OM heeft oorlog over code-berichten nog niet gewonnen

Tot april 2016. Toen werden bij een inval bij het bedrijf Ennetcom, een van de grootste aanbieders van PGP-telefoons in Nederland, 3,6 miljoen berichten op de servers gevonden. Het Nederlands Forensisch Instituut slaagde erin die te ontcijferen, en nu zit half crimineel Nederland met samengeknepen billen te wachten op de gevolgen. Justitie denkt er namelijk belangrijk bewijs mee in handen te hebben in zeker honderd strafzaken in het hele land. De eerste zaak waarin dat ontsleutelde bewijs een belangrijke rol speelt, is die tegen Naoufal F., een 37-jarig kopstuk van de zogenoemde mocromaffia. In het milieu is hij beter bekend als Noffel. Of Buik. Of Tijger. Hij zou de mannen hebben aangestuurd die in november 2015 in Diemen probeerden iemand te liquideren. De schutters zijn vorig jaar al veroordeeld tot gevangenisstraffen tot twintig jaar. De opdrachtgever hoorde gisteren ook twintig jaar tegen zich eisen. Er staat dus nogal wat op het spel voor Noffel, maar ook voor het Openbaar Ministerie. De zaak tegen Noffel is de eerste zaak waarin een rechtbank een uitspraak moet doen over de bruikbaarheid van de ontsleutelde informatie. Het belang reikt dus veel verder dan deze ene zaak. Zorgvuldigheid is dus geboden, en juist daarvan is volgens de advocate van Naoufal F., Inez Weski, in deze zaak geen sprake. Justitie heeft volgens haar niet gedaan aan opsporingsonderzoek, maar een sleepnet van trefwoorden uitgeworpen, waarin 50.000 berichten bleven hangen. Van die 50.000 berichten waren er 75 volgens het OM relevant voor de zaak tegen Noffel. Maar hoe het OM tot die selectie kwam, zegt Weski niet te kunnen controleren. En dus ook niet of er misschien ontlastend bewijs ontbreekt, of verkeerde conclusies zijn getrokken. Ze vroeg inzage in die 50.000 berichten, maar kreeg die niet. Ze vroeg om aanhouding van de zaak en meer tijd om onderzoek te doen. Vergeefs. Zowel OM als rechtbank vindt dat ze genoeg tijd heeft gehad. En aan de sneltreinvaart te oordelen waarin de zaak vervolgens werd behandeld – buiten aanwezigheid van de verdachte – blijkt dat er haast is. De strafrechttrein dendert voort. Natuurlijk zijn er grenzen aan de ruimte die de verdediging kan eisen. Vrijelijk grasduinen in informatie over lopende onderzoeken is evenmin gewenst. Maar in zo’n principiële zaak moeten de grenzen evenmin te krap worden getrokken. Advocaten in het hele land slijpen nu de messen. Justitie heeft de eerste slag gewonnen, maar nog lang niet de oorlog over de Ennetcom-data.