Hebben experts oog voor samenleving?

Is dat aanvaardbaar? Met een simpele pennenstreek stelden burgemeesters in zogenaamde ‘veiligheidsregio’s’ onze grondrechten buiten werking. We mogen niet uit eten gaan, we mogen niet naar het strand, we mogen niet naar het bos of bij elkaar over de vloer of naar een winkel of de bioscoop of naar voetbal of een show. Dat is allemaal het gevolg van de fatale onderschatting van het gevaar van het coronavirus door de instituten die zich daarover hadden moeten ontfermen. Dit valt niet alleen het RIVM te verwijten, dit gebeurde overal in de wereld. Door de onderschatting lag er geen scenario klaar waarin met de ergste variant van de uitbraak rekening was gehouden. En vervolgens bleken er te weinig materialen te zijn voor het testen van mogelijke geïnfecteerden, en evenmin voor het verplegen van ernstig zieke patiënten door artsen en zorgpersoneel – met als gevolg dat de hele westerse wereld werd stilgelegd teneinde onderling lichamelijk contact te minimaliseren en de toename van patiënten op Intensive Care-afdelingen te stoppen. Deze keten van ellende ontstond in China, laten we dat niet vergeten. De keten kon groeien doordat Chinese apparatsjiks aanvankelijk de ernst wilde verdoezelen. De World Health Organization volgde braaf de Chinese lijn – en officiële instituten als het RIVM volgden ook. Er was weinig gevaar, het was niet overdraagbaar van mens op mens, enzovoorts. Talkshows In Nederland blijven deskundigen die relativeringen in talkshows verdedigen: we wisten toen niet anders, we hadden toen niet de kennis die we nu hebben, en nu weten we ook weinig over de omvang van de infectie want we hebben nauwelijks testmiddelen, maar jullie moeten wel naar ons luisteren. Deze experts bekijken onze samenleving door de bril die ze na vele jaren studie en ervaring hebben ontwikkeld: die bril is gefocust op het dodelijke gevaar van het virus, daarop zijn de glazen geslepen. Geef iemand een hamer en alles wat hij ziet verandert in een spijker waarop hij wil slaan. Niets dan bewondering voor deze experts. Hun fenomenale kennis moet ons van dit virus bevrijden. Maar hebben ze oog voor wat er buiten het virus gebeurt? Zien ze dat de samenleving als geheel ook ziek is, niet door het virus maar door wat de autoriteiten een ‘intelligente lockdown’ noemen? Er is niets intelligents aan de lockdown. Het hele Nederlandse volk moet zich gedragen zoals eigenlijk alleen de risicogroepen (waartoe ik behoor) zich zouden moeten gedragen. Is het intelligent om, na de broodnodige eerste weken van isolatie, van gezonde mensen die jonger dan vijftig zijn te eisen dat zij een normaal leven vaarwel zeggen? Waar zijn de scenario’s waarin risicogroepen zich blijven isoleren terwijl gezonde 50-minners de deuren van scholen, winkels en bedrijven openen? Waarom niet leeftijds- en risicogroepen definiëren op basis van besmettingsgevaar en daarmee per individu relatieve bewegingsruimten vaststellen, van nul (ik) tot veel (jongeren)? Afgelopen zaterdagavond zond Ziggo op het eigen kabelkanaal herhalingen van concerten in de Ziggo Dome uit. Duizenden mensen, vooral jongeren, stonden te zingen en te dansen en waren uitzinnig van vreugde bij de muziek van de band Kensington en DJ Armin van Buuren. Zo hoort een concert te zijn: wild en chaotisch, op golven van emoties. Tests Het is abnormaal dat politieagenten mensen tegenhouden die over het strand willen lopen. Het is abnormaal dat we niet tegenover en naast elkaar in restaurants zitten en onze glazen laten klinken en elkaar omhelzen en kussen, drie keer maar liefst zoals ik buitenlanders uitleg – zelfs dat mis ik nu. Welke testuitslagen hebben de deskundigen nodig om het abnormale weg te vagen? Zijn die tests er? Zo niet, voer ze dan massaal uit. Ik wil virologen en epidemiologen en verzorgers absoluut niet tekortdoen – zonder hen zouden er misschien wel tienduizenden doden te betreuren zijn geweest. Ze onderwijzen ons, ze waarschuwen ons, ze leiden ons. Maar er komt een moment waarop de samenleving moet zeggen: we eren jullie maar tot hier en niet verder. Hoeveel miljoenen mensen zijn afhankelijk van de bedrijven die nu wankelen en scheuren en dreigen ten onder te gaan aan de lockdown? Hoe lang kun je gezonde jonge mensen opsluiten en afsnijden van elkaar en de buitenwereld? Kinderen kunnen half mei parttime naar de basisschool, maar een economische ramp wordt daarmee niet voorkomen. Ondernemers die vaak een leven lang kromgelegen hebben voor hun zaak of winkel, moeten zichzelf en hun gezinnen kunnen redden, we moeten weer kunnen reizen en van elkaar genieten, van anderen, van het nabije en het verre. Hoe doen we dat, deskundigen? Geef ons alternatieve scenario's, doelen, tijdslijnen. We weten dat we stapje na stapje de lockdown moeten afbouwen. Jullie, autoriteiten, moeten weten dat wij, de geïsoleerden, kunnen wachten – onder voorwaarde dat de 50-minners hun vrijheid terugkrijgen als dat risico net zo aanvaardbaar is als deelname aan het verkeer; valt dat te quantificeren? We kunnen wachten – maar niet als het medicijn erger wordt dan de kwaal.