Coalitie overeind houden enige doel Rutte

De ‘partijleider’ moest van VVD-Kamerleden afgelopen dinsdag naar de fractie komen om de zorgen over de exploderende immigratie aan te horen. Drie uur later beende Mark Rutte weg uit de VVD-vleugel, bezwerend dat zijn partij geen ‘leider’ kent en dat die term meer iets was voor de bange jaren ’40-‘45. Het geforceerde woordenspelletje was slechts een akte uit het door de VVD opgetuigde circus, waarin profileringsdrang, amateurisme en paniek om de eerste plaats streden. De grootste partij van het land vreest de peilingen, de statenverkiezingen en de voortdurende verwijten dat ze vooral bezig is om het D66 naar de zin te maken. En dus wilden de liberalen richting het congres van zaterdag aan de achterban laten zien dat ze heus nog wel kunnen grommen. De langstzittende premier heeft wel wat anders aan zijn hoofd. Insiders signaleren dat de historicus gebukt gaat onder een groot verantwoordelijkheidsgevoel op het internationale toneel, sinds er oorlog is losgebarsten in Oekraïne. Het continue gezever van criticasters dat hij onvoldoende zichtbaar is op allerlei probleemdossiers van zijn daarvoor aangestelde 28 collega’s in het kabinet, verhoogt de feestvreugde in het Torentje ook al niet. Wie minister Christianne van der Wal hoort over de nutteloze en dus gênante kabinetsgang naar Brussel over stikstof (vier ministers werden als kleuters weer retour Den Haag gestuurd door een Litouwse eurocommissaris van 32), kan tegelijkertijd concluderen dat Rutte zijn tijd en energie beter voor echt belangrijke dingen kan bewaren, in plaats van in kaplaarzen door boerenstallen te lopen of koekjes te eten bij de VVD-Kamerleden. Brekelmannetje Zoals altijd vermande de premier zich evenwel voor het grotere doel en kwam hij dinsdag pootjes geven in de fractie. Zo mocht hij meehelpen het gebrek aan profiel van fractieleider Sophie Hermans en het asiel-Kamerlid Ruben Brekelmans – in het Kamergebouw ook wel Brekelmannetje genoemd – te compenseren. Na de visite van Rutte schoot de fractie zoals gebruikelijk in de partijmodus van grootspraak rond het asieldossier, exact de reden waarom resultaten keer op keer teleurstellen. Een ‘pittig gesprek’, probeerde Hermans nog. Ach ja. Men is bang voor mondige lieden in de achterban, die na twaalf jaar dienstdoen als applausmachine, ineens tot leven blijken te zijn gekomen. Natuurlijk kan de top van de partij verweten worden dat ze op het immigratiedossier veel beloofde maar weinig leverde. Maar dronken van de macht, bier en proefballonnen hadden VVD-leden op de tot festivals omgedoopte congressen er twaalf jaar lang geen enkele moeite mee. ‘Papa Rutte’ regelde de zetels toch wel. Machtsmachine Elders in de coalitie ziet men het gedoe bij de VVD met verbazing aan. De liberalen hebben onder Rutte een reputatie opgebouwd van een geoliede machtsmachine, waar vriend en vijand in de Kamer met respect over sprak. Nu omschreef een ervaren coalitiebron de vertoning die de VVD van de dwangwet had gemaakt als ‘een ravage’. Want grip op de instroom is nog ver weg. Na de rampformatie van 2021, waarin ook D66, CDA en CU Rutte het liefst bij het oud vuil hadden willen parkeren, is zijn natuurlijke gezag in de coalitie teruggelopen. Niet voor niets was CU-voorman Gert-Jan Segers er dinsdag als de kippen bij om te stellen dat beperking van de instroom niet verbonden mocht worden aan de dwangwet. D66-fractieleider Jan Paternotte kieperde zelfs een emmer zout in de VVD-wonde door na het akkoord van de liberalen een gezellige foto van het bezoek te publiceren dat hij ‘toevallig’ aan de geplaagde asiel-staatssecretaris Eric van der Burg (VVD) bracht. D66 leek er een extra bewindsman bij te hebben gekregen. Paternottes provocatie bleef in de VVD-fractie niet onopgemerkt. Intussen is de liberale partijtop er veel aan gelegen om het congres van zaterdag niet opnieuw op een blamage te laten uitdraaien, zoals in juni rond stikstof gebeurde. Er zullen pogingen gedaan worden om morrende leden duidelijk te maken dat de VVD nu echt grip wil krijgen op immigratie, zodat men niet tegenover elkaar maar met elkaar de strijd aan gaat. Maar wat kan de partijleider – pardon – aanvoerder de achterban aan instroombeperkende maatregelen bieden? Ideeën „Ik heb die hele lijst in mijn hoofd zitten”, zei Rutte vrijdag na de ministerraad. „Verder ga ik niet op die ideeën in. Die laat ik echt even voor mezelf.” Dat komt bekend voor. Waar kennen we dat ook al weer van? Oh ja, uit een interview dat hij drie jaar geleden gaf, waarin hij stelde dat de Schengenzone in gevaar was omdat kansarme immigranten niet bij de Europese buitengrenzen werden tegengehouden. Wat hij daar aan ging doen? „Daar kan ik helaas nu niks over zeggen. Ik heb daar ideeën over.” Nederland wacht er nog steeds op. De verwachtingen van de congresgangers hoeven dus niet al te hooggespannen te zijn. Uiteindelijk draait het voor Rutte maar om een ding, wat hij naar verluidt ook liet doorschemeren in de fractievergadering. Het overeind houden van de coalitie, zeker in deze bewogen tijd, zal onder zijn aanvoering de partijwensen blijven overstijgen.

Coalitie overeind houden enige doel Rutte

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

’We zullen moeten leren leven met personeelstekort’

’Verdubbel salarissen politici en ambtsdragers’

’Hou op met deze sekspropaganda’

’Eigen grenzen leren kennen zo waardevol’