Wegkijkmentaliteit zet grote groepen burgers op achterstand

Didion fileert in dit essay uit de jaren zestig de hippiegeneratie in Californië, waarvan ze als journalist verslag doet. Uit hun woorden komen ze amper, merkt ze op, buiten de platitudes die ze napraten van elkaar. Onder het mom van ’vrijheid blijheid’ wordt er weggekeken van het drugsgebruik en de verwaarlozing in die kringen: ’Kinderen die de regels van het spel dat de maatschappij bijeenhoudt, nooit hadden geleerd en nu ook nooit meer onder de knie zouden krijgen’, observeert ze. Om de taal goed te beheersen en een zelfstandige burger te kunnen worden, is lezen ontzettend belangrijk. Een kwart van de Nederlandse 15-jarigen is te laaggeletterd om een e-mail of bijsluiter te kunnen begrijpen. Maar onderwijsminister Arie Slob lijkt te bagatelliseren hoe slecht ons onderwijs er écht voor staat. Geconfronteerd met het alarmerende internationale PISA-rapport in een interview in NRC, maandag, benadrukt hij dat het een onderzoek is ’waarbij je tegen 15-jarigen zegt: ’Wil je dit even maken, maar het heeft geen enkel effect op je cijfers’.’ Dat maakt volgens Slob ’de motivatie om eraan deel te nemen bij leerlingen wel wat minder’. Zachte heelmeesters En dat terwijl een Nederlands rapport dit jaar precies dezelfde conclusie trok. De verkapte boodschap van Slob, die zich in wollige taal wel ’zorgen maakt’, lijkt: ’Nou nou, zó erg is het nou ook weer niet’. De bekende kreten van zachte heelmeesters die weigeren de échte pijnpunten expliciet te benoemen en ondertussen met halfbakken beleid stinkende wonden maken. Bij lange na is er niet alles op alles gezet de afgelopen jaren om een duidelijke visie te ontwikkelen om de ramp die zich voltrekt in ons onderwijs met alle macht tegen te gaan. Herkenbaar uit andere Nederlands hoofdpijndossiers, zoals ons immigratiebeleid en het doorgedraaide liberale drugsbeleid waarmee Nederland grootexporteur van xtc kon worden. Hoogleraar Pieter Tops en oud-journalist Jan Tromp benoemden deze grenzeloze naïviteit ten aanzien van drugscriminaliteit nog dit weekend in De Telegraaf. ’Beleidsmakers die problemen rond drugshandel niet willen zien omdat ze er in hun dagelijkse levens niet veel van merken’, hebben geleid tot een zodanig niveau van ellende, dat de twee zich afvragen of de problemen op dit punt überhaupt nog wel oplosbaar zijn. Onoverbrugbaar Het is een wegkijkmentaliteit die grote groepen burgers op een achterstand zet en die zo ontzettend groot is, dat hij niet meer overbrugbaar is. Hoe gaat een vmbo-leerling die zich nauwelijks kan uitdrukken in zijn of haar eigen taal, een mail sturen naar een journalist als hij slachtoffer wordt van iets als een toeslagenaffaire? Hoe kun je zonder taalvaardigheden een bezwaarschrift indienen bij een onterechte boete? Wat als je kind dringend een medicijn nodig heeft, maar je de bijsluiter niet begrijpt? Het plan nu: een zakje geld en meer geldverslindende ’vernieuwingen’, zonder een écht duidelijke visie. Ondertussen fantaseerde VVD-Kamerlid Dennis Wiersma maandag over het verplichte vak ’ondernemerschap’ in het hoger onderwijs. Een beetje alsof je, wanneer een kwart van de kinderen dakloos dreigt te raken, als prioriteit stelt om hen te leren hoe ze hun Bentley het beste kunnen onderhouden. ’Think big, kinders, think big’, zou Sigrid Kaag zeggen.