Als VVD-fractie poot stijf houdt, zal Rutte hel en verdoemenis prediken

Een fractievoorzitter kon dinsdag niet langer van het hart een moordkuil maken. ’Heb je de vergadering van de Commissie voor de Werkwijze gevolgd? Wat een totaal gebrek aan gezag!’, las de app. In die bijeenkomst wordt doorgaans over de parlementaire paperclips gediscussieerd. Nu kon er voor het eerst over het onderzoek naar oud-preses Khadija Arib worden gesproken. En hoewel voorzitter Vera Bergkamp vooraf gewaarschuwd was voor een tot de tanden toe gewapende Kamer, liep de vergadering volledig uit de hand. Niet alleen was haar duo-rol als de opdrachtgever van het onderzoek en als ordebewaker van deze vergadering ongelukkig. Ze wist zich duidelijk geen raad met de vele vragen en de ontregeling die verschillende Kamerleden wisten te veroorzaken. Zelfs het verwijt van PVV’er Gidi Markuszower dat Bergkamp zich met het onderzoek naar haar voorganger een ’politieke sluipmoordenaar’ had getoond, leek de andere aanwezige Kamerleden niet veel meer te doen. Ze hadden zelf zoveel vragen en wantrouwen richting de voorzitter geuit, dat weinigen zich geroepen voelden Markuszower echt aan te pakken om zijn gescheld. Puinhoop Uit de puinhoop die het debat werd, kwam voort dat Bergkamp en het presidium bij zichzelf te rade moeten gaan of het onderzoek moet worden doorgezet nu Arib Den Haag heeft verlaten. Een stemming hierover van de hele Kamer is niet langer ondenkbaar. Naar verluidt raakte het presidium na het debat dan ook verdeeld over de vraag of het onderzoek moest worden gestopt, wat een breuk zou betekenen met de tot nu toe unanieme koers rond het onderwerp. Een uitkomst zou kunnen zijn dat men de pijlen niet meer op Arib richt, maar de energie steekt in het opzetten van een goed parlementair raamwerk. Dat zou klagers en beklaagden in de toekomst moeten beschermen tegen het amateurisme dat we nu zien. Den Haag zag dinsdag evenwel de zoveelste manifestatie van een Kamerlid dat in de voorzittersrol nu al anderhalf jaar boven haar macht bokst. Iedereen ziet het wekelijks gebeuren. Een preses die gezag mist en dus de verkeerde vrouw of man op de verkeerde plaats is, verdwijnt evenwel niet zomaar van het toneel. Zelfreflectie ontbreekt en dus ligt haar lot in handen van haar D66. De ervaring leert echter dat die partij pas als laatste in actie komt om het onvermijdelijke te aanvaarden. Crisis Zachte heelmeesters kennen ze overigens ook bij de buren van de VVD, waar het (gebrek aan) leiderschap van fractievoorzitter Sophie Hermans in het asieldossier haar partij in crisis stort. Want wie op zondagavond door de eigen fractieleden een onderhandelingsresultaat over zo’n precaire kwestie in de prullenbak gekieperd ziet worden, kan niet anders dan twijfelen aan de eigen geschiktheid voor de baan. De vraag dringt zich op met welk mandaat zij eigenlijk aan het onderhandelen is geslagen. Een verwachtingspatroon dat binnen een fractie zo uiteenloopt etaleert kortsluiting, die Hermans’ positie zichtbaar verzwakt, ook bij verdere onderhandelingen. Want wat is voor D66, CDA en CU haar woord nog waard? Nu moet zelfs Mark Rutte langskomen in de fractievergadering, om de gekozen volksvertegenwoordigers van de VVD kennelijk in het gareel te schoppen. Hoe hij dat zal doen, laat zich raden. Er zal hel en verdoemenis gepredikt worden voor het geval de fractie de poot stijf houdt. Een aftreden van de eigen staatssecretaris Eric van der Burg, Ruttiaanse bezweringsformules dat hij er ’alle vertrouwen in heeft’ dat het allemaal wel goed komt rond asiel, zelfs de onvermijdelijkheid van een kabinetscrisis zal hij uitspreken op het moment dat de fractie zich blijft verzetten tegen het zoveelste tekenen bij het kruisje dat de premier van de Kamerleden verlangt. Want in deze crisistijd zou het toch onverantwoordelijk zijn om het kabinet te laten vallen. En dit terwijl Rutte niet VVD-Kamerleden moet overtuigen, maar omgekeerd. Hermans zit er immers niet om het belang van het kabinet te verdedigen, maar juist om het kabinet scherp te houden en bij te sturen. Zo werd het de kiezers althans verteld toen hen nog dualisme en ’nieuw elan’ beloofd werd. En toen Hermans zo boos werd op het moment dat iemand haar verweet de tassendrager te zijn van Rutte. Dichtbij de VVD-politica klinkt dat het zijn van een boegbeeld niet bij haar past. In Den Haag prijst men voornamelijk haar capaciteiten achter de schermen. Kijkend naar de visite die Rutte dinsdag aan de fractie brengt nu het echt spannend wordt, is dat compliment ook aan inflatie onderhevig. Gênante recensies ’Papa Rutte’ moet haar nu komen helpen, zeggen ze in haar eigen fractie over Hermans. Dat dergelijke gênante recensies naar buiten komen na twaalf jaar strakke teugels, onthult houtrot in het fractiejuk. Nu ook in de VVD het niet langer een uitgemaakte zaak is dat Rutte opnieuw lijsttrekker moet of zal worden bij volgende verkiezingen, begint bij liberale volksvertegenwoordigers het besef door te dringen dat je het in het huidige politieke klimaat niet meer redt met stoere taal alleen. Die kunnen kiezers elders ook wel horen. Het is voor hen tijd om te leveren, wat niet hetzelfde hoeft te zijn als regeren. Luister ook naar politiek commentator Wouter de Winther in de wekelijkse podcast Afhameren:

Als VVD-fractie poot stijf houdt, zal Rutte hel en verdoemenis prediken

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

Nu ingrijpen om nieuwe bankencrisis te smoren

’We zullen moeten leren leven met personeelstekort’

’Verdubbel salarissen politici en ambtsdragers’

’Hou op met deze sekspropaganda’