Dataverzamelaars beter wantrouwen

Gebruikers van Facebook zijn tot de ontdekking gekomen dat Facebook hun gegevens analyseert en doorverkoopt. De plotselinge mediaschok over wat Facebook over zijn gebruikers weet, is nogal vreemd. En hypocriet. We wisten toch dat Facebook een briljant zakenmodel is onder het mom van een sociaal communicatiemiddel? Mark Zuckerberg, een van de bedenkers, is niet zomaar een van de rijkste mensen in de wereld geworden. Facebook biedt gratis zijn programma’s aan in ruil voor de mogelijkheid de gegevens van de gebruikers te analyseren voor exploitatie door adverteerders. Adverteerders betalen daar graag voor, omdat zij hun advertenties heel precies kunnen richten op een gevoelige doelgroep. Maar daar blijft het niet bij. Die gegevens kunnen ook gebruikt worden voor politieke doeleinden. Bij zijn campagne voor zijn herverkiezing heeft president Obama voor het eerst massaal en effectief gebruik gemaakt van de analyses van gebruikers van sociale media. Campagnemedewerkers beweerden later dat zij dank zij die analyses per kiesdistrict zo ongeveer per woning wisten wie er gevoelig was voor welke boodschap. De meeste commentatoren loofden deze aanpak aangezien zij Obama steunden. Het was knap wat Obama’s campagne had gedaan, zo klonk het nog maar enkele jaren geleden. Tegelijkertijd was Zuckerberg schatrijk aan het worden. Facebook was onvoorstelbare hoeveelheden data aan het verzamelen over zijn gebruikers, en het bedrijf werd een van de mirakels van internet. Censuur Maar daar bleef het niet bij. Facebook begon zijn gebruikers ook regels op te leggen over wat inhoudelijk geplaatst mocht worden. Facebooks software bekeek de bijdragen op specifieke woorden en woordcombinaties en foto’s en video’s, en ging sluipenderwijs de vrijheid van meningsuiting beperken. Daarmee werd Facebook impliciet een censurerende internetmachine. En die machine kreeg steeds meer oog voor wat conservatieve gebruikers aan berichten op hun Facebookpagina achterlieten. De Facebook-software ging dergelijke berichten in toenemende mate onderdrukken. Voorbeeld? Diamond & Silk: dit zijn twee zwarte Amerikaanse zussen - met wat extra elegante rondingen - die gebruik maken van Facebook (googel ze even om te ontdekken wie ze zijn). Ze zijn fans van Donald Trump en als zodanig hebben ze hun eigen publiek gevonden op sociale media. Diamond & Silk zijn extravert, onderhoudend, uitgesproken, en conservatief qua opvattingen. Ze zijn volstrekt onschuldig in hun uitlatingen en optreden. En toch worden ze door Facebook gefrustreerd. Facebook heeft de mogelijkheden om gebruikers ’weg te stoppen’, en dat doet Facebook bij deze dames: hun volgers krijgen geen mededelingen meer over hun Facebookpagina’s en video’s. ’Onveilig’ Al een half jaar geleden klaagden Diamond & Silk hierover bij Facebook, en ze belandden in een jungle. Ze werden van het kastje naar de muur gestuurd over hun klachten dat hun Facebookpagina’s problemen ondervonden, tot op 5 april j.l. deze mededeling kwam: „Het gebruiksteam is tot de conclusie gekomen dat uw inhoud en uw ’brand’ beoordeeld zijn als ’onveilig voor de community’.” Wie hen kent, beseft dat dit absurd is, tenzij je hun gematigd conservatieve opvattingen als gevaarlijk beoordeelt. Deze vrouwen zijn niet onveilig, voor wie dan ook - maar de software van Facebook houdt niet van hun meningen. Facebook is dus méér dan alleen een middel om adverteerders naar de juiste klanten te brengen. Facebook filtert meningen, en omdat de wereld van de Facebook-leiding een progressieve wereld is, legt Facebook beperkingen op aan mensen met een ander wereldbeeld. Let wel: dit gaat om Diamond & Silk, de onschuld zelve, niet over extremisten. Er zijn inmiddels talloze voorbeelden van hoe Facebook als censor te werk gaat. Het huidige Facebook-schandaal heeft te maken met het gebruik van data voor doeleinden die de linkse media afwijzen, zoals de overwinning van Trump. Ook de Facebook-leiding zelf vindt het onaangenaam dat conservatieve krachten haar data hebben ingezet - enkele jaren geleden was iedereen blij met Obama’s gebruik van wat ’data mining’ heet, maar nu opeens niet meer want Trump en andere conservatieven lijken ervan gebruik te hebben gemaakt, en dat is fout. Het is onduidelijk wat de inzet van data bij een campagne betekent. Vermoedelijk was dat ook al bij Obama zo, niemand weet het precies. Maar we beseffen nu opeens allemaal wat Facebook, geleid door een onschuldig ogend jochie, over ons weet, en hoe het bedrijf als een censor onwelgevallige stemmen onderdrukt. Mediatirannie Facebook is geen gratis communicatiemiddel maar een bedrijf dat de grens tussen commercie en politiek aan het uitwissen is. Dat is gevaarlijk als we dat niet beseffen. Om deze reden is het goed dat het bedrijf nu in een crisis is beland. Zuckerberg heeft aangegeven politieke interesses te hebben, en het recept voor een moderne mediatirannie zie je in de mist van zijn operaties opdoemen. Zuckerberg is een man met megalomane ambities. Het is gezond om hem te wantrouwen. En hem niet alleen. Elke grote ’tech company’ (en overheid) die massaal data verzamelt, moeten we met de grootste argwaan tegemoet treden.

Dataverzamelaars beter wantrouwen

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

’We zullen moeten leren leven met personeelstekort’

’Verdubbel salarissen politici en ambtsdragers’

’Hou op met deze sekspropaganda’

’Eigen grenzen leren kennen zo waardevol’