’Op woekeraars in woede zit niemand te wachten’

’Bij de beelden van George Floyd in de laatste acht minuten van zijn leven kun je moeilijk iets anders dan woede voelen. Niet alleen omdat je ziet dat de man ongewapend is en je hebt begrepen dat hij weinig meer op zijn geweten heeft dan – bewust of onbewust – betalen met een vals bankbiljet. De woede wordt versterkt door de aanblik van een politieagent met zijn knie op Floyds keel, en diens alsmaar herhaalde: I can’t breathe… De woede is compleet als je weet dat in de VS al honderden jaren ongewapende zwarte mannen (of vrouwen) worden gedood door gewapende blanke mannen. Waarbij die laatsten ook nogal eens agenten zijn. Radar Het is indrukwekkend te zien hoeveel mensen in Amerika en ook in Nederland vanuit deze woede de straat op zijn gegaan. Blijkbaar hebben velen een radar voor recht en onrecht. Je zou bijna gaan denken dat de meeste mensen deugen. Probleem van de woede is dat je er niet helderder van gaat nadenken. Dat zien we ook bij de toeschouwers. In het kabaal van de voorbije weken zouden we haast vergeten dat drie-, vijf- of tienduizend luidruchtige demonstranten niet per se Nederland vertegenwoordigen, zelfs niet wanneer ze bijgevallen worden door BN’ers als Georgina Verbaan, Ronnie Flex of Memphis Depay. En hoe terecht de woede van de huidige demonstranten ook mag zijn: ze hebben niet automatisch gelijk. Black Lives Matter en Kick Out Zwarte Piet lijken althans hun gevoel voor proportie kwijt te zijn. Je hoort ze geen punt maken tegen degenen die verreweg de meeste ’mannen van kleur’ verwonden of doden: andere gekleurde mannen, in bendeoorlogen of ruzies die met wapens worden beslecht. Vooroordelen Het is ironisch (en tragisch) dat vandaag de dag raciale vooroordelen niet alleen te vinden zijn bij mannen met witte puntmutsen, heren met een hakenkruis op hun bovenarm of ’foute’ politieagenten; maar ook bij zwarte en blanke extremistische ’antiracisten’, soms zelfs bij de goedwillende jongens en meisjes die ze in hun kielzog meetrekken, gedreven door volledig terechte woede over de dood van George Floyd. Voor een deel klopt het dat etnische minderheden voortdurend slechte kaarten krijgen toebedeeld, maar om dat institutioneel racisme te noemen, te linken aan Zwarte Piet en dit alles toe te schrijven aan het systeem, getuigt van slordig denken. Broeder Een combinatie van overmaat aan woede en tekort aan werkelijkheidszin horen we in de herhaalde oproep tot ’witten’ om te tekenen bij het kruisje ’racist’. Ik ben niet je witte, het blanco vel waarop jij je onvrede kunt projecteren. Maar ik kan wel je broeder zijn, een medemens of zelfs een medestrijder. Ook mij drijft woede. Die kwaadheid kan een begrijpelijk en noodzakelijk begin zijn; ik zou haar graag cool en kalm serveren aan de juiste geadresseerden en om de goede redenen. Dus laten we excessief politieoptreden even serieus aanpakken als bendegeweld en drugscriminaliteit. Laten we discriminatie op de arbeidsmarkt nog verder terugbrengen dan we de voorbije decennia al hebben gedaan. En laten we vooral oog houden voor die crises die ons allemaal, blank of zwart, tot handelen moeten aanzetten: die van de pandemie, die van de economie, en die van het klimaat. Woekeraars in woede kunnen we daarbij missen als kiespijn.’ Remko van Broekhoven is politiek filosoof en schrijver