Tijd voor actie en doortastendheid

Als trouwe kijker van Opsporing verzocht zat ik dinsdag extra aandachtig voor de buis. Het programma dat al zo lang een trouwe partner is van politie en Openbaar Ministerie beloofde vooraf uitgebreid stil te staan bij het veertigjarig (!) jubileum. De kijkers werden niet teleurgesteld. Ooit interviewde ik als 22-jarig agentje de toenmalige presentator van Opsporing verzocht Will Simon voor het ’Tijdschrift Amsterdamse Politie’. Het was in een tijd dat iedere aflevering door vier tot vijf miljoen mensen werd bekeken. Simon legde uit hoe de redactie een Nederlandse variant had geboetseerd van het succesvolle Duitse programma „Aktenzeichen XY…ungelöst’. Vanaf dag één was Opsporing verzocht een kijkcijferhit, hoewel de uitzendingen van toen eigenlijk heel saai, houterig en klinisch waren. Will Simon legde me uit waarom reconstructies van misdrijven toen uit den boze waren. Ze zouden slechts angstgevoelens bij de kijkers opwekken. Een interview met een slachtoffer was ook not done. Dat kon immers worden uitgelegd als goedkoop effectbejag, betoogde Will Simon. Wat overbleef waren gesprekjes tussen de presentator van dienst met soms bloednerveuze rechercheurs, die op kijkers hun onderzoeksvragen afvuurden. De zaken waarin het publiek om medewerking werd gevraagd waren soms zo stokoud, dat ze de hele studio in een stofwolk hulden. Toch tipten de kijkers al vanaf de beginperiode massaal over onopgeloste moordzaken, overvallen en verkrachtingen. Met succes. In veertig procent van de in Opsporing verzocht besproken onderzoeken naar misdrijven kon de politie later een of meer verdachten arresteren. Inbraakpreventie Het programma evolueerde in de loop van de jaren tot een eigentijds crimemagazine, waarin niet alleen om hulp werd gevraagd, maar waar de kijker ook voorlichting kreeg over fraude en inbraakpreventie. De zeer bevlogen Anniko van Santen is geen doorsnee host maar een presentatrice die in alles uitdraagt dat ze de boeven liefst zelf van straat trekt en in de cel dondert. Een tv-collega naar mijn hart. Ik had op deze plek ook weleens kritiek. Zeker toen ik lucht kreeg van een-tweetjes tussen politie en Opsporing verzocht om hulpvragen van een onderzoeksteam in zeer actuele zaken niet direct naar buiten te brengen maar te wachten tot wekelijkse uitzenddag. Hierdoor ging soms kostbare tijd verloren. Toch voorziet Opsporing verzocht nog altijd in een behoefte en levert het programma waar het voor is bedoeld. Het heeft een hondstrouw vast kijkerspubliek van gemiddeld een miljoen mensen per week. Kijkcijfers Er waren pogingen van commerciële omroepen met soortgelijke programma’s een deel van de ’markt’ te veroveren. Zeer recent nog probeerde RTL5 met het eigentijdse ’Opsporing.nl’ zijn kijkers te betrekken bij het opsporen van misdadigers. Met het programma was niets mis maar de kijkcijfers vielen tegen, waarna de stekker er weer uit ging. Dat politie en Openbaar Ministerie op zoek gingen naar nieuwe podia voor opsporingsberichtgeving was niet zomaar. Eigenlijk wilde de leiding van de NPO af van het programma omdat het een te oud kijkerspubliek trekt. Ja, u leest het goed. Als er één titel bij de publieke omroep thuishoort is het natuurlijk Opsporing verzocht. Maar de omroepdirectie besloot tot een drastische krimp van de duur van het programma en het aantal afleveringen. Inmiddels staat een verbanning naar NPO2 in de planning, een zender waar veel minder mensen naar kijken. Hierdoor is de kans op bruikbare tips natuurlijk kleiner. Laten we hopen dat de schade beperkt blijft en kijkers even massaal blijven tippen. Dan nog iets anders. Ik schrijf op deze plek regelmatig over het tegengaan van crimineel handelen vanuit de gevangenis. Het is namelijk een van de grote zorgen van misdaadbestrijders; grote boeven die vanuit hun cel doorgaan met het plegen van ernstige misdrijven. Een van de kruisvaarders tegen dit onrecht is Kamerlid Ulysse Ellian (VVD), die met moties om de bewegingsvrijheid van zware criminelen drastisch te beperken keer op keer een meerderheid van de Tweede Kamer meekrijgt. Gevoel van urgentie Sterker, steeds meer parlementariërs met Justitie en Veiligheid in hun portefeuille zien in hoe belangrijk dit thema is. Het gevoel van urgentie lijkt te ontbreken bij minister Franc Weerwind. Ik schrijf met opzet: lijkt. Deze minister wil namelijk wel, maar wordt regelmatig gehinderd door zijn eigen D66-achterban én de ambtenaren van zijn departement, die voortdurend op de rem trappen. Maar gaan die straks aan nabestaanden uitleggen dat er wéér een aanslag vanuit de Extra Beveiligde Inrichting is beraamd? Ellian moet geen roepende in de woestijn zijn, maar worden omarmd bij zijn pogingen het voortgezet crimineel handelen vanuit gevangenissen te stoppen. Een fiks deel van de Tweede Kamer begrijpt dit inmiddels. Nu nog degenen die de moties gewoon héél snel moeten uitvoeren. Zoals het hoort in een democratisch stelsel, waarin volksvertegenwoordigers vanwege dringende redenen om actie en doortastendheid vragen. Reacties of tips? Mail naar: jvdheuvel@telegraaf.nl

Tijd voor actie en doortastendheid

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

Het moreel kompas van rapmanagers is stuk

Nu ingrijpen om nieuwe bankencrisis te smoren

’We zullen moeten leren leven met personeelstekort’

’Verdubbel salarissen politici en ambtsdragers’