’Vooral nieuwkomers ten prooi aan heroïne’

„Heroïne maakt een comeback. Een bolletje bruin is tegenwoordig weer even makkelijk verkrijgbaar als een halfje bruin. Cijfers geven een veel te positief beeld van het aantal probleemgebruikers van harddrugs zoals heroïne en crack. Het aantal aanmeldingen in onze kliniek is in de afgelopen twee jaar bijna verdrievoudigd. Omdat deze groep harddrugsgebruikers is ondervertegenwoordigd in onderzoeken en er een toename is van nieuwe gebruikers, wordt het probleem ernstig onderschat. Mensen komen weer in aanraking met heroïne en andere opiaten doordat er vaker zware medicijnen worden voorgeschreven, zoals recent ook in deze krant te lezen viel. Bijvoorbeeld in geval van chronische ziekten. In 2018 kregen 485.000 Nederlandse patiënten oxycodon voorgeschreven, tegenover 100.000 tien jaar daarvoor. Bij aanhoudend gebruik treedt gewenning op, waardoor steeds hogere doseringen nodig zijn voor eenzelfde roes. En omdat die hoeveelheden niet worden voorgeschreven, gaan sommigen op zoek naar een goedkoper alternatief, zoals heroïne of methadon. Wij signaleren ook een nieuwe groep probleemgebruikers, namelijk vluchtelingen en Nederlanders van buitenlandse komaf. Autochtone Nederlanders zijn vaak bang voor heroïne. Voor hen staat heroïne gelijk aan junks, onder een brug slapen, naalden en straatprostitutie. Nieuwe Nederlanders hebben die associatie niet. Vluchtelingen die pijn en trauma hebben, krijgen zware pijnstillers om dat te verlichten. Maar ook allochtonen die ziek worden door sociaalmaatschappelijke problemen, krijgen soms zware pijnstillers voorgeschreven. Of nemen ze mee uit hun thuisland, waar het makkelijker te krijgen is. Opioïden, zoals oxycodon en fentanyl, staan bekend om hun effectieve werking tegen hevige pijn, maar ze zijn ook heel verslavend. Oxycodon is anderhalf tot twee keer zo sterk als morfine, fentanyl wel honderd keer. De werking is te vergelijken met die van stoffen als morfine en heroïne: het zorgt voor een roes. Bij de stationsgebieden in de grote steden is heroïne heel simpel te scoren. Maar eenmaal verslaafd aan dit soort harddrugs, komen mensen er niet makkelijk vanaf. Daarbij is het gevaarlijk en bijna onmogelijk om zonder begeleiding af te kicken. Bij een ernstige verslaving aan deze middelen is in eerste instantie klinische opname noodzakelijk om lichamelijk te detoxen. Dit moet wel worden gecombineerd met ambulante verslavingszorg die de verslaafde voorbereidt op terugkeer in de maatschappij. Anders is de kans op terugval groot. In het tv-programma Het Rotterdam Project van Beau van Erven Dorens werd onder andere de aan heroïne verslaafde Patrick gevolgd. Hij is afgekickt in een verslavingskliniek in Zuid-Afrika. Maar die opname was niet afdoende, aansluitend is hij nog drie maanden bij ons in avondbehandeling geweest. Afkicken is een langdurig, heftig proces en lukt lang niet iedereen. Het zou helemaal niet zo ver moeten komen. Daarom pleit ik voor meer voorlichting vanuit de overheid over de gevaren van heroïne. Het antidrugsbeleid van eind jaren 80, begin jaren 90 heeft heel goed gewerkt. Wie herinnert het zich niet de ex-verslaafde die langskwam op school om zijn verhaal te doen. Ook deze maatregelen moeten een comeback krijgen. Want als we niet uitkijken, gaan we Amerika achterna, dat al jarenlang geteisterd wordt door een verslavingscrisis. Morris van Dijk is manager centraal aanmeldpunt bij ggz-instelling Ready for Change, onderdeel van Zorg van de Zaak