Zorghelden zijn geen wegwerpartikelen

De opmars van de zwervende blauwe kapjes is niet te stuiten. Althans, als je erop gaat letten. Dan zie je ze overal. Wegwerpaanstekers, plastic bierglazen, frietbakjes of loslopende vuilniszakken; ik zie ze niet meer. Tijdens het dagelijkse looprondje vallen alleen nog de zwerfkapjes op. We nemen het mondkapje als wegwerpartikel wel heel letterlijk. We werpen hét symbool van rampjaar 2020 verre van ons. We zoeken niet naar een afvalbak maar gooien het huiverend weg zodra we uit de trein, bus of supermarkt komen. Zo eindigt het kapje als zwerfafval op straat, waar het gifblauw afsteekt tussen de herfstbladeren. Het zwerfkapje staat symbool voor alles waarmee wij te maken krijgen in deze coronatijd, dacht ik tijdens het lopen. Zo dienen wij de mening van complotdenkers niet naast ons neer te leggen, klinkt het advies. We moeten mondkapjesweigeraars niet muilkorven, maar openstaan voor hun mening. Tegelijkertijd zetten we de zorghelden bij het afval. Zij kampen met de tweede golf en wachten nog steeds op de bonus die werd beloofd tijdens de eerste golf. We moeten in gesprek met de complotdenkers, in plaats van ze uit te lachen. Zet ze niet voor gek – bij ons thuis noemen we Frans altijd Lange Wappie – maar luister naar ze, bouw een vertrouwensband op en besef dat je zelf ook niet alles weet. Dat ruikt naar heel oude geitenwollen sokken die werden gedragen in de jaren zeventig van de vorige eeuw, toen men nog geloofde dat gevangenisklanten konden worden geresocialiseerd door ze dood te knuffelen. Het verwijderen van het YouTube-account van Lange Wappie is doeltreffender dan trachten te begrijpen waar zijn fantasieën over het neerschieten van de minister-president vandaan komen. De mensen die wij zorghelden noemen, worden als wegwerpartikelen behandeld. Zij wachten nu al maanden op hun bonus. In deze krant werd het gesoebat – wie krijgt wel iets, wie niet en wie gaat het uitbetalen? – omschreven als een groepscadeau waarvoor niemand de organisatie op zich wil nemen. Er zijn ’accentverschillen in opvattingen’, er is ’terughoudendheid bij de sociale partners’ en de zorgsectoren hebben ’allemaal hun eigen dynamiek’. Het jargon kan niet verbloemen wat er aan de hand is. Na het gedoe over de app, het tekort aan beschermingsmiddelen, het falende testbeleid en alles wat er mis is gegaan de laatste maanden, wil niemand hier de vingers aan branden. Bij thuiskomst zag ik in het portiek een zwerfkapje slingeren en ik dacht aan de woorden van de koning. We zijn allemaal betrokken, maar niet onfeilbaar.