De giftige cancelcocktail van Monique Smit & Co

Een hetze aangejaagd uit extreemrechtse en hyperconservatieve hoek, uitvergroot tot bizarre proporties door derderangs BN’ers met veel volgers op sociale media, en uitgevoerd door online doodsbedreigers. Zie hier de giftige cancelcocktail van afgelopen weekend. Het leek marginale ophef: een paar mensen op Twitter en Instagram die begonnen te tieren over de schrijver van het gedicht voor de kinderboekenweek: Pim Lammers. De ophef: deze man, die leuke en populaire kinderboeken schrijft, had acht jaar geleden een verhaal geschreven voor volwassenen dat gaat over een jonge jongen die gegroomed wordt door een volwassen trainer. Complottheorie Citaten uit dit verhaal werden vorige week verspreid met de boodschap dat de schrijver ervan met dat verhaal ’pedofilie normaliseert’. Dat begon met de website Gezin in gevaar. Een campagne van de radicale katholieke beweging Civitas Christiana. Anti-homo en anti-abortus en bekend van statements als: „Ons christelijk geweten roept op tot verzet tegen de aanvallen op het gezin.” De complot-influencers die geloven dat de wereld wordt beheerd door een satanische elite die ritueel misbruik van kinderen op wereldwijde schaal organiseert, speelden een grote rol in de onrust. Model Kim Feenstra sloeg wild om zich heen naar aanleiding van de verknipte citaten op sociale media. Zij gelooft in ’Pizzagate’, zo liet ze in comments op Instagram weten in reactie op mensen die de ophef wat overdreven vonden. Pizzagate is een meermaals debunkte complottheorie waarin wordt geloofd dat ’pizza’ code is voor kindermisbruik. Online tiert deze internationale theorie welig en in de VS ging er al iemand met een geweer een pizzarestaurant binnen omdat hij geloofde dat er een pedo-ring in de kelder van de zaak zat. Wat bleek: de zaak had niet eens een kelder, laat staan dat er een aan de machtigen der aarde gelieerde pedo-ring op heterdaad werd betrapt. Ervaring vriend Kim Feenstra was niet de enige om relevantie verlegen zittende influencer die zich opeens veel zorgen maakte over de acht jaar oude tekst van Pim Lammers. Ook Monique Smit voelde zich geroepen haar duizenden volgers een bloeddorstige hetze te laten uitvoeren onder het mom van zogenaamd ’opkomen voor kinderen’. En laten we eens kijken naar het desbetreffende verhaal van Lammers dat tot zo veel hysterie leidde. Het beschrijft de aantrekkingskracht van een jonge jongen op zijn oudere trainer. Lammers baseerde het verhaal op de ervaring van een vriend. En wat in het verhaal wordt beschreven, heeft met verheerlijking van pedofilie niks te maken. Het gaat over een jongen die buiten de groep valt, positieve aandacht krijgt van iemand waar hij tegenop kijkt en verwarrende gevoelens ervaart en van daaruit wordt gegroomed. Ondertussen ziet de omgeving niks van wat voor kwalijks er hier onder hun ogen gebeurt: „Bijna iedereen uit zijn team heeft zijn vader of moeder meegenomen, goedkeurend kijken ze naar hun kind. Niemand ziet de reservebank”, zo beschrijft Lammers. Bloeddorstig Maar wie boeit twee seconden nadenken over andere interpretaties? Voor bloeddorstig internetvolk dat ervan overtuigd is geraakt – dankzij hysterische moeders à la Feenstra en Smit op Instagram – dat er achter werkelijk elke boom een pedo schuilt, waren een paar posts genoeg om de schrijver aan de hoogste boom op te knopen. En wie kan er boos worden op mensen die kinderen willen beschermen? Dat is het schild van waarachter dit soort mensen hun rabiate honger naar boosheid, likes en relevantie uitbraken. Nu is fictie sowieso een vrij domein, waar het belachelijk is om de schrijver te vereenzelvigen met wat hij schrijft. Iemand die literaire moordthrillers schrijft, is immers ook geen seriemoordenaar, zelfs al moet de schrijver in het hoofd kruipen van de seriemoordenaar. Maar in dit specifieke geval gaat het bovendien ook nog eens in de verste verte niet om verheerlijking van pedoseksualiteit, maar om het tonen van de complexiteit van hoe dit soort grensoverschrijding plaatsvindt. Onder het oog van anderen. Medeplichtig Het laat juist de reden zien waarom minderjarige slachtoffers van misbruikers zich later soms schuldig en medeplichtig voelen aan het misbruik: omdat ze medeplichtig worden gemaakt. ’Je wilde het toch zelf?’, ’jij vond het toch ook spannend?’ Om te begrijpen hoe misbruik kan gebeuren, en dus om het in de toekomst beter te kunnen voorkomen, is het heel zinvol om goed en genuanceerd en waarheidsgetrouw te beschrijven hoe zo’n proces kan werken. Wat Smit & Co daadwerkelijk doen, heeft dus niks met begrip of opkomen voor slachtoffers te maken. Erger nog: zij denken dat er in het verhaal wordt beschreven dat deze jongen zijn misbruik prettig vindt. Precies de reden waarom slachtoffers zich schamen en medeplichtig voelen: dit oordeel is wat ze vrezen. Ontlezing Deze ontsporing kan niet los worden gezien van de ontlezing in onze samenleving. Complotdenkers snappen überhaupt het verschil tussen fictie en werkelijkheid niet. Maar het probleem is breder: fictie, stijlfiguren zoals hyperbolen of ironie, worden steeds minder begrepen. De legendarische Amerikaanse schrijver Bret Easton Ellis zei het dit weekend al in De Telegraaf: „Voor mijn gevoel leven we in een nieuwe puriteinse tijd. Mensen nemen alles heel letterlijk, ze snappen niet meer wat een metafoor is. Ze begrijpen niet dat schrijven over een vrouwenhater geen daad van vrouwenhaat is. Of dat schrijven over een racist geen daad van racisme is.” In deze nieuwe tijd scoren Nederlandse kinderen en zelfs Nederlandse pabo-studenten bovendien nog eens éxtra laag als het gaat om begrijpend lezen. Triest. Pim Lammers trok zich terug vanwege de doodsbedreigingen. Maar daarbij bleef het niet. Collega-schrijvers die het voor hem opnamen, werden ook met de dood bedreigd. Jacques Vriens kreeg te horen dat ’jullie allemaal vandaag nog worden opgehangen’. En zo kan iedereen blijkbaar op elk moment slachtoffer worden van mensen die zich graag van de domme houden, verveelde mensen die leven voor dit soort ophef en mensen die simpelweg kwaadwillend zijn. Kamervragen Kamerlid Wybren van Haga spande de kroon met zijn potsierlijke Kamervragen. De huisjesmelker die zijn huurders uitknijpt, de man die door de VVD werd uitgekotst vanwege zijn wangedrag, die dronken achter het stuur zat, moet ergens een sympathiesnaar raken. Dat deed hij eerder al bij de antivax-types, door meermaals leugens uit te dragen over vaccins en coronagerelateerde ic-opnames. En in datzelfde groezelige complotwater blijft hij opzichtig en opportunistisch roeren. Van Haga wist niet hoe snel hij een wit voetje moest proberen te halen bij deze briesende vrouwen toen de ophef losbarstte. Hij weet precies dat hij daarmee surft op de golven van krankzinnige complotgekte over volstrekt onbewezen ritueel kindermisbruik. Dát is pas smerig. Dán ben je pas een viezerik.

De giftige cancelcocktail van Monique Smit & Co

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

’We zullen moeten leren leven met personeelstekort’

’Verdubbel salarissen politici en ambtsdragers’

’Eerst de lessen uit het verleden leren’

’Ermee stoppen is capituleren’