En toch zijn het allebei mannen die in 2019 tekenen voor de belangrijkste epistels. Moet je daar moeilijk over doen? Moeders hebben kinderen en kinderen kunnen dochters zijn, maar ook zonen. Je hebt het (vooralsnog) niet voor het zeggen als het zaadje en het eitje tot een foetus versmelten. En toch, ook op mijn feministische scheenbeen, voel ik die blauwe plek wel een beetje zitten.

1 op de 4

Ik heb het even uitgerekend. De Boekenweek is in het leven geroepen in 1934. Vanaf dat jaar komt ook het Boekenweekgeschenk uit. In totaal bestaat het fenomeen dus 86 jaar, waarbij de jaren van de oorlog moeten worden afgetrokken, want toen ging het literaire feestje niet door. Dat maakt dat er tot nu toe 82 Boekenweekgeschenken zijn uitgebracht. Achttien daarvan werden geschreven door vrouwen. Achttien… 64 geschenken zijn dus van mannelijke auteurs. Slechts in een op de vier gevallen werd dit erebaantje toebedeeld aan een vrouw.

Vrouwen kunnen ook schrijven

Los van welk thema dan ook, hallo: kunnen we daar even over hebben? Want het hoeft natuurlijk helemaal niet over moeders te gaan hè. Vrouwen kunnen ook echt hele goede novelles schrijven over ‘Vriendschappen en andere ongemakken’ (thema 2012). Breek me de bek niet open… Of ‘Jong zijn, het kind, de jeugd, de jongere’ (thema 2010).

Tjielp tjielp

Persoonlijk zou ik me dolgraag hebben vastgebeten in het thema van 2009 ('Tjielp Tjielp', wat een leuke dingen kun je daarmee doen!), maar die eer kreeg Tim Krabbé. Daar kan ik me ook niet aan meten; dat weet ik best. Maar een Hanna Bervoets, Marion Bloem, Paulien Cornellisse. Jessica Durlacher of Annejet van der Zijl; die hadden echt wel wat gekund hoor met dat getjilp.

Het Lastpak het Kind

Dus… Ik stel voor. We doen volgend jaar een leuk thema; ik noem maar wat: Vader de Man, of Lastpak het Kind. En dan bellen we een van bovengenoemde dames. Die kunnen dat echt wel. Afspraak? Dan plak ik nou wel even een pleister op dat zere been. Kusje van mijn Moeder de Vrouw erop en volgend jaar nieuwe ronde, nieuwe kansen.