Je kunt een kokosnoot niet door een trouwring duwen

En dan ga ik eerst uitleggen waarom ik een hechte Europese samenwerking belangrijk vind; individuele lidstaten zijn op het wereldtoneel loslopend wild. Italië is qua omvang een Chinese provincie en Nederland heeft evenveel inwoners als Istanbul. Europa is ook een mensenrechteneenheid die gezamenlijk meer gewicht in de schaal legt waar het gaat om op te komen voor dissidenten en onderdrukten elders. EU kan spierballen tonen De EU is idealiter een stevige statenbond die spierballen kan tonen en nuttige zaken kan regelen zoals het afstemmen van spoornetwerken en het waarborgen van rechten van mens en dier. Maar een levensvatbare EU is niet iets dat lijkt op een bondsstaat. Daar is namelijk geen draagvlak voor. En nogmaals, om hierboven genoemde redenen ben ik voor een hechtere en effectieve samenwerking maar je kunt een kokosnoot niet door een trouwring duwen. Hoeveel influencers en microfoons je ook ter beschikking hebt. Een gewenste mening breng je naderbij door argumenten. Dwang werkt averechts. Dat diegenen die goed uitgerust zijn voor een globaliserende wereld baat hebben bij de EU is duidelijk. Ze spreken voldoende starbucks-engels en hebben de middelen om te reizen. Zelfs wanneer er een flinke vliegtaks komt. Zij zijn de anywheres, zij die nooit migrant maar hoogstens expat zullen zijn. Ook de minder kansrijken hebben in veel opzichten baat bij een sterke EU. Al is dat voor een groot deel van hen minder evident. 95% van de Europeanen leidt namelijk een lokaal leven; zij zijn de zogenaamde somewheres. Een somewhere heeft meestal een high sweat-low income job. Soms is hij migrant. Vaak woont zijn familie al generaties op één plek. In ieder geval is hij in sterke mate lokaal gebonden. Slechts een klein percentage Europeanen, bijvoorbeeld die met een wetenschappelijk of cultureel profiel, is voldoende anywhere, voldoende internationaal georiënteerd en heeft genoeg keuzevrijheid om zich veilig te voelen bij internationalisering en bestuurlijke schaalvergroting. Draagkracht evenzeer een factor als technologie Die werkelijkheid dicteert dat je er niet komt met het afschaffen van referenda of andere kroonjuwelen der bestuurlijke vernieuwing. Die werkelijkheid dicteert dat je geen omgeving moet nastreven waarin er niet vrijelijk kan worden nagedacht over bijvoorbeeld de beste klimaatoplossingen, waarbij draagkracht evenzeer een factor is als technologie. Zo’n omgeving leidt tot verdere verwijdering en het afbrokkelen van steun voor een noodzakelijk geopolitiek project als de EU. Het leidt tot het unheimliche gevoel bij mensen dat ze onvoldoende te zeggen hebben over hun bestuur. Het leidt tot het gevoel dat een gezichtsloze overheid grotere controle nastreeft over de burger, zijn leven en zijn uitgaven. Maar vooral tot het gevoel dat de overheid haar burgers niet vertrouwt. Dat gevoel leidt makkelijk tot opkomst van populistische anti-institutionele partijen in Europa. Ik wil best in de nabije toekomst wat traantjes helpen drogen als de stoute burger weer eens, al dan niet misleid door nepnieuws, niet zo heeft gestemd als men in het hoogopgeleide deel der natie graag had gezien. Maar liever waarschuw ik zo af en toe vooraf. Tegen beter weten in.