Uitslag Stelling: Kiezer wil andere koers

Vooralsnog zegt stikstofminister Van der Wal door te willen gaan met het beleid, omdat Nederland niet anders kan. Daar zijn veel stemmers het dus niet mee eens. Ze vinden dat de minister moet opstappen. Een reactie: „Stom om te zeggen dat dit nu een probleem gaat worden. De kiezer heeft gesproken, dus er moet wel iets veranderen.”

Een overgrote meerderheid zegt blij te zijn met de overwinning van BBB. Een blije BBB-stemmer: „Mijn stem was geen tegenstem, maar een hoopvolle stem. Ik hoop echt dat zij de menselijke maat in het Nederlandse beleid gaan terugbrengen.” Net iets meer dan de helft van de deelnemers denkt dat BBB de winst vooral te danken heeft aan de stikstofagenda van de partij. Anderen denken dat het om meer gaat. „Niet alleen het stikstofbeleid, maar alles waar Brussel zich mee bemoeit.”

In geen van de provincies heeft de partij van Caroline van der Plas een meerderheid, dus zal ze moeten samenwerken. Driekwart gelooft dat dit wel zal gaan lukken. Aan BBB zal het niet liggen, denkt een respondent. „Het gaat erom wat de rest wil.” Een ander vreest juist dat BBB door de knieën zal gaan voor de ’oude partijen’ en dat alles bij het oude blijft.

De meerderheid denkt niet dat Rutte de winst van BBB gaat meenemen in zijn beleid. Veruit de meeste deelnemers verwachten dat het kabinet ’over links’ gaat proberen de stikstofagenda erdoor te drukken. Een respondent: „Als het kabinet dat gaat doen, dan betekent het een grote minachting voor de kiezer.” Een ander voorspelt: „Als het kabinet gaat samenwerken met de linkse partijen, dan weet ik wel hoe het straks gaat met de Tweede Kamersverkiezingen. Dan komt er echt een politieke aardverschuiving.”

De meeste respondenten vinden dat de stikstofcrisis al veel eerder bezworen had moeten worden. „Dit dossier heeft Den Haag veel te lang voor zich uit geschoven. Nu moet met een bijna agressieve politiek van alles gebeuren. Dan kun je inderdaad rekenen op weerstand”, zegt iemand.

Bijna niemand van de deelnemers gelooft dat er problemen komen met de natuur als BBB haar zin gaat krijgen. Onder de respondenten zijn veel stikstofcrisisontkenners. „Het is een papieren werkelijkheid van consultants en boekhouders, niet als je om je heen kijkt.” Een andere stemmer neemt dit maar voor lief. „Natuur is in een dichtbevolkt land zoals Nederland niet mogelijk. Als je mooie plekken wilt met bijzondere bomen, dieren en planten, zet daar dan gewoon goed beheer op. Dat natuur er slecht aan toe is, komt niet door de stikstof.”

Slechts een derde denkt dat wanneer BBB haar zin doordrijft, Nederland in de problemen gaat komen met Brussel. Een respondent schrijft: „Brussel bepaalt te veel voor ons. Misschien moeten we eens nadenken over die relatie.”

Het verwijt dat BBB aan de leiband van de agro-industrie loopt, vindt een grote meerderheid een onterecht verwijt. Een kritische respondent: „BBB wil afremmen, uitstellen en dwarsbomen.” Iemand anders: „Benieuwd of en met wat voor alternatief ze komen.”