Alleen verliezers bij zoveelste stoelendans

„Er is weer eens gedoe in Brussel. Lidstaten kunnen het niet eens worden. Waarover nu dan weer? Ik hoor het u vragen. Het dispuut betreft de toetreding van twee Balkanlanden tot de EU: Albanië en Noord-Macedonië. Die twee trekken gezamenlijk op om lid te worden van de club. Er wordt al járen over gesteggeld. De Europese Commissie vindt dat de landen genoeg gedaan hebben om te voldoen aan de toetredingsprocedure. Noord-Macedonië heeft zelfs zijn naam gewijzigd om de Grieken tegemoet te komen, die immers een provincie hebben die ook Macedonië heet. Pijnlijk detail: de zogenoemde Hoge Buitenlandvertegenwoordiger van de EU, de Italiaanse Federica Mogherini, had beloofd dat als Noord-Macedonië zijn naam zou wijzigen, de toetredingsonderhandelingen konden beginnen. Zij sprak echter duidelijk vóór haar beurt. De voorstanders willen toetreding vanwege geopolitieke redenen. Om Rusland buiten de deur te houden. Of de Chinezen. Maar de Fransen liggen dwars. De Franse president Emmanuel Macron vindt het te vroeg. Hij wil eerst een herziening van de toetredingsprocedures en vindt ook dat er genoeg problemen zijn binnen de huidige EU om er weer twee nieuwe lidstaten aan toe te voegen. Van de Brexit tot zijn beoogde Green Deal. Hij wordt daarin gesteund door Nederland, dat vindt dat met name Albanië nog te weinig heeft gedaan om de corruptie en misdaad in het land te bestrijden. Voor Noord-Macedonië zou Den Haag wel groen licht willen geven. De kwestie is op de agenda gezet van de Europese top van regeringsleiders van eergisteren en gisteren. Na zes uur onderhandelen was het antwoord echter nog steeds ‘njet’. Frankrijk, Nederland en Denemarken houden de boot af. Macron heeft het hard gespeeld en lijkt voorlopig de strijd gewonnen te hebben, maar de onderlinge verhoudingen lijken er niet beter op geworden te zijn. Na afloop verliet hij de top zonder journalisten te woord te staan. In mijn ogen kent deze Europese stoelendans alleen maar verliezers. Om te beginnen de EU zelf, die in zijn hemd staat door telkens beloften te doen om daar later weer op terug te komen. De toetredingstoestemming is al twee keer uitgesteld. Hetzelfde geldt voor de geloofwaardigheid van de Europese Commissie, zie Mogherini. Vanzelfsprekend zijn Albanië en Noord-Macedonië in hun ogen ook verliezers. Je naam veranderen en toch geen toestemming krijgen, zestig procent van je corrupte rechters vervangen (Albanië) en geen toestemming krijgen. Dat wordt als zeer teleurstellend ervaren bij de sollicitanten. Maar de grootste verliezer lijkt mij toch de Noord-Europese belastingbetaler. Want wat is de toegevoegde waarde van twee corrupte schurkenstaatjes? We herinneren ons Kroatië nog. Dat land mocht medio 2013 bij de EU. Maar de afgelopen zes jaar hebben echter laten zien dat het EU-paspoort vooral een enkele reis naar rijkere EU-landen betekende. Met een kostbare braindrain tot gevolg. De kans is levensgroot dat dit ook gebeurt in het straatarme Albanië. Wat is de toegevoegde waarde van Albanië aan de EU? Nóg meer kalasjnikovs in Amsterdam? Een verliezer is ook het democratisch proces. Is het vertegenwoordigende stelsel wel geschikt voor zulke belangrijke besluiten? Moeten de burgers uit de lidstaten, die straks de rekening gepresenteerd krijgen, niet rechtstreeks worden gevraagd wat zij ervan vinden?” Jean Wanningen is econoom, columnist en schrijver van het boek Eurodynamica