Dachten ze in Den Haag echt dat burgers dit juk zouden pikken?

De monumentale zege van BBB maakt het verder functioneren van Rutte IV onmogelijk. Het kabinet heeft zware averij gelopen door deze afstraffing. Het is ’total loss’, zouden ze bij de garage zeggen. Rutte moet lopend naar huis en daar blijven. Er vallen belangrijke lessen te leren over een land in nood dat erkenning eist voor wat het werkelijk is en wat het in vrijheid kan worden. De historische zege van BBB – een partij geleid door een vrouw die in alle provincies de meeste stemmen kreeg, is uniek in de vaderlandse geschiedenis – komt niet door populistische oprispingen of bloeddorstige extremisten. Hetze en uitsluiting zijn ver te zoeken bij Van der Plas. De overwinning is ook geen rechtse revolte, de stemmen kwamen uit alle hoeken, zelfs D66-kiezers verruilden Kaag voor Van der Plas. De keuze voor BBB is een afrekening met een failliete bestuurscultuur en daarin zijn wensen van links tot rechts verenigd. Maar bovenal laat het succes van BBB het verzet zien tegen een benauwend Nederland als laboratorium voor dwangpolitiek. De diverse stemmers op BBB roeren zich ter redding van een getergd land waarin de democratie afgeknepen wordt door uitgerangeerde bestuurders die niet beseffen wat ze kapotmaken. Totalitair mensbeeld Wat werkt hier niet meer, volgens het signaal dat BBB geeft? Het totalitaire mensbeeld en de polariserende kabinetspolitiek. Het idee dat je alles met burgers kunt doen en dat ze minderwaardig zijn ten opzichte van de regerende kaste. Het begint al bij de imagocultus in Den Haag. De meeste kabinetsleden en politici lijken in niets meer op de mensen die ze vertegenwoordigen. Zie de strakke glimpakken en de nauwsluitende powervrouw-jurken waarin alleen graatmagere lichamen zich kunnen bewegen. De perfecte kapsels, de camouflerende make-up, de nepglamour van macht met magere inhoud. Dit alles moet opperste controle uitstralen en een imago van permanent succes. Maar zo zien gewone mensen er niet uit. En zo willen ze hun politici ook niet zien, dat schept afstand. Gewone mensen herkennen zichzelf meer in Caroline van der Plas. Hetzelfde geldt voor het taalgebruik. Ingestudeerde oneliners, voorspelbare leuzen, kretologie die onkunde moet verbergen, leugens die het gebrek aan verantwoordelijkheid moeten maskeren: het moet eens afgelopen zijn. Zo praten gewone mensen niet over hun noden en wensen. De nuchtere taal van Van der Plas waarin ook twijfels en onzekerheid doorklinken, raakt de kiezers omdat het over hún problemen, hún vragen gaat. Gelikt imago Dat gelikte imago van onfeilbare bestuurders is niet louter oppervlakkigheid. Het definieert de menselijke verhoudingen in het land. Er is een kaste die er onaantastbaar uitziet, omdat die zich onaantastbaar waant. Bij die mentaliteit hoort ook de overtuiging dat ze alles kunnen bepalen voor burgers, tot in de kleinste details van hun leven. Wat ze mogen eten, hoeveel tientjes ze mogen uitgeven zonder van fraude verdacht te worden, wat ze mogen lezen en kijken, hoe ze moeten reizen, welke auto ze moeten kopen, hoe groot hun huis mag zijn, hoe lang ze erin mogen wonen en hoe ze (financieel) gestraft worden als ze niet met het opgelegde meedoen. Een politiek van dwang en verboden maakt een einde aan alles wat Nederland vrijheidslievend, eigenzinnig, liberaal en uniek vrijdenkend maakt. Iedereen moet bloeden voor niet-onderhandelbare dossiers die als zwaarden van Damocles boven ons hoofd hangen. De datum waarop die zwaarden vallen, staat vast. Totalitarisme in wording. Hoe wanhopiger een kabinet dat crisissen niet kan of wil oplossen, hoe groter de dwang en de machtsgreep over de burgers. Jammer dan voor de democratie. Over vijf jaar bestaat die toch niet meer, is de natuur dood en zijn we skeletten in de zee die tot Arnhem komt – dat doembeeld. Populisten Wat hebben ze zich in Den Haag vergist. Dachten ze echt dat burgers dit juk zouden pikken? Wat hebben ze staan waarschuwen over populisten die het landsbelang verraden en racistische extremisten die het grootste politieke gevaar vormen. Welnu, die zijn weggevaagd. De beste electorale verrassing sinds tijden. Ze zijn verslagen door een partij die menselijkheid en democratie wil behouden en wil bouwen aan een stabiel land waarin iedereen zich herkent, waarin niemand despoot mag zijn over anderen. Want wat is de stem van de vele niet-agrariërs op BBB anders dan een hartenkreet voor het politieke poldermodel? Geen extreme Haagse agenda’s met uitsluiting van partijen die niet in het straatje van Rutte en Kaag passen, maar breed overleg tussen stad en platteland en alles ertussenin. Het midden geherwaardeerd, met partijen die kunnen polderen om mee te besturen. En nee, dat is geen nostalgie naar een Nederland dat niet meer bestaat. Het is juist behoud van het huidige Nederland: een hedendaags realistische ingreep in een politiek van ontsporing, die burgers dreigt af te nemen wat ze dierbaar is, van materieel bezit zoals familiebedrijven tot vrijheid en zelfbeschikking. Het ’BBB-signaal’ waar Rutte zich over zegt te ’beraden’ toont wat sneuvelt door zijn beleid: eeuwenoude tradities, sociale cohesie, vertrouwen in innovatie, samenwerking met de overheid, de menselijke maat die doorslaggevend moet zijn bij veranderingen. Nederlanders zijn niet bang en star, maar ze willen geen pionnetjes zijn van verdwaasde bestuurders. Wie dat niet begrijpt, komt zeker ten val. Dat liet 15 maart 2023 zien.

Dachten ze in Den Haag echt dat burgers dit juk zouden pikken?

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

’Hou op met deze sekspropaganda’

’Eigen grenzen leren kennen zo waardevol’

’We zullen moeten leren leven met personeelstekort’

’Verdubbel salarissen politici en ambtsdragers’