Stille ambities bij opkomende PvdA

In de peilingen gaat het goed met de sociaaldemocraten, wat in de coalitie tot ergernis en jaloezie leidt. Zo wordt erop gewezen dat de PvdA op tal van terreinen aan het draaien is dat het een lieve lust is. Wie de recente verontwaardiging over zorg en onderwijs uit de PvdA-fractie hoort komen, zou inderdaad bijna vergeten dat de sociaaldemocraten de afgelopen jaren aan de knoppen zaten bij grote hervormingen en verwoestende bezuinigingen aldaar. In het kabinet wordt gefoeterd dat de PvdA nu een schaamteloze claim op extra geld voor leraren legt. Een minister spreekt van ’Asschers oplichterij’. Die wijst er op dat de coalitie veel meer geld voor leraren heeft uitgetrokken dan de PvdA in haar verkiezingsprogramma had staan. Maar niemand die het daar ooit over heeft: Asscher komt ermee weg. In de vorige coalitie werd Asscher reeds toverkracht toegedicht. De VVD-omschrijving van de PvdA’er als’ zo glad als een paling in een emmer snot’ klonk wellicht wat cru, maar onthulde stiekem een ontzag voor de manier waarop de toenmalige vicepremier politiek bedreef. Weinigen kregen grip op hem. Bubbel Als Kamerlid is hij wel wat veranderd. Liet hij zich als minister nog omringen door een entourage van bewonderaars, tegenwoordig weet hij dat hij voor breed politiek succes ook buiten de Amsterdamse PvdA-bubbel moet kijken. De sociaaldemocraat oogst lof om zijn oorspronkelijke debattechniek, waarin hij zonder spiekbriefjes redevoeringen houdt vanaf het katheder van de Tweede Kamer. Asscher weet ook precies wanneer hij moet duiken, zoals bij het debat over de Iraakse burgerdoden. Als vicepremier was hij medeverantwoordelijk voor de foutieve informatie die zijn kabinet naar de Kamer stuurde. Toch is niet iedereen er van overtuigd dat Asscher de gedoodverfde leider van de PvdA blijft. Frans Timmermans, zo wordt in de fractie gefluisterd, geldt nog steeds als iemand met een ontembare geldingsdrang en ambitie. De Eurocommissaris is in Brussel als vicevoorzitter toch met een troostprijs opgescheept, hoe het elders gepikte predicaat ’klimaatpaus’ ook een belangrijke indruk moet wekken. Timmermans wil hogerop. Altijd. Grootheidswaan De oud-minister is nogal eens grootheidswaan verweten tijdens zijn Haagse tijd. Zo weigerde hij volgens partijgenoot Ronald Plasterk een half jaar zijn Kamerlidmaatschap uit te voeren, omdat hij niet tevreden was over de portefeuille die de fractietop voor hem bedacht had. Ook vond hij het staatssecretariaat van Buitenlandse Zaken te min. Interessant was zijn optreden in Buitenhof eerder deze maand. De PvdA’er praatte met passie over zijn nieuwe Brusselse milieuklus. Maar gevraagd naar zijn mislukte gooi naar het voorzitterschap van de Europese Commissie, sprong een kast vol verdriet en teleurstelling open. Zuchtend zei hij dat het hem de hele zomer had gekost om ’er overheen te komen’. „Het deed gewoon pijn”, jammerde de Limburger. „Bijna de gouden medaille en uiteindelijk dan toch zilver.” Maar zijn PvdA was de grootste geworden bij de Europese verkiezingen en dus ging hij door. „Dat is voor mij de beslissende factor geweest.” Hoe de Nederlandse kiezer over hem oordeelt blijft dus enorm belangrijk voor de Eurocommissaris. En terecht: tot nu toe bracht niet Asscher, maar Timmermans de PvdA de enige echte overwinning sinds het pak rammel van 2017. Het viel dan ook op dat Asscher na de Europese winst van de PvdA bij het kabinet onmiddellijk pleitte voor de hoogste Brusselse functie voor Timmermans. Royalty De rode leider denkt al volop na over de volgende Kamerverkiezingen en wie dan de gezichten van de PvdA moeten worden. Zo is Ahmed Aboutaleb in beeld, de prins van Rotterdam, waar al jaren van wordt aangenomen dat hij terug wil naar de Trêveszaal. Mits hij natuurlijk gevraagd wordt; zo gaat dat bij politieke royalty. Zijn verklaring om nog ’een poos’ burgemeester van de havenstad te blijven, doet vermoeden dat hij een nieuwe termijn niet zal volmaken. Is dat even toevallig. Ook de Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch kan op buitengewone interesse rekenen van de PvdA-top. Met de steun van deze oude vrienden kan Asscher zijn positie in de PvdA versterken. Timmermans heeft door de jaren heen minder prominente fans gemaakt in de partij. Steunpilaar Diederik Samsom is er overigens wel een. Hij helpt Timmermans in Brussel bij de Europese klimaat-encycliek, de ’green deal’. Hij zat eigenhandig tot in de late uurtjes aan het stuk te schrijven. Samsom blijft Samsom. Ook van hem verwachten meerdere PvdA’ers op termijn een terugkeer naar Den Haag, in een kabinet. Als de PvdA in 2020 goed blijft scoren in de peilingen, komt het centrum van de macht weer binnen handbereik. Dan zullen ontluikende ambities bij PvdA-toppers ook steeds zichtbaarder worden.