Het wordt tijd om eens wat minder te luisteren naar Greenpeace

Het verbod geldt voor de hele EU. De methode van Jennifer Doudna (Universiteit Berkeley) en Emmanuelle Charpentier (Max Planck Gesellschaft) maakt het mogelijk om heel gericht en precies een verandering aan te brengen in dna van een plant of dier. Laten we er chauvinistisch aan toevoegen dat zij zich hebben kunnen baseren op de ontdekking van de Wageningse toponderzoeker en Spinozaprijswinnaar John van der Oost, die de Cas-machinerie ontdekte als verdedigingsstrategie in bacteriën, en die ook wel eens genoemd werd als mede-kanshebber voor deze Nobelprijs. Dat aanbrengen van gerichte veranderingen in dna kan van groot nut zijn, omdat je een gendefect kunt repareren. Je kunt ook in de landbouw een gewas resistent maken tegen een pest (insect of schimmel) waardoor je de velden niet met giftige onkruidbestrijding hoeft vol te spuiten, en de opbrengst per hectare kunt verhogen. In de VS, Azië en Zuid-Amerika is het gebruik van genetisch gemodificeerde gewassen gebruikelijk, wat de landbouwers een groot voordeel biedt ten opzichte van hun collega’s in Europa. Frankenstein De reden om het te verbieden is de aloude discussie over ’genetische manipulatie’. De altijd alerte Greenpeace lobby, die zich hierbij gesteund weet door de kerken vinden dat je niet aan Gods Schepping mag knutselen en die voortdurend (net als bij kernenergie) weten te appelleren aan het gevoel dat de wereld vroeger beter was en dat we moeten voorkomen dat nieuwe technieken de wereld verprutsen, heeft er ook direct een lekker etiket op geplakt: Frankenstein Food. Met zo’n geslaagde pr-stunt stopt verder ook het hele gesprek: wij willen geen Frankenstein Food! Greenpeace heeft als core business het uitvoeren van pr-stunts, dit was er een. Al decennialang geldt het verbod in de Europese Unie. Ik heb hier vanuit mijn eigen wetenschappelijke werk nog indirect een geschiedenis mee. Kort voor de tijd dat Doudna en Charpentier hun werk deden, was ik betrokken bij een uitvinding die de Europese regelgeving omzeilde. Als je mijn naam googelt met de woorden ’target selected mutagenesis’ kom je de publicaties tegen. Het was, tót Doudna en Charpentier, in veel situaties de enig mogelijke methode om een gen te veranderen. De methode was dat je het natuurlijke proces van willekeurige mutaties versnelde. Met grootschalig snel aflezen van dna, wat toen net technisch mogelijk was geworden, kon je vervolgens heel snel bij bijvoorbeeld vijfhonderd nageslacht zien in welke genen mutaties zaten. Als je dan een mutatie had gevonden in het gen waarin je geïnteresseerd was, moest je een paar keer doorkruisen om alle andere mutaties weg te kruisen. Het was dus ongericht mutaties opwekken en naderhand de goede uitsorteren. Dat is volgens de EU-regels geen gerichte genetische manipulatie maar een vorm van klassiek ’fokken’, en daarom mocht het! Zoals gezegd is de techniek overbodig geworden door de zeer verfijnde methode waar nu de Nobelprijs voor wordt gegeven. Inmiddels mag in Europa de methode van Doudna en Charpentier onder strenge voorwaarden in de context van medisch relevant onderzoek binnen het laboratorium gebruikt worden. Maar alleen binnen het laboratorium; in de Europese landbouw mag ze niet toegepast worden, en gebeurt het nog steeds zoals ik beschreef. Bij het ontwikkelen van het coronavaccin beklaagde eerder dit jaar Bart van Zijll Langhout, hoofd van Janssen Campus Nederland, zich over de traagheid van de regels en dreigde volgens het FD de eerste tests in de VS te gaan doen (maar werd beloond met een uitzondering!). Voor de plantenveredelaars blijft het ondertussen een serieus probleem. Het zou mooi zijn als Europa, na de toekenning vanuit Zweden van de Nobelprijs voor deze twee topchemici, de zeer elegante methode waarbij je precies een positie in het dna verandert, erkent als een prachtige, vriendelijke, verfijnde manier om de kwaliteit en opbrengst van gewassen te verbeteren. Luisteren Meer opbrengst, dus minder beslag op land, met minder gebruik van bestrijdingsmiddelen, dus minder schade aan de natuur. Wie wil dat nu niet, behalve een paar activisten die nog nooit een boerderij van dichtbij gezien hebben? Misschien wordt het sowieso tijd om eens wat minder te luisteren naar Greenpeace, die levens van vissers in gevaar brengt door gigantische stenen te gooien op plaatsen waar ze ons dagelijks voedsel vandaan halen, maar stil blijven als diezelfde visserijgronden worden omgebouwd tot industrieterreinen vol windmolens. Ze zijn hypocriet in hun selectieve verontwaardiging, doen veel kwaad door het tegenhouden van de enige energievorm die CO2-uitstoot echt kan oplossen, kernenergie, en ze houden vooruitgang in de geneeskunde en in de landbouw tegen door de prachtige CRISPR-technologie van Jennifer Doudna en Emmanuelle Charpentier aan de Nederlandse wetenschap en gewassenveredelaars te onthouden.