Stikstof-irritatie op Landbouwministerie

De waarschuwing van CU-leider Gert-Jan Segers vorig jaar was helder. Achter de schermen zei hij tegen het kabinet dat de invoering van 2G voor de coronapas een brug te ver zou zijn. Toenmalig minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) zou elders in het parlement moeten aankloppen voor steun, de CU ging die niet leveren. Maar de noodzaak voor 2G verdween en uiteindelijk trok het kabinet het voorstel in. Exact wat Segers beoogd had. De CU is niet principieel tegen vaccineren. Maar de partijtop merkte in de coronajaren dat ook een deel van zijn achterban gevoelig bleek voor complottheorieën. Op de fractie kwamen verrassend veel mails binnen van mensen die boos waren over de coronakoers van het kabinet en er van alles achter zochten, wat de Kamerleden van de CU niet onberoerd liet. Vandaar de voortdurende pleidooien van de partij om een tweedeling in coronatijd te voorkomen. Verantwoordelijkheid Voor Segers cs. blijft regeren laveren. Toen hij na het beruchte 1 april-debat over ’functie elders’ pijlsnel VVD-voorman en beoogd premier Mark Rutte bij het grofvuil zette, werd hem dat ook in zijn achterban niet in dank afgenomen. De CU-leider moest op zijn schreden terugkeren, onder een overigens te prijzen motivatie dat zijn partij bereid is om verantwoordelijkheid te nemen voor het landsbestuur. Tegelijkertijd blijkt uit de jongste uitspraak van zijn congres dat de CU-achterban kritisch blijft op de kabinetsdeelname. De fractie werd nadrukkelijk aangeraden om bewindspersonen naar huis te sturen die de beloofde ’nieuwe bestuurscultuur’ niet waarmaken. Het wordt interessant om te zien of de fractie ook naar het eigen smaldeel in het kabinet durft te kijken als het op functioneringsgesprekken aankomt. Steen en been Zo wordt in de coalitie en in de ambtenarij steen en been geklaagd over de minister van Landbouw Henk Staghouwer (CU), die opvallend weinig vaart zou maken met meewerken aan het ambitieuze stikstofbeleid van het kabinet. VVD’er Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof) is als programmaminister belast met het maken van plannen daartoe, maar de uitvoering ervan zal voor een groot deel op het bordje komen van de boeren en dus bij Staghouwer. Wat niet helpt is dat Van der Wal en Staghouwer de afgelopen maanden twee totaal verschillende bestuurders blijken. De een vergelijkt de verschillen tussen hen als die tussen Venus en Mars; de ander signaleert hoe de voormalig gedeputeerde Staghouwer nog maar amper kan geloven dat hij minister is geworden. Maar uit CU-kring klinkt dat de bewindsman wellicht langzamer op gang komt, maar op de lange termijn betrouwbaarder werk levert dan een hard van stapel lopende Van der Wal. Kortom: onderlinge irritatie en wanklanken op een van de belangrijkste dossiers van Rutte IV. Zondebok VVD, D66 en CDA hebben natuurlijk een belang bij het aanwijzen van een zondebok op het lastige dossier. De woonplannen van CDA-minister De Jonge (Volkshuisvesting) lopen vast als er vanwege stikstof niet gebouwd kan worden. D66 wil de bijl in de veestapel. De VVD ziet de opdracht van haar minister Van der Wal mislukken als Staghouwer niet meewerkt. Het is de vraag hoe toekomstige generaties zullen terugkijken op een tijd dat een land zichzelf economisch en qua voedselproductie aan de leiband liet leggen, nadat gesubsidieerde belangengroeperingen erin waren geslaagd de rechter te laten besluiten wat ze politiek niet voor elkaar kregen. Het kabinet is hierover ook gefrustreerd, maar kan er volgens een betrokken minister bijna niets meer tegen beginnen ’zolang we in een rechtsstaat leven’. Het enige alternatief is dat andere belangengroepen met hetzelfde doorzettingsvermogen als in klimaat- en stikstofzaken ook naar de rechter stappen en voor hun belangen gaan opkomen. Die kans wordt uiterst klein ingeschat. Wel wordt nog gehoopt op enig soelaas van Europa over landbouwbeleid. Staghouwer, zo klinkt in de coalitie, zou in Brussel hard moeten lobbyen om een uitzonderingspositie voor Nederland te krijgen vanwege beperkende geografische en demografische omstandigheden, die bijvoorbeeld verschillen van minder dichtbevolkte en (oer)natuurrijkere Europese landen. Maar na gesteggel over onder meer pulsvangst kijkt Brussel niet meer zo welwillend naar verzoeken van onze bewindslieden op landbouw en visserij. Papieren werkelijkheid Vooralsnog sorteert het kabinet voor om de papieren werkelijkheid die het stikstofbeleid is geworden te realiseren door boeren snel en gedwongen uit te kopen. Daarvoor moet geput worden uit 25 miljard euro aan geleend geld. Eerste uitgelekte streefcijfers van zeventig tot tachtig procent verminderde stikstof-neerslag rond bepaalde gebieden verraden een ongekende ingreep, die naar verwachting deze week bekend wordt. Provincies worden met de uitvoering belast, maar reken maar dat het kabinetsbesluit ook een horrorscenario oplevert voor de minister belast met boerenzaken. Zo bezien kan de oproep van het CU-congres wel eens tot uitlokking leiden. Als de kleinste regeringspartij besluit om bewindspersonen sneller naar huis te sturen, zullen de drie coalitiegenoten over CU’er Staghouwer niet milder gaan oordelen. En ook niet louter achter de schermen, zoals nu.

Stikstof-irritatie op Landbouwministerie

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

’We zullen moeten leren leven met personeelstekort’

’Verdubbel salarissen politici en ambtsdragers’

’Hou op met deze sekspropaganda’

’Eigen grenzen leren kennen zo waardevol’