’Corona leert ons voedsel opnieuw te waarderen’

„Ons voedsel maakt vaak een lange, nauwkeurig gecontroleerde reis voordat het in onze supermarkt terechtkomt. Een derde van al het geproduceerde voedsel eindigt als afval, door inefficiëntie in de keten en doordat we veel producten en restjes weggooien. In landen met een hoog inkomen, is ongeveer de helft van het verspilde voedsel afkomstig van huishoudens. De consument is daarmee de grootste veroorzaker van voedselverspilling. Hamsteren Door de coronacrisis lijken koopgewoonten van consumenten op het gebied van voedsel drastisch veranderd. Regelmatige uitstapjes naar de markt om boodschappen te kopen zijn vervangen door het aanleggen van voorraden van grotere hoeveelheden, langer houdbare producten. Op zich zou hamsteren niet direct tot verspilling hoeven leiden, maar in de komende maanden kunnen de grote hoeveelheden voedsel opgeslagen in onze kelder hun houdbaarheidsdatum wel eens overschrijden en dus in de prullenbak belanden. Zelfs als brood, zuivel, groenten en fruit in normale hoeveelheden worden verkocht, behoren deze bederfelijke etenswaren tot de meest verspilde voedingsmiddelen. Maar ook andere veranderingen in de voedselketen kunnen leiden tot voedselverspilling. We reizen minder en dat heeft gevolgen voor de oogst van seizoensgebonden verse producten. In Duitsland vrezen de telers van witte asperges dat hun oogst dit jaar verloren gaat, omdat Oost-Europese seizoenarbeiders de grens niet mogen oversteken. Verschillende andere landbouwsectoren die arbeidsmigranten in dienst hebben, kunnen te maken krijgen met verspilling omdat producten niet van het land gehaald kunnen worden. Patat Ook boeren en groothandelaren zitten door de sluiting van horeca met grote hoeveelheden verse producten en voedingsingrediënten opgescheept. De Nederlandse aardappelboeren hebben nu al te maken met een miljoen ton onverkochte aardappelen, omdat ze niet meer tot patat kunnen worden verwerkt. Veeteelt- en visserijbedrijven moeten hun bedrijfsvoering aanpassen aan de plotselinge verandering in de vraag naar hun producten, of dreigen die te verspillen. En hoewel de omvang van de huidige crisis ongekend is, is het positief dat we ons voedsel opnieuw lijken te waarderen. Meer dan ooit maken we gebruik van nieuwe informatie en technologieën om voedsel goed te herverdelen: social-mediagebruikers delen ideeën voor het gebruiken van restjes in de keuken, er ontstaan lokale initiatieven voor het herverdelen van voedsel en overal wordt voedsel behandeld als een waardevol, gemeenschappelijk goed. Nieuwe manieren om voedselzekerheid te garanderen, en tegelijkertijd voedselverspilling te verminderen, doen overal in de wereld hun intrede. In Nederland is bijvoorbeeld een non-profit digitale marktplaats opgezet voor leveranciers met overtollige voorraden om hun producten rechtstreeks aan de consument te verkopen. De pandemie zal hoogstwaarschijnlijk leiden tot meer voedselverspilling, maar het kan ons ook nieuwe perspectieven en ideeën geven om het probleem aan te pakken. Met kleine acties, zoals alleen kopen hoeveel we kunnen consumeren, of het ondersteunen van lokale initiatieven om voedselverspilling te verminderen, kunnen we de situatie voor een groot deel helpen verbeteren - tijdens de crisis en ook daarna.” Madhura Rao en dr. Alie de Boer en zijn voedingswetenschappers aan de Maastricht University