En dat serieus nemen zou eigenlijk wel moeten, zegt een kleine minderheid van de reageerders. Erik de Perik spreekt zelfs van een doodzonde: „Negeren, isoleren en excommuniceren van ’andersdenkenden’ - wie heeft immers het ultieme gelijk zijn kant? - is weliswaar mode, maar een absolute doodzonde in het ware parlementair-democratische bestel. Waren het voorheen vaak enkele ongeorganiseerde individuen die je gewoon kon doodzwijgen, met de huidige (sociale) media is dat onmogelijk geworden: één oproep in de inmiddels gevormde netwerken en je hebt in no-time een complete meute op je nek. Onderschat niets en niemand, maar neem het verschijnsel serieus en ga met hen in gesprek, hoe moeilijk vaak ook, anders blijft het onder de radar doorsudderen en gaat het op termijn alsnog tegen je werken.”

Maanlanding

Complottheorieën houden wel veel mensen bezig, zo blijkt uit de reacties. Maar hoe ontstaan ze? Klaas the Boss denkt het te weten: „Het begint vaak met één persoon die een kritisch stuk publiceert. Neemt bijvoorbeeld die vragen over de maanlanding: was dat echt op de maan of was dat gewoon in de Universal Studios in scene gezet? Deze vraag werd door anderen opgepakt en uitvergroot alsof het dus allemaal fake was. En ja, dat was een vrij onschuldig voorbeeld. Je kunt dus zeggen dat er van iets kleins door anderen iets groots wordt gemaakt. Kritisch zijn en met argumenten komen lijkt mij een goede weg, er zaken bij verzinnen en mensen ophitsen niet!”

"Complotdenkers zijn ziekelijk paranoïde en er heilig van overtuigd dat alle informatie gemanipuleerd is"

Onzekere tijden bieden een vruchtbare voedingsbodem aan complottheorieën, denkt V/d Veer40: „In onzekere tijden zijn mensen gemakkelijk beïnvloedbaar door allerlei middernachtzendelingen, die de mensen bang maken voor iets waar we helemaal geen invloed op hebben. Zie alleen al die klimaatverandering die door de klimaatgoeroes worden voorspeld als we niet van het gas af gaan. Ook dat verschrikkelijke CO2 moet drastisch verminderen. Nu komen de klimaatpriesters ons vertellen dat we de ramp van de klimaatverandering kunnen afkopen door het hele land vol te plempen met windturbines en zonnepanelen. De klimaatpriesters bevelen ons nu de portemonnee te trekken om dit mogelijk te maken.”

Paranoïde

De grens tussen kritisch denken en complotdenken is dun, zegt Awkut Hèpap: „Er is niks verkeerd met een gezonde portie wantrouwen. Maar complotdenkers zijn ziekelijk paranoïde en er heilig van overtuigd dat alle informatie gemanipuleerd is en ze zijn daarom niet voor rede vatbaar. Er valt niet mee te praten want elk argument dat hun niet blieft is in hun ogen een leugen, zelfs argumenten die onomstotelijk wetenschappelijk bewezen zijn. Gevaarlijk wordt het wanneer ze Kamerleden bedreigend intimideren, zodat die niet meer veilig hun werk kunnen doen. Het armzalige van complotdenkers is dat ze weigeren toe te geven dat ze complotdenkers zijn. Ze zien zich als uitverkoren door een hogere macht om de wereld zogenaamd te redden.”

Toch moet je voorzichtig zijn met het uitdelen van het stempel complotdenker, vindt RO-NV: „Ook nu zie je hier weer mensen iemand die anders denkt wegzetten als dom en onverantwoord. Als iedereen elkaars mening op zijn minst respecteert, is het al een stuk ’vriendelijker’ in de samenleving.” Boerenverstand1: „Complotdenkers is een term die is bedacht door de CIA, om mensen belachelijk te maken en in een hokje te duwen. Dan ben je direct van ze af.”

"Je gaat toch twijfelen aan de verstandelijke vermogens van zulke zich verder toch vrij normaal gedragende mensen"

Veel mensen kennen wel een echte complotdenker. B_Desmoulin heeft zo’n kennis: „Die is net oma geworden, maar kleinzoon wordt, met instemming en luide verkondiging van dochter en schoonzoon, niet ingeënt ’want daar verdient Bill Gates veel geld aan...’ Je gaat toch twijfelen aan de verstandelijke vermogens van zulke zich verder toch vrij normaal gedragende mensen, die er overigens jaren geleden ook stellig van overtuigd waren dat ex-president George W. Bush een alien zou zijn, die naar de aarde was gestuurd om onze planeet te vernietigen door allerlei oorlogen te ontketenen. Alsof we dat zelf niet kunnen.”

Wie bedenkt dat?

Absurdo vraagt zich soms af hoe ze erop komen: „Kinderen die worden gestolen door pedofielen en Trump die de wereld daarvan zal redden? Via straling en chips zou ons hun wil worden opgelegd... Wie bedenkt dat? En waarom geloven ze dat?” Alex Duiker heeft een beeld van de ’gemiddelde’ complotdenker, als zoiets bestaat: „Complotdenkers zoals ik ze altijd zie op tv zijn meestal linkse ontevreden figuren die een nieuw thema hebben gevonden om tegen te protesteren. Ze zijn vaak chronisch boos. Dat stralen ze ook uit. Ze noemen Nederland ineens een dictatuur. Hetzelfde land waarin je vrij mag demonstreren en een eigen mening mag hebben. Het recht waar zij gebruik van maken. Heel tegenstrijdig.”

Waar we het wel over eens zijn: radicalen die menen parlementsleden op straat lastig te moeten vallen, moeten niet getolereerd worden. Maar ze mogen wel denken wat ze willen. Of, zoals Bertus06 het samenvat: „Is er maar één waarheid? Onderbouw die dan met feiten of weerleg de andere mening met feiten. En mensen zijn het nou eenmaal niet altijd eens met elkaar.”