Rechtse tv maakt karikatuur van zichzelf

Rare term: ’rechtse televisie’. Is niet iedereen gebaat bij televisie die het ideologische hokjesdenken ontstijgt? Er is een Publieke Omroep nodig met programma’s die linkse en rechtse thema’s combineren, waar deskundigheid en feiten boven stigmatiseringsangst en ideologische correctheid staan. Was dat altijd zo, dan zou er geen behoefte bestaan aan ’rechtse televisie’. ’Rechtse televisie’ staat voor vrijwel alle hachelijke kwesties rond de multiculturele samenleving die onvoldoende belicht zijn. Immigratie, integratie, segregatie, islamisering, radicalisering, de kloof tussen burger en overheid, de zelfingenomenheid van de bestuurlijke elite, de behoefte aan een bindend nationaal verhaal, de opgedrongen culturele veranderingen in de samenleving. Er is behoefte aan omroepen die deze thema’s serieus en diepgaand onderzoeken. Uiteraard komen ze nu ook wel aan bod, vaker dan voorheen. Talkshows als Pauw en Jinek zijn realistischer geworden; pluriforme sprekers schuiven daar nu aan. Talkshow M en De Nieuwe Maan betreden met lef en open vizier het publieke debat. Maar belangrijke en populaire programma’s als Buitenhof en De Wereld Draait Door hebben jaar in jaar uit getoond hoe je rechtse onderwerpen met minachting en onwil plichtmatig oppakt en ter plekke bagatelliseert. Niet alleen door de keuze van deskundigen en de samenstelling van de gasten, waarbij rechts altijd in het defensief werd geduwd door een linkse meerderheid. Maar ook door de onnozelheid van presentatoren in gesprekken over islamisering, segregatie of nationale identiteit. Onvoorstelbaar hoe beaat ze interviewden over bekende feiten; alsof de journalist van dienst het vies vond om (rechtse) kennis van zaken te hebben. Als dat je vertrekpunt is, is het logisch dat het tv-landschap polariseert met de opkomst van ongezouten rechts. Hoe verging het rechts op de buis? PowNed bracht met PowNews echte vernieuwing, die dwars door het opgelegde Haagse pandoer prikte. Een verademing. De roze microfoons hielden zich niet aan fatsoensregels en daar werd schande van gesproken, maar die brutaliteit was nodig. In een beschermde biotoop waar spindoctors alles wat krom is in houten taal proberen recht te breien, lukte het de roze microfoon politici te ontregelen, hypocrisie te ontmaskeren, fouten te tonen. Helaas is de roze omroep een schim van zichzelf geworden. Het rechtse geluid uit de Hofbar van Rutger Castricum is het volkse geluid dat je tegenwoordig vaker op de buis kunt zien. Het verdwenen Jensen was een orgie van platvloersheid. Als een programma alle negatieve clichés over rechtse televisie uitventte, dan Jensen. Journalistiek zwak, afgestompt, ordinair, onkritisch, een bevestiging van rechts slachtofferschap, een klaagspektakel van eeuwig verongelijkten. Jensen maakte van rechtse televisie de kwalijkste karikatuur mogelijk. Het gaf de kijkers het gevoel dat rechts publiek klapvee is dat zich gewillig laat manipuleren. Maar denk niet dat het keuriger WNL veel verder afstaat van het Jensengevoel ten opzichte van de kijker. Het contrast tussen radio en televisie is bij die omroep verbijsterend. Zo genuanceerd, veelzijdig en diepgaand op WNL-radio geopinieerd en geïnterviewd wordt, zo oppervlakkig en angstig voor intellect is WNL-televisie. De WNL zondagochtend is een pr-show voor VVD-oldtimers en voorspelbare BN’ers. Hoe lang heeft een omroep nodig om te beseffen dat Neelie Smit Kroes niks zinnigs te bieden heeft? Hoe is het mogelijk dat een ervaren journalist als Rick Nieman schaapachtig lacht wanneer Thierry Baudet provocerend de leugen verkoopt dat er niks aan de hand is rond Brexit in Engeland? Of als Theo Hiddema zijn gebruikelijke chagrijn, vormgegeven in lang en pretentieus gemompel, komt etaleren? Zelfs Harry Mens, maker van de show voor geldmensen, durft de zelfgenoegzame mopperaar Hiddema meer tegengas te geven. Kortom: rechtse televisie gaat niet ten onder omdat er geen publiek voor zou zijn. Het mislukt, wat kijkcijfers of wat de herkenbare inhoud betreft, juist door publieksonderschatting. Zwelgen in rechtse thema’s biedt maar kortstondig voldoening. Bevestiging van het eigen rechtse gelijk, werpt niet lang vruchten af. Een omroep moet meer willen. Je kijkers behandelen als zwakkeren van geest die niet meer zouden aankunnen dan simpele uitleg en gebulder, is het grootste misverstand. Ook het volkse geluid hoeft geen dom geluid te zijn – daarin schuilt een vooroordeel. Ook rechtse kijkers hebben genuanceerde duiding, perspectief, verheffing uit woede en ontevredenheid nodig. Ook daar hoort het intellectuele gesprek dat zo makkelijk toegeschreven wordt aan een vervreemde elite. Er is niets elitairs in het serieus nemen van je kijkers. Wie dat niet wil, laat rechts evengoed in de kou staan als links dat deed. Rechts mislukt doordat het nooit echt losgekomen is van linkse televisie. Het wordt gemaakt als een bekrompen antwoord erop en dat is niet iets dat menig geteisterde kijker langdurig wil aanzien. De uitknop is een mensenrecht.